«مظنۀ بازار» قبر!

خاله‌ام پس از سکتۀ قلبی در بیمارستانی در شهر مشهد بستری بود. دکتر‌ها با سن بالای نود سال مریض، دیگر نه دارویی تجویز می‌کردند و نه دستوری می‌دادند. پرستاری از سر دلسوزی گفت: چرا اینجا نشسته‌اید، بروید کار‌هایتان را بکنید.
مادرم اشک چشم‌هایش را پاک کرد و آرام زیر لب گفت: یک زنگ بزن آستانه، ببین اوضاع چطوره؟
و من گوش به فرمان مادر، با دستمال بینی‌ام را پاک کردم و بلند شدم.
در حیاط بیمارستان باد خنکی می‌وزید و حال آدم را جا می‌آورد. نفس عمیقی کشیدم تا بوی منفور بیمارستان را از مشامم پاک کنم اما یاد بوی سدر و کافور افتادم، بویی که شاید تا چند ساعت دیگه مشامم را پر می‌کرد، از این فکر لبم را گاز گرفتم و برای طول عمر خاله جان دعایی کردم و شمارۀ آستان قدس رضوی، دفتر امور دفن را گرفتم.
سلام حاج آقا، می‌خواستم بدونم قیمت قبر توی صحن، چنده؟
علیک سلام دخترجان، جنس‌تان آماده است؟
جنس حاج آقا؟
بعله دیگه، جوازش صادر شده؟
آ‌ها منظورتان خاله جان است، نخیر، هنوز بیمارستان هستند.
خدا طول عمر به‌شان بدهد، هر وقت جوازشان صادر شد، زنگ بزنید.
حالا حاج آقا بگید قیمت چقدره، تا وقت هست مبلغ را آماده کنیم.
نه دختر جان، روزی که جواز صادر شد، زنگ بزنید، انشاءلله “مظنۀ بازار” هر چه باشد خواهم گفت.
و تلق، گوشی تلفن را گذاشت.
به اتاق خاله جان برگشتم، مادرم با چرخش چشم پرسید که چه شد؟ و من دو انگشتم را به هم مالیدم و بی‌صدا از برادرم پرسیدم: امروز دلار چنده؟
خدا را شکر سه روز بعد خاله جان منتقل شدند به منزل و حضرت عزرائیل تنها از بیخ گوششان رد شد اما “مظنۀ بازار” هنوز در گوش من زنگ می‌زند.

می‌گویند در احادیث و روایات اسلامی تفاوتی میان «مرده» و «زنده‌» مؤمن نیست و مرده‌ مؤمن از‌‌‌ همان احترام زنده‌ او برخوردار است و حرمت مسلمان پس از مرگ او نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

می‌گویند در احادیث و روایات اسلامی تفاوتی میان “مرده” و “زنده‌” مؤمن نیست و مرده‌ مؤمن از‌‌‌ همان احترام زنده‌ او برخوردار است و حرمت مسلمان پس از مرگ او نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
حتماً کسانی که در آستان قدس رضوی، قبرهای هشت و شش طبقه را طراحی کرده‌اند بهتر از من و شما به این احادیث و روایات دسترسی داشته‌اند و لابد شاًن مردگان در بلوک‌های ۲۴ تایی و ۳۲ تایی هم به اندازۀ گورهای استاندارد و بلکه بیشتر از آنها حفظ می‌شود؛ چون آن طور که کسانی که “جنس‌شان” آماده بوده می‌گویند برای دفن هر عزیز سفر کرده به دیار باقی، باید بین ۱۵۰ تا ۴۵۰ میلیون تومان هزینه کرد تا در میان بلوک‌های آماده شده در زیر زمین مقبرۀ امام هشتم شیعیان برایش جایی خرید. با این قیمت سرسام آور خانۀ آخرت اما مشتریان این بلوک قبر‌ها آنقدر زیاد است که آستان قدس شماره تلفن ویژه‌ای را برای یافتن آدرس قبر متوفیان در نظر گرفته و چندین اپراتور از ساعت ۷ صبح تا ۷ شب به این تلفن‌ها جواب می‌دهند.
دفن کردن اموات در صحن امام رضا پس از پرداخت پول، تشریفات ویژۀ خود را هم دارد. در دفتر امور دفن، اتاقی هم وجود دارد به نام دفتر “فرش و لاله” که خانوادۀ عزادار می‌توانند از آنجا فرش و دو عدد شمع و لاله امانت بگیرند تا در مراسم متعدد خود استفاده کنند.
روز دفن “عزیز سفر کرده”، بدن او را در بهشت رضا، بزرگ‌ترین گورستان مشهد که خارج از شهر است شست و شو می‌دهند و پس از آن به حرم امام رضا منتقل می‌کنند. آنجاست که یکی از مأمورین راهنمای تشییع اموات که معمولاً لباس فرم خاکستری می‌پوشد ودر محل قراری که از قبل تعیین شده حاضر است، خانواده عزادار را به “باجۀ خدمات تشییع” می‌برد تا “روتابوتی” مخصوص را دریافت کنند.
خانواده‌های ایرانی معمولا از قواره‌ای ترمه یا پارچه‌ای سیاه برای پوشاندن روی تابوت استفاده می‌کنند اما بالاخره فردی که تا ۴۵۰ میلیون تومان هزینۀ قبرش شده، باید فرقی با مردگان عادی داشته باشد.
روتابوتی را که روی تابوت پهن کردند بعد ، مراسم تشیع جنازه برگزار می‌شود و تابوت را از صحن آزادی رد می‌کنند و در رواق دارالسلام، بر زمین می‌گذارند و روضه خوانی می‌آید، به نسبت سن و سال و مکنت و جاه متوفی روضه‌ای می‌خواند و باز همۀ بازماندگان زیر تابوت را می‌گیرند و بر می‌گردند صحن آزادی. اینجاست که نماز میت خوانده می‌شود و دوباره روضه‌ای و نم اشکی و بعد، مراسم اصلی به پایان می‌رسد و چند تن از نزدیکان همراه جنازه می‌مانند تا آن را برای دفن به طبقه‌های زیرین انتقال دهند. بقیه هم احتمالا می‌روند رستورانی از پیش رزرو شده تا اولین نهار مراسم را نوش جان کنند.

