مژگان روستایی؛ رقصنده با کروکودیل‌ها

همیشه وقتی حرف از کروکودیل به میان می‌آید، همه یاد فیلم‌های وحشتناک و شکار قربانیان به دندان‌های تیز این حیوان به ظاهر خشن می‌افتند و شاید کمتر کسی باشد که به درآمدزایی از راه پرورش این حیوان فکر کند. اما مژگان روستایی بانویی جوان است که به همت خویش توانسته اولین مزرعه پرورش کروکودیل در کشور را راه‌اندازی کند و در این راه بر تمام مصائب و مشکلات غلبه کرده است.

مژگان روستایی آن‌طور که خود می‌گوید، از کودکی و تحت جو خانوادگی، به دنبال حرفه پزشکی بوده است ولی هرگز فکر نمی‌کرده که در این رشته بتواند آ‌ن‌طور که باید موفق شود، چرا که همیشه هم‌بازی حیوانات بوده و به آن‌ها علاقه خاصی داشته است. برای همین در دانشگاه به دنبال تحصیل در رشته زیست‌شناسی جانوری رفت و با خواندن این رشته علاقه‌اش به حیوانات و جانوران چند برابر شد. با فراغت از تحصیل هم تا مدت‌ها به فکر یافتن راهی بود که بتواند، کاری جدید را در زمینه نگهداری و پرورش حیوانات انجام دهد.

نتیجه این کندوکاو درونی و تحقیق برای یافتن بهترین راه، مژگان را به دنبال یافتن راهی برای واردات و پرورش تمساح کشاند، چرا که در  میان پرس‌وجوهایش به این نتیجه رسید که با پرورش کروکودیل و استفاده از محصولات آن می‌تواند راهی نوین و پر سود را برای خود و سایرین هموار سازد. ولی از آنجا که پرورش کروکودیل در کشور بی‌سابقه بود و قوانین و مقرراتی در این زمینه موجود نبود، آغاز کار با دشواری‌های فراوان همراه بوده و گرفتن مجوزهای مختلف از سازمان‌های ذی‌ربط برای چند سال به طول انجامید. بد نیست پیش از پرداختن به ماجرای کارآفرینی و مزرعه خانم روستایی، نگاهی به وضعیت کروکودیل در کشور تا پیش از احداث این مزرعه، بیندازیم.

طبق قوانین شرعی، تمساح حیوانی حرام گوشت است و در بین مسلمانان از اهمیت خاصی برخوردار نیست. علاوه بر این در ایران نیز گونه چندانی از این جانور وجود ندارد (فقط یک گونه کوچک در سیستان و بلوچستان زندگی می‌کند و محلیان آن را گاندو می‌نامند که از پوزه کوتاهی نیز برخوردار است) و مجموع این دلایل باعث شده که پرورش و استفاده از این حیوان در میان ایرانیان کمتر مورد توجه واقع شود. اما در فتوایی که چند سال پیش از سوی مراجع تقلید شیعه صادر شد، آن‌ها پرورش تمساح را به منظور استفاده‌های مجاز (مانند پوشاک و پزشکی) مباح دانستند و همین امر باعث گشت سختگیری‌ها و مصائب بر سر راه پرورش این حیوان کمتر شود و مقدمات قانونی واردات و پرورش آن انجام شود.

علاوه بر این، محققین ایرانی دوشادوش همتایان خود در سراسر جهان در خون کروکودیل ماده‌ای یافته‌اند که به عقیده ایشان در درمان ایدز و بسیاری بیماری‌های صعب‌العلاج دیگر نقشی حیاتی دارد. با آنکه کروکودیل‌ها دائم در حال دعوا با یکدیگر و زخم انداختن بر روی پیکر هم هستند و حتی عموما در باتلاق‌های گلی کثیف و پر از میکروب زندگی می‌کنند، اما هیچ زخم عفونی یا مریضی به سراغشان نمی‌آید و در برابر بیماری بسیار مقاوم هستند. دلیل این امر آن است که ‌در خون‌ کروکودیل آنتی‌بادی تولید می‌شود که چندین برابر داروهای موجود در برابر میکروب و ویروس‌های بیرونی مقاوم است و برای مثال خود ویروس ایدز را در محیط آزمایشگاهی از بین می‌برد، البته هنوز این ماده بر روی بدن انسان آزمایش نشده ولی دانستن همین خواص بی‌نظیر پزشکی باعث توجه و اقبال بیشتر به پرورش و استفاده از این حیوان شده است.

مجموع این شرایط و علاقه شخصی خود مژگان به پرورش حیوانی نظیر کروکودیل موجب شد تا او به دنبال دریافت مجوزهای لازم برای شروع کار خویش برود. آنطور که در بخش درباره ما وبسایت نوپک (نام شرکت و مزرعه مژگان روستایی) آمده است، این پیگیری‌ها از سال ۱۳۸۶ شروع شد و طی سپری کردن مراحل سخت اداری در طول سه سال وی نهایتا موفق شد با اخذ تمام مجوزهای لازم اولین محموله کروکودیل خویش را تحویل بگیرد و پرورش این حیوان را از سال ۱۳۸۹ رسما آغاز کند. البته در طول این مدت نیز خانم روستایی تنها به دنبال پیگیری مجوزها نبوده است و دست به احداث مزرعه مورد نظر و پارک گردشگری خود در جزیره قشم و جزیره هنگام (در همان نزدیکی) زده است. مضاف بر این که این زمان را صرف آموزش و آماده‌سازی نیروی ماهر برای نگهداری و مراقبت از کروکودیل‌ها می‌کند و حتی خود روستایی به همراه همسرش (که مشوق اصلی و دست راست وی در کار است) در کلاس‌هایی در این راستا شرکت می‌کنند.

گرچه شروع این کار با سختی‌های فراوان همراه بوده است و حتی به قول خودش در آغاز شرکت‌های هواپیمایی حاضر به انتقال کروکودیل‌های وی به کشور نبوده‌اند، اما اکنون و پس از گذر چند سال از آغاز کار، مجموعه خانم روستایی توانسته است بیش از ۵۰ کروکودیل بالغ و تخم‌گذار و تعداد زیادی بچه کروکودیل داشته باشد که پرورش دهد. به گفته مژگان در طول این مدت وی کاملا دریافته است که گرچه کروکودیل حیوانی وحشی و خشن و خطرناک به نظر می‌رسد، ولی خیلی عاقل و صبور است و پس از گذراندن آموزش‌های لازم، می‌توان از این حیوان نگهداری و مراقبت کرد. درباره خشونت کروکودیل هم وی خاطر نشان می‌کند که کروکودیل تا وقتی گرسنه نباشد به شکار و کشتن موجود دیگری دست نمی‌برد مگر آنکه کسی به حریم او وارد شده باشد. در این صورت هم با داشتن آموزش‌های لازم می‌توان به راحتی به این موجود در حریم خویش نزدیک شد، او را غذا داد و یا برای هر کار دیگر آماده ساخت. با رعایت این اصول و به شهادت خود روستایی تاکنون هیچ مشکلی برای هیچ یک از کارکنان این مزرعه از آغاز تاکنون پیش نیامده است.

روستایی هدف خود از پرورش کروکودیل‌ها را استفاده از پوست آن‌ها در صنعت چرم داخلی، خون و استخوان در صنایع پزشکی، و گوشت به منظور صادرات خارجی اعلام کرده است. و اکنون مزرعه پرورش تمساح وی به حدی رسیده است که دیگر به واردات کروکودیل دست نمی‌برد و با پرورش تخم کروکودیل‌های خود توانسته مزرعه قابل توجهی از این خزنده‌های پر فایده را مهیا سازد. چرم ساخته شده از پوست تمساح در صنعت پوشاک طرفداران زیادی دارد و از ماندگارترین انواع چرم به شمار می‌رود، در این راستا نیز مژگان حتی توانسته است اولین چرم تولیدی مزرعه خود را در ورامین تولید کند و از این نظر نیز به تولیدکنندگان خارجی وابسته نباشد و به گفته او این چرم از کیفیت قابل قبولی نیز برخوردار است.

فعالیت مژگان و همسرش، «بهروز سالاروند»، که به شهادت خود او حامی و مشوق اصلی وی بوده و حتی کار و زندگی در تهران را برای نزدیکی و نظارت بیشتر بر کار مزرعه رها کرده و به قشم نقل مکان کرده‌اند، مورد توجهبسیار رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفته و روزنامه‌نگاران متعدد از ابعاد مختلف به کار و زندگی این زوج پرداخته‌اند. روستایی به دلیل این کارآفرینی، عنوان کارآفرین نمونه و بهترین طرح اقتصادی نوآورانه را نیز از آن خود کرده است و به گزارش شاهدان برای بسیاری از افراد در جزیره قشم ایجاد شغل کرده است. انتخاب قشم به عنوان محل احداث مزرعه که در وهله اول به خاطر آب و هوای گرم و مرطوب و مناسب پرورش کروکودیل انتخاب شده بود، باعث بروز مزیت دیگری نیز برای کار این زوج شد، و این زوج در پارک توریستی خود، مهمانان را به مشاهده نزدیک کروکودیل‌ها و زندگی آنان دعوت می‌کنند. این امر به ویژه در نوروز و تعطیلات باعث درآمدزایی قابل توجهی برای این مزرعه شده که ادامه کار و فعالیت آن‌ها را نیز میسرتر می‌سازد.

مژگان با پیشگامی احداث اولین مزرعه پرورش کروکودیل در خاورمیانه، نه تنها نامی ماندگار در کارآفرینی برای خود رقم زده و باعث رشد مالی خود، خانواده و اطرافیانش شده است بلکه راهی را در کشور هموار کرده که پس از او نیز با استقبال بسیار مواجه شده است و اکنون در شهرهای دیگر کشور مانند تهران، تبریز، زاهدان و غیره نیز مزرعه پرورش کروکودیل یا احداث شده و یا در حال احداث است. وجود چنین انسان‌هایی که بر تمام موانع موجود غلبه کرده و راهی نوین را در عرصه اقتصاد و کارآفرینی کشور برای خود و دیگران می‌گشایند، ضرورتی است که اقتصاد کشور ما به آن احتیاج فراوانی دارد.