«بنفشه‌های سراشیب» جواد مجابی و امید به تغییر

رمان تازه‌ای از جواد مجابی منتشر شده است: «بنفشه‌های سراشیب» که در سال ۱۳۶۳ نوشته شده و اکنون بعد از ۳۱ سال روی پیشخوان کتابفروشی‌ها قرار گرفته است.

«بنفشه‌های سراشیب» در یک کشور و شهر خیالی روایت می‌شود که بر دامنه کوهی آتشفشان قرار دارد و نام محله‌ها و خیابان‌های آن به فارسی کهن است. این شهر، یک شهر کویری‌ست که «از صحرای گبی، ترکستان و ایران می‌گذرد، دنباله‌اش از عربستان و لیبی و صحرا عبور می‌کند و تا سواحل غربی آفریقا کشیده می‌شود«.

در این کشور خیالی یک افسر عالی‌رتبه با کودتا به حکومت می‌رسد. او خود را پدر ملت می‌نامد و منابع کشور را غارت می‌کند تا آن حد که سرانجام خشم مردم را برمی‌انگیزد. یک جنگ داخلی خانمانسوز درمی‌گیرد و کشورهای خارجی هم در جهت منافعشان از این جنگ بهره‌برداری می‌کنند. ژنرال سرانجام به این نتیجه می‌رسد که بهتر است شیوه حکومتداری‌اش را تغییر دهد. داستان بیان این مفهوم است که تغییر حکومت‌ها بی‌فایده است. ظالمی جایگزین ظالمی دیگر می‌شود.

رمان به لحاظ سبک به اثر پیشین جواد مجابی «طویله دنیا» شباهت دارد. زبان پخته که از طنین شاعرانه‌ای هم بی‌بهره نمانده و راوی دانای کلی که معلوم است در زندگی تجربه‌ها اندوخته و بر تاریخ ایران تسلط دارد.

جواد مجابی در دو رمان، «طویله دنیا» و «بنفشه‌های سراشیب» شیوه‌ای از داستان‌نویسی را پیگیری می‌کند که در «در کتیبه» (۱۳۵۵) نخستین نمونه آن را عرضه کرد: خیال‌بافی در اطراف تصویرهای کهن و با گوشه‌چشمی به تاریخ ایران و رویکرد به افسانه «تخیلی – علمی» برای بیان مسائل اجتماعی روز.

اصولاً در داستان‌هایی که جواد مجابی پس از انقلاب نوشته، گرایش به استعاره و نماد برجسته‌تر است. بحران هویت روشنفکران در نظامی اقتدارگرا از مهم‌ترین موضوعات این آثار است. گرایش به نمادگرایی و به‌کارگیری استعاره در یک داستان علمی – تخیلی نیز در «بنفشه‌های سراشیب» به چشم می‌خورد.

رمان «جیم» (۱۳۷۷)، «عبور از باغ قرمز» (۱۳۷۷) و «لطفاً در را ببندید» (۱۳۷۹) از دیگر رمان‌های جواد مجابی‌ست.

قرار است که نشر به‌نگار چهار اثر دیگر از این نویسنده را به زودی منتشر کند: «آقای ذوزنقه»، «یادداشت‌های آدم پرمدعا»، «یادداشت‌های بدون تاریخ» و «شب‌نگاره‌ها«

جواد مجابی متولد ۱۳۱۸ در قزوین است. آقای ذوزنقه (۱۳۵۰) نخستین اثر داستانی اوست. در میان داستان‌های این کتاب «اهمیت حسن بودن» از نظر تازگی سبک و سادگی و شیوایی زبان جایگاه ویژه‌ای دارد.

«بنفشه‌های سراشیب»، در ۵۳۴ صفحه و با قیمت ۲۷ هزار تومان منتشر شده است.

در همین زمینه:

در طویله دنیا

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)