این فقط شهر مشهد نیست که قیمت قبر در آن معادل قیمت یک آپارتمان است، در شهر قم قبر‌ها حتی از خانه‌ها هم گران‌تر است. می‌گویند در این شهر زنده‌ها با حدود ۱۰۰ میلیون تومان صاحب خانه می‌شوند اما اگر بخواهید در حرم حضرت معصومه قبری بخرید، باید دست کم ۱۲۰ میلیون تومان بپردازید. در قم هم قیمت قبر را روزانه تعیین می‌کنند و با این اوصاف ناامنی بازار ارز و دلار، مشخص است که نمی‌توانید گور را هم پیش خرید کنید!

این فقط شهر مشهد نیست که قیمت قبر در آن معادل قیمت یک آپارتمان است، در شهر قم قبر‌ها حتی از خانه‌ها هم گران‌تر است. می‌گویند در این شهر زنده‌ها با حدود ۱۰۰ میلیون تومان صاحب خانه می‌شوند اما اگر بخواهید در حرم حضرت معصومه قبری بخرید، باید دست کم ۱۲۰ میلیون تومان بپردازید. در قم هم قیمت قبر را روزانه تعیین می‌کنند و با این اوصاف ناامنی بازار ارز و دلار، مشخص است که نمی‌توانید گور را هم پیش خرید کنید!
در اصفهان اما بازار کمی منصفانه‌تر است. سه چهار سالی است که قیمت گور در بهشت رضوان تحت کنترل در آمده و از ۱۸ قیمت متفاوت برای گورهایی در نقاط مختلف این گورستان، گور‌ها یا به قول مسئولان، حفره‌ها در پنج نوع قیمت گذاری شده‌اند و البته می‌شود آن را با حدود قیمت تا ۱۰ میلیون تومان، پیش خرید هم کرد.
در تهران هم اوضاع همین طور است با این تفاوت که از بهشت زهرا تا ابن بابویه، قیمت‌ها فرق می‌کند. در بهشت زهرا که گویا با مشکلات کمبود جا برای قبرهای جدید هم روبرو شده، قیمت قبر‌ها از ۴۰۰ هزار تومان تا ۷۰ میلیون تومان متفاوت است. اگر برای اولین بار باشد که برای دفن نزدیکانتان مراجعه کرده‌اید، معمولاً به شما پیشنهاد می‌کنند که قبرهای سه طبقه را در قسمت‌های جدید با یک میلیون تومان پیش خرید کنید تا “غریبه بین‌تان نباشد”. اگر هم بخواهید که خانۀ آخرت‌تان را در نقطه‌ای سر سبز‌تر و در دسترس‌تر بنا کنید، باید ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان بپردازید.

غیر از بهشت زهرا، می‌توانید جنازۀ عزیزانتان را در شاه عبدالعظیم هم دفن کنید. اما اگر خوشبختانه اخیراً سری به آنجا نزده‌اید، خودتان را برای پرداخت لااقل ۲۵ میلیون تومان آماده کنید. قیمت‌ها در ابن‌بابویه هم که اصلا از ۲۰ میلیون تومان آغاز می‌شود.
حالا، بعد از گرفتن «مظنۀ بازار» در حوزۀ قبر و قبرستان، راستش، به دعا کردن برای طول عمر خاله جان، بیشتر فکر می‌کنم.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)