تاثیر نوسانات ارزی بر فرهنگ

مطالعات فرهنگی از تمام قابلیت‌های نظریات انتقادی موجود در حوزه علوم اجتماعی و فرهنگی سود جسته و به نوعی آنها را به یکدیگر پیوند می‌زند تا فرهنگ عصر حاضر را بررسی کند.
فرهنگ را از دیدگاه‌های گوناگون، از جمله دیدگاه اجتماعی، دینی و حتی اقتصادی می توان دریافت. هرچه باشد فرهنگ بر تمام اجزاء زندگی آدمیان تأثیرگذار است. در یک کلام هر آنچه توسط بشر آموخته می شود فرهنگ است. علم یا دانش، باورها و اعتقادات، اخلاق و هنر از مهمترین اجزاء فرهنگ محسوب می شوند.
یکی از مفاهیم اصلی در مارکسیسم، مفاهیم زیربنا و روبنا است. مارکس زیربنا و شالوده جامعه را اقتصاد، و روبنای آن¬را فرهنگ یا افکار و آداب و رسوم و نهادهای اجتماعی می‌داند. فرهنگ در الگوی دوتایی زیربنا و روبنای مارکس، جزئی است که توسط زیربنا (اقتصاد) راهبری می‌گردد. از این منظر، فرهنگ که مشتمل بر ایدئولوژی نیز هست، ابزاری در دست عوامل تولید است تا با آن بتوانند توده‌ها را در مسیر خواسته هایشان هدایت نمایند.
از طرفی دیگر علوم اجتماعی ثابت می کند انسان محصول محیط اجتماعی خویش است و به عبارت روشن تر جامعه شناسان باور دارند انسان‌ها یا محصول ساختارند یا کنش‌هایشان.
مثلاً ناداری و فقر، باید نتیجه تحمیل تعیین طبقه‌ای که در آن‌ قرار داریم (نظام کاستی) یا ماحصل ناشایستگی فردی که خود به دنیای پیرامونش معنا داده و از خلال این فرایند معنادهی چنین شرایطی را برساخته است، باشد.
یکی از دغدغه های امروز اقتصاد کشور ما نوسانات قیمت ارز است. اگر دلار را بتوان یک کالا در نظر گرفت در این سال ها با توجه به نرخ تورم، ارزش دلار افزایش نیافته بود. بنابراین ارز به قیمت واقعی خود نرسیده بود. البته این نوسانات ارزی مشکلاتی را برای طبقه متوسط و ضعیف جامعه که اکثریت قریب به اتفاق جامعه را تشکیل می دهند به همراه دارد از جمله گرانی کالاها، کم فروشی کسبه، افت کیفیت کالاها، بالا رفتن تخلفات در بازار کالا. ولی آنچه مهمتر از آن است تاثیرات مخربی است که بر فرهنگ برجای خواهد گذاشت که به سرعت خود را نشان نمی دهند ولی پس از بروز سال ها زمان نیاز دارد تا مرتفع گردند. ولی چرا به یکباره در طی مدت کوتاهی چنین خیزشی در قیمت ارز را شاهد بودیم؟
محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی، اظهار داشت: نکته ظریفی که در مورد قیمت تمامی ارزها از جمله دلار باید مورد نظر باشد این است که در واقع قیمت ارزی مانند دلار در میان زنجیره ای از علل و عوامل قرار دارد و همزمان از مجموعه علل تأثیر می گیرد و بر مجموعه نیز تأثیر می گذارد. از طرف دیگر ویکتوریا نولاند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، سقوط پول ایران را نشان دهنده موفقیت تحریم‌های بسیار کوبنده ی جامعه بین المللی برعلیه ایران دانست.
ناگفته پیداست که مهمترین سد در مقابل نفوذ بیگانگان، فرهنگ به عنوان هویت یک ملت است. سال ها جنگ و تحریم به مخالفان رژیم نشان داد که سیاست دستکاری اقتصادی بهترین شیوه برای صدمه زدن به فرهنگ کشور ماست.
نتانیاهو، در مراسم سالانه یادبود هولوکاست مدعی شده است: کسانی که تهدید ایران را توهم یا مبالغه می‌دانند، هیچ چیز از هولوکاست نیاموخته‌اند. در همانجا، شیمون پرز در این باره گفته است: ایران در مرکز تهدیدات علیه اسرائیل قرار داد و مرکز تروریسم است. ایران همه دنیا را تهدید می‌کند.
نتانیاهو در مصاحبه با برنامه ” meet the press” شبکه ان بی سی با اشاره به اینکه ایران با شوروی سابق متفاوت است افزود: در صورت دستیابی آن به سلاح هسته ای نمی توان همانند شوروی سابق این کشور را با بازدارندگی هسته ای مهار کرد. نتانیاهو با اشاره به اینکه مقامات ایران به طور ناباوری متعصب هستند ، افزود برای ایرانی ها تعصب و غیرتشان حتی از جانشان مهمتر است.
