زنان خوزستانی با هشتگ‌های #من_فصلیه_نمیشوم و #من_خونبس_نمیشوم کارزاری راه انداخته‌اند تا جلوی ثبت ملی سنت «فصل و خونبس» به عنوان میراث معنوی را بگیرند.
چندی پیش رییس دادگستری شوش با اعلام این که «ثبت ملی دو اثر فاخر اجتماعی فصل و خونبس را به عنوان میراث معنوی و ناملموس در اواخر سال ۹۸ درخواست کرده»، از «فرهیختگان» برای جمع‌آوری مستندات لازم برای ثبت ملی این سنت دعوت کرد.
آنچه این مقام قضایی به دنبال ثبت ملی آن به عنوان میراث معنوی است، سنتی برای پایان دادن به دعوای خونین میان دو قوم است که در آن زنی از طایفه قاتل به طایفه مقتول داده می‌شود. عرب‌ها به آن زن «فصلیه» می‌گویند و در سایر اقوام نیز «خونبس» نامیده می‌شود. دخترانی که در این موقعیت قرار می‌گیرند و این‌گونه ازدواج می‌کنند در واقع قربانی خطای مردان طایفه می‌شوند. آنها به شدت زیر فشار روحی و تحقیر قرار دارند و مرتبه اجتماعی‌شان در عشیره بسیار پایین است.
تلاش رییس دادگستری شوش برای ثبت ملی این سنت اولین نمونه نیست. پرونده «خونبس» از سال ۸۹ در سازمان میراث فرهنگی مطرح شده و استان‌های لرستان، چهارمحال و بختیاری، فارس و در آخر کهگیلویه و بویراحمد تا سال ۹۱ برای ثبت آن تلاش کرده‌اند.
یکی از ضوابط ثبت آثار معنوی و ناملموس این است که اثری در فهرست ثبت می‌شود که رو به زوال و در حال انقراض باشد. یکی دیگر از شرایط ثبت نیز این است که آن سنت بعد از ثبت، باید پویا و پایدار شود و گزارش‌هایی از پویایی آن به ثبت کنندگان ارائه شود. نوال نزاری، حقوقدان و رییس سابق کانون وکلای خوزستان درباره ثبت این رسم به ایرنا می‌گوید:
برخلاف چیزی که گفته می‌شود، پدیده خون بس یا فصلیه کاملا منسوخ نشده، بلکه می‌توانیم بگوییم کمتر شده، اما این رسم هنوز در برخی از عشایر وجود دارد و به طور کلی از میان نرفته بنابراین حالا که دارد منسوخ می‌شود، چه اصراری هست که در فهرست آثار ملی ثبت شود و مسئولان باید برای تشکیل این پرونده ما را توجیه کنند، زیرا با ثبت تاریخی، این رسم دوباره پر رنگ و زنده می‌شود و در واقع، به تحقیر زن رسمیت می‌دهند.
این نخستین بار نیست که ثبت یک میراث معنوی در یونسکو منجر به بحث درباره تبعیض‌های جنسیتی می‌شود. چندی پیش هم مدیران ورزش کشور به بهانه این که حضور زنان در زورخانه‌ها موجب حذف این رشته ورزشی باستانی از فهرست یونسکو خواهد شد به دنبال جلوگیری از حضور زنان در زورخانه‌ها بوده‌اند.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.