گرانی ارز در سایه کاهش قیمت نفت

علی جلالی

علی جلالی

روز گذشته بیشتر خبرگزاری های ایران، با اشاره به افزایش نرخ ارز در کشور از وضعیت نابسامان قیمت دلار و یورو خبر داده و حتی به نوشته برخی رسانه های وابسته به طیف اصولگرا وضعیت فعلی ایجاب می کند تا بانک مرکزی وارد شده و بر قیمت ها کنترل داشته باشد.

در این میان یک خبرگزاری اصولگرا از افزایش حدود ۱۸۵ تومانی قیمت دلار، آن هم در کمتر از یک هفته اخیر خبر داده و این امر را ناشی از اتفاق خاصی در بازار ارز دانسته که در پى آن، فعالان بازار، تدبیر قانونی دولت با محوریت بانک مرکزی را طلب می‌کنند.

به نوشته مهر، بازار ارز در یک هفته اخیر با تحولاتی مواجه شده است و نرخ دلار در این بازار در روزهای اخیر به طور نامحسوس روندی افزایشی را در پیش گرفته، این درحالی است که به گفته مسئولان اقتصادی و بانکی کشور بازار ارز در یک سال گذشته با کمترین تغییرات و تحولات مواجه و آرامش در این بازار برقرار بوده است.

البته برخی گمانه زنی ها از عدم رفع تحریم ها و ادامه روند پیشین در وصول طلب های ایران سخن گفته و برخی هم معتقدند که وضعیت فعلی هیچ ربطی به روند مذاکرات نداشته و بلکه به موضوع پایین آمدن درآمد نفتی کشور و کاهش نرخ عرضه نفت جهانی بستگی دارد.

برهمین اساس، عضو هیات امنای صنف طلا و جواهر تهران در اظهاراتی علت افزایش قیمت طلا و دلار را تمدید مذاکرات هسته‌ای عنوان کرده و معتقد است که افزایش قیمت طلا و سکه و به دنبال آن دلار در بازار آزاد از چند روز گذشته و بعد از اعلام خبر تمدید توافقات هسته ای آغاز شد.”

این در حالیست که برخی دیگر از اظهار نظرها از گرانی قیمت دلار و ارز به دلیل کاهش نرخ نفت در بازار جهانی حکایت دارد.

پیش از این وضعیت فعلی در بازار نفت از سوی برخی صاحبنظران نزدیک به جریانات اصولگرا، به مسائلی از جمله وضعیت جنگی در عراق، وضعیت نابسامان سوریه و رقابت سیاسی عربستان با ایران مربوط می شد، اما به گفته کارشناسان و ناظران بر بازار، اتفاق رخ داده در عرضه و تقاضای نفت باعث شده تا درآمد نفت در کشور به شدت افت کرده و تأثیر این موضوع بر بودجه و همچنین نرخ ارزهای معتبر کشور نیز بسیار خواهد بود.

اینکه نفت در چه وضعیتی قرار دارد و دولت نیز چه راهکاری را در پیش خواهد گرفت، بدون شک بر قیمت ارز در بازار کشور تأثیر گذاشته و تا بهبود شرایط فروش نفت و افزایش درآمد دولت نیز روال این چنین خواهد بود.

رقابت نفتی عربستان با آمریکا و کانادا در برابر عرضه نفت شیل، آنهم با افزایش تولید و عرضه؛ با هدف پایین نگه داشتن نرخ فروش، به ظاهر برای مدت کوتاهی برنامه ریزی نشده و به گفته برخی منابع رسانه ای وضعیت فعلی همچنان ادامه خواهد یافت.

البته کسانی هم در این میان معتقدند که شاید رفع تحریم ها علیه ایران، زمینه را برای افزایش درآمد حاصل از فروش نفت فراهم کند، اما آنچه در این میان باید مورد توجه قرار گیرد، رسیدن به این موضوع است که دیگر شاید وقت آن فرا رسیده تا ایران از اقتصاد نفت محور فاصله گرفته و محور توسعه اقتصادی خود را بر سرمایه ها و توانمندی های دیگر موجود در کشور قرار دهد.

بدون شک رسیدن به این مطلوب در فرصت کوتاه و با وجود سیاست های اشتباه بر جای مانده و خسارت ها و مشکلات به میراث رسیده از دولت پیشین، کار چندان ساده و کوتاه مدتی نخواهد بود.

دلار در مرز ۳۵۰۰ تومان

روز یکشنبه خبرگزاری کار ایران در خبری از بالارفتن قیمت دلار و ارز در بازارهای تهران خبر داد.

به گزارش این منبع خبری، در بازار دیروز تهران؛ نرخ دلار به مرز ۳۵۰۰ تومان رسید.

به نوشته ایلنا، هر دلار آمریکا با ۱۴۰ تومان رشد نسبت به شنبه گذشته به مرز سه هزار و۵۰۰ تومان رسید.

براین اساس، صرافان بازار ارز و سکه نرخ هر دلار آمریکا را با ۱۴۰ تومان رشد نسبت به شنبه گذشته سه هزار و۵۰۰ تومان و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید را با ۲۶ هزار تومان افزایش ۹۶۲ هزار تومان تعیین کردند.

بنابراین گزارش، هر یورو در بازار آزاد با ۱۱۴ تومان رشد نسبت به روز مذکور چهار هزار و ۲۷۰ تومان و هر پوند نیز با ۱۰۰ تومان افزایش پنج هزار و ۳۰۰ تومان قیمت خورد.

هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با ۲۶ هزار تومان رشد ۹۶۳ هزار تومان به خریداران عرضه شد البته هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز با ۲۵ هزار تومان افزایش ۹۶۱ هزار تومان معامله شد.

همچنین هر نیم سکه با ۹ هزار تومان رشد ۴۸۰ هزار تومان و هر ربع سکه با ۵ هزار تومان افزایش ۲۷۵ هزار تومان فروخته شد.

هر سکه یک گرمی نیز با یک هزار تومان رشد ۱۷۲ هزار تومان خرید و فروش شد و هر گرم طلای ۱۸ عیار با ۲۳۰۰ تومان رشد ۹۸ هزار تومان قیمت خورد. هر اونس طلا هم در بازار جهانی همانند روز گذشته ۱۱۶۹ دلار بود.

نرخ مناسب دلار از دیدگاه دولت

ایلنا همچنین به نقل از وزیر صنعت معدن و تجارت، رقم دو هزار و ۸۵۰ تومانی دلار در بودجه را مناسب دانست و نزدیکتر شدن هر چه بیشتر قیمت ارز به نرخ های واقعی را به نفع کشور و خشکاندن ریشه رانت خواری عنوان کرد.

به نوشته این خبرگزاری، محمدرضا نعمت زاده، بعد از ظهر دیروز در حاشیه مراسم عقد موافقت نامه اصولی که بین صندوقهای ضمانت صادرات ایران و روسیه برگزار شد، در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا در خصوص تعیین نرخ ۲هزار و ۸۵۰تومان در بودجه سال ۹۴، اظهار داشت: “معتقدیم هر چه ارز به قیمت و اقعی آن نزدیکتر شود به نفع کشور است و رانت را ریشه کن می کند.”

وی افزود: “رسیدن به یک رقم مشخص ویکسان در شرایط فعلی خیلی ممکن نیست و لی جهت گیری دولت به این سمت است. با توجه به این شرایط معاونت برنامه ریزی به این جمع بندی رسیده که این رقم مناسب است و متوسط تعیین نرخ ارز نیز در همین حدود خواهد بود.”

وابستگی هر دلار به بشکه های نفت

یک کارشناس اقتصادی هم در گفت و گو با این خبرگزاری، به وابستگی نرخ هر دلار به بشکه های نفت عرضه شده در بازار اشاره کرده و گفت:”به طور بسیار مشخص و آشکار، مسئله افزایش قیمت دلار به قیمت نفت بستگی دارد. حالا ممکن است که نوسانات ناشی از انتظارات هم در این افزایش قیمت دخیل باشند، اما بدون شک این واقعیت، پشت مسئله افزایش قیمت دلار وجود دارد که قیمت نفت در بازار کاهش پیدا کرده و این به معنی کاهش درآمدهای نفتی ما و در نتیجه‌ کاهش عرضه دلار در بازار است.”

جمشید پژویان در خصوص علت تأثیرگذاری قیمت نفت بر دلار، گفت:” واقعیت موجود بر این است که دیگر نمی‌توان از بازار نفت انتظار داشت که افزایش قیمت داشته باشد به همین دلیل می‌توان نتیجه گرفت که این بازار در آینده رو به زوال پیش می‌رود.”

پایداری وضعیت فعلی بازار نفت و دلار

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران همچنین معتقد است که این اتفاق به دلیل یک شوک یا یک واقعه زودگذر در بازار نفت رخ نداده، بلکه وجود این وضعیت و شرایط، باعث وجود مشکل در بازار نفت، برای زمانی طولانی است.

به گفته وی علائمی که از چند سال پیش با کشف شل اویل و سنگ‌های نفتی در کانادا، آمریکا و نقاط دیگر رخ داد، نظراتی مطرح می‌شد مبنی بر اینکه اگر این محصولات به نقطه‌ای برسند که استخراج و استفاده از آن مقرون به صرفه باشد که الان این اتفاق رخ داده است، به این معنی است که عرضه نفت در بازار رو به افزایش است و ما باید شاهد کاهش قیمت نفت باشیم.

این استاد دانشگاه، با اشاره به وضعیت فعلی عرضه نفت توسط کشورهای عربستان و همچنین دیگر رقبای بازار نفت در جهان گفت:”کشور عربستان با گنجایش ظرفیت ۹ میلیون بشکه در روز و از سوی دیگر کشور روسیه کاملا آمادگی این مسئله را دارند که بتواند به راحتی عرضه‌ نفت خود را افزایش دهند. از طرف دیگر نیز کشورهایی نظیر آمریکا، کانادا و ونزوئلا که به منابع شل اویل دست یافته و درحال عرضه آن به بازار هستند موجب افزایش عرضه در بازار هستند. “

وی همچنین میزان عرضه انرژی را نسبت به تقاضا با توجه کاهش سطح مصارف مختلف بیشتر دانست و معتقد است که این امر و همچنین الگوی مصرف خوردهای دوگانه یا سه گانه سوز باعث شده است تا قیمت جهانی نفت در وضعیت فعلی روبه کاشه بوده و این امر باعث پایین آمدن تقاضا در بازار و ارزان شدن نفت شده است.”

این اقتصاددان گفت:”واقعیت موجود بر این است که دیگر نمی‌توان از بازار نفت انتظار داشت که افزایش قیمت داشته باشد به همین دلیل می‌توان نتیجه گرفت که این بازار در آینده رو به زوال پیش می‌رود.”

فرصتی دیگر در پی تهدید

استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اعلام این که هنوز احتمالاتی مبنی بر روند روبه افزایش قیمت دلار وجود دارد، گفت:”اما کشور ما فرصت دیگری را نیز در برابر خود دارد و آن هم این است که به دلیل وجود تحریم‌ها، ما با محدودیت عرضه مواجه هستیم، و در صورتی که این تحریم‌ها به سرعت برداشته شوند، می‌تواند درآمدهای نفتی ما را به نقطه‌ای برساند که دیگر شاهد افزایش قیمت دلار نباشیم و حتی مقدار اندکی نیز با کاهش قیمت روبرو باشیم.”

پِژویان در پایان خاطرنشان کرد:” در حال حاضر، این تهدید در واقع فرصتی را برای کشور ما به وجود آورده است که ما امیدمان را از کسب درآمد نفتی از بین ببریم و اقدامی را که چند دهه پیش از این باید برای اقتصاد کشور انجام می‌دادیم را به سرانجام برسانیم.”

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)