نتانیاهو پیش از این در نشست مجمع صهیونیستی آیپک گفته بود: در ۱۵ سال اخیر من بارها درباره خطر ایران اتمی هشدار داده ام. راه های دیپلماتیک برای حل معضل ایران در یک دهه گذشته نتیجه نداده است. انواع تحریم ها در ۶ سال اخیر علیه ایران برقرار شد ولی آنها نیز مؤثر نبوده اند. من در مورد تشدید تحریم ها برای آسیب زدن به اقتصاد ایران، به اوباما احترام می گذارم ولی بدبختانه برنامه های هسته ای ایران همچنان و تا همین امروز ادامه دارد.
نتانیاهو در مصاحبه‌ای که با فاکس نیوزانجام داد گفت: تنها گزینه نظامی می‌تواند ایران را از ادامه حرکت به سمت دست یابی به سلاح هسته‌ای بازدارد، اما تناقض در اینجاست که وقتی آن‌ها کاملا باور کنند که ما از گزینه نظامی بر علیه آن‌ها استفاده می‌کنیم، دیگر نیازی به حمله نظامی نخواهد بود.
چندی پیش در آخرین اقدام، نتانیاهو در سازمان ملل به بهانه تبلیغات رسانه‌ای بر سر برنامه هسته‌ای، ایران را به عنوان اصلی‌ترین دشمن و نگرانی اسرائیل معرفی کرد.
باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا در سخنانی با تأکید بر خلع سلاح جهانی و ضرورت دستیابی به توافقی در این باره با روسیه،، جمهوری اسلامی ایران را متهم کرده که در گذشته «مسیر انکار، نیرنگ و فریب» را در پیش گرفته، ولی گفته هنوز زمان برای یافتن یک راهکار دیپلماتیک باقی است. سال ها پیش، جان مک‌کین نامزد حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری با انتقاد از باراک اوباما نامزد حزب دموکرات او را متهم به نادیده گرفتن تهدید ایران کرد و گفت ممکن است ایران یک کشور ابرقدرت نباشد ولی در صورت دستیابی به سلاح هسته‌ای خطر زیادی خواهد داشت.
به گفته اوباما: “جنگ با ایران نه بازی است و نه شوخی بردار است. فرصت برای حل دیپلماتیک مسئله ایران وجود دارد. باید برای اثرگذاری تحریم ها صبر کرد.” تام دونیلون، مشاور امنیت ملی باراک اوباما، گفته که آمریکا همچنان بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی مصمم است.
آقای احمدی نژاد، رئیس جمهور، پیش از خطبه های نماز جمعه روز قدس در سال ۱۳۸۸ گفته بود که “پشت شبکه تخریب فرهنگی ملت‌ها صهیونیست‌ها هستند، پشت شبکه تخریب ارزش‌های انسانی صهیونیست‌ها هستند. اصلا پایه استیلای صهیونیست‌ها بر جهان، نابودکردن فرهنگ دینی، انسانی و ارزشی ملت‌هاست”.
پس برنامه ریزی بلندمدت از اهداف دستکاری فرهنگ با ابزار اقتصادی توسط کشورهای مخالف رژیم جمهوری اسلامی ایران، امروز و در این برهه زمانی خود را به خوبی نشان می دهد.
میرکریمی از سینماگران کشور نیز در جشنواره فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای در سال ۱۳۸۹ گفته:‌ تم این جشنواره اخلاق است. موضوعی که باید به جامعه ما بازگردد به خصوص در نزد بزرگان ما که بی‌اخلاقی را در جامعه افزایش می‌دهند. تخریب فرهنگی و بداخلاقی‌هایی که در این سال‌ها انجام شده و ما را به نقطه فعلی رسانده است، زمان زیادی برای بازسازی نیاز دارد و در این میان مسئولیت هنرمندان ما بسیار سنگین است.
بنابراین دانستن این موضوع به تنهایی کافی نیست بلکه ارائه راه حل مناسب برای مقابله با آن نیز مسئله ای مهم است. همچنان که مریم مجتهدزاده، مشاور رئیس جمهور در امور بانوان، روز شنبه، ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۹۱، در جمع طلاب، اساتید و کادر اداری مدرسه علمیه نرجس (س) مشهد تصریح کرد: “اول جایی که غرب برای تخریب فرهنگی در نظر گرفته است، خانواده است لذا تلاش عمده‌ای در این زمینه باید صورت بگیرد و حوزه‌های علمیه نقش به سزایی در مقابله با این هجمه دارند”. حال باید پرسید که برنامه دولت برای جلوگیری از این تخریب چیست؟ اینجاست که به اقتصاد خانواده می رسیم که فشارهای متعدد همچون وام ها، بدهی ها، حقوق اندک، مخارج بالا، و ….. آنرا احاطه کرده و این سرخوردگی باعث می شود اعتماد به چنین حرف هایی از سوی دولت را از دست داده و حرف های بیگانگان را به عنوان حقیقت بشنوند و ازآنجا که این حرف ها جزئی از عقاید مردمان می شود، حال فرصت مناسبی برای حرف های مهم تری همچون تجزیه طلبی ترکان و کردان و … است. اینچنین است که آنها در این حمله فرهنگی پیروز می شوند و ما هیچ اقدامی برای برطرف کردن نفوذ و رخنه در عقاید نکرده ایم.

علی هژبری، دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی از دانشگاه تهران.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)