پیش از نیمه نهایی — جام جهانی ۲۰۱۴ در یک نگاه

اخبار روز – کرد سنندجی: جام بیستم بعد از گذشتن از مرز ۶۰ بازی پوست انداخت. چهار تیم زیر پوست جام مشخص شدند هر چند در زیر پوست جام همچنان کلمبیا و کاستاریکا نیز دیده می شوند. پوست اندازی جام از همان ابتدای شروع مسابقات آغاز شد اما به علت تب و تاب مرحله مقدماتی با دو سویه ناسیونالیستی توام با احساسات یا بر اساس شوونیسم تک نگارانه چندان ملموس نبود. وقتی کاستاریکا اوروگوئه را شکست داد و کلمبیا به درو کردن حریفان خود اقدام کرد و فاصله بلژیک و الجزایر یک گل بود این پوست اندازی وجود داشت اما کسی آن را نمی دید. حتی وقتی هلند اسپانیای مدعی را ۵ بر ۱ شکست داد کمتر کسی تصور می کرد که در زیر پوست جام بیستم هلند نیز فاقد قدرت مطلقه است و مکزیک یا کاستاریکا می توانند بال و پر این تیم را قیچی کنند هم چنان که داور پرتعالی مکزیک را به پای هلند فربانی کرد.

اگر چه فوتبال در عرصه زمین چمن یک بازی بر اساس کیفیت است اما همین کیفیت بدون در نظر گرفتن کمیت و آمار و ارقام محلی از اعراب ندارد. در واقع کمیت است که کیفیت را توجیه می کند. سئوال این جا است چرا؟

پاسخ را می توان در رابطه علوم مختلف با یکدیگر جستجو کرد. در علوم محاسباتی رقم ها تعیین کننده هستند و وقتی گفته می شود در این ماشین چهار نفر سرنشین بیشتر جا نمی شوند یک کمیت و مقدار مشحصی را تعریف کرده که اگر خارج از این قاعده رفتار شود و بطور مثال بجای چهار نفر شش نفر سرنشین باشند این کمیت کیفیت متفاوتی را موجب می شود یا اگر تیمی در جریان بازی ۹ نفره شد کیفیت بازی آن تیم از حمله و برابری کردن با حریف به دفاع و عقب نشینی تبدیل می شود.

برای بسط بیشتر این موضوع از دو منظر آماری و اعدادی می توان به کیفیت و نتایج آن استناد کرد. بطور مثال وقتی تیم بلژیک مقابل تیم آمریکا ۶۷ درصد زمان بازی را در اختیار داشته و بیش از ۲۶ موقعیت گل صد درصد و یا خطرناک کسب کرده و بیش از بیست شوت به چهار چوب دروازه زده و ۱۵ کرنر روی دروازه آمریکا ارسال کرده و دروازه بان آمریکا بیش از ۱۵ خروجی تک به تک با مهاجمان بلژیک داشته است و آمریکا فقط در دو ضد حمله یا ضربه ایستگاهی صاحب موقعیت شده در چنین حالتی آمار و ارقام نشان دهنده کیفیت و چگونگی بازی است و خوش بین ترین افراد نیز نمی توانند از برتری یا شگفتی تیم آمریکا سحنی گویند یا ادعائی را مطرح کنند هم چنان که در مرحله مقدماتی تیمی مثل ایران این آمار و ارقام را نادیده گرفت و سوار بر موج شوونیسم شد.


ادبیات فوتبالی در جام بیستم که ناشی از طرز تفکر حاکم بر تیمهای شرکت کننده است با دوره های قبل از این تفاوت چشمگیری دارد. ستایش از حریفان و اقرار به نقاط ضعف خودی، احترام به حریفان و نشان دادن تواضع و فرو تنی خود، پرهیز از شعارهای توخالی و تاکید بر حقایق از جمله اصول ادبیات حاکم بر فضای جام جهانی بیستم بوده است. در این قاعده کلی یک استثنا هم وجود داشته و آن مربوط به تیم ایران است. بطور مثال آندرانیک تیموریان بعد از بازگشت به ایران گفته بود نیجریه و آرژانتین از دست ما در رفتند (نقل به مضمون) یا رئیس قد بلند فدراسیون فوتبال و جمعی دیگر از اهالی نزدیک به وی گفته بودند ما شایسته صعود به مرحله یک هشتم بودیم و از این قبیل استثناهائی که کمتر اتفاق می افتد. هم چنان که رسانه های داخل نیز استثنائی که فقط چند دقیقه وجود داشت را به قاعده اصلی تبدیل کردند و از آن بنام شگفتی جام بیستم نام بردند!

تاکنون در جام بیستم یک اتفاق مهم دیگری روی داده است و آن پرهیز از بیگانگی و تلاش برای نزدیکی و یگانگی بین تیمها بوده است و البته راسیسم و نژاد پرستی تاکنون در این بازیها نام و نقشی نداشته است. بطور مثال بلژیک آمریکا را زیر فشار حملات خود آشفته کرده اما در همان دقایق مربی بلژیک به نزد کلیزمن مربی آمریکا می رود و وی را در آغوش می گیرد و درحالی که هر لحظه امکان فرو ریختن دروازه آمریکا می رود با کلیزمن خوش و بش می کند. یا همین دیشب آرین روبین که از دست مدافعین کاستاریکا آشفته شده بود در زمانی که بازی متوقف شده بود مربی کاستاریکا را در آغوش گرفت و با وی به صحبت پرداخت. یا مسی با نیمار ابراز همدردی می کند و بازیکنان آلمان از وضعیت بیش آمده برای نیمار متاسف می شوند و جای وی را در دیدار با آلمان خالی می بینند و تماشاگران آرژانتینی برای نیمار پیام می نویسند ‌«قوی باش نیمار!».

تردیدی نیست که فضای مجازی روی جام جهانی و عملکردهای درونی و بیرونی آن تاثیر زیادی گذاشته است و به نوعی مسئولیت جمعی را بر ارداه فردگرایانه برتری بخشیده است. تا جائی که فضای مجازی حتی به محل تقابل سیاستمداران و روسای جمهور و نخست وزیران و اعضای خاندانهای سلطنتی تبدیل شده و هر یک در پیام رسانی در باره تیم کشورشان تلاشی مضاغف انجام می دهند، تا جائی که فاصله اندیشه های کاخ تا منازل شهروندان و رختکن های بازیکنان به قلمرو صفحه مجازی محدود می شود.

یکی از پیامهای مهم جام بیستم پایان افسانه قدرت تیمهای صاحب نام و غروب بازیکنان پا به سن گذاشته برخی از تیمها بوده است. تیمهائی مثل مکزیک، شیلی، کلمبیا، الجزایر، کاستاریکا، نیجریه و بوسنی حامل این پیام هستند. اگر به ترکیب تیمهای منتخب از مرحله مقدماتی تا مرحله نیمه نهائی توجه کنیم این واقعیت بیشتر نمایان است و در این بین فقط بازیکنی بنام مسی مستثنی است و نیازی به قرار گرفتن وی در ترکیب را نمی بینند زیرا عملکرد وی بر جهانیان و فیفا و کارشناسان روشن است.

آن چه که بر اعتبار جام بیستم تاکنون افزوده است دفاع شهروندان برزیل از حقوق خود و محکوم کردن هزینه ها و مخارجی است که بجای صرف امور بهداشتی، آموزشی، زیر ساخت ها و حمل ونقل عمومی شود صرف برگزاری این بازیها شده. این فاز یکی از متمایزترین دوره های جام از آغاز تاکنون است (فقط در سال ۱۹٨۲ اسپانیا میزبان جام با چنین وضعیتی روبرو بود که ابعاد و وسعت آن مثل اعتراضات و مخالفتها در برزیل نبود).

آنگونه که از اخبار غیررسمی بر می آید فیفا قرار شده بخشی از هزینه های برزیل را پرداخت کند و طی پنج سال آینده بر میزان کمک های مالی اش به فدراسیون فوتبال برای تامین نیازهای فوتبال این کشور بیآفزاید. هر چند این کمک ها و پرداخت بخشی از هزینه های جام جهانی در برابر ۱۱ میلیارد دلار هزینه بازی ها قابل مقایسه نیست اما این واقعه نشانه پیروزی مردم برزیل در تحقق خواستهایشان است و بقول معروف کندن یک موی از خرس هم غنیمتی است.

در جام بیستم تاکنون بجز بازی های مشکوک تیم کامرون که با پی گیری های فدراسیون فوتبال این کشور و ادعای نشریه اشپیگل آلمان مبنی بر تبانی تعدادی از بازیکنان این تیم در بازی با کرواسی هم چنان ادامه دارد بازیهای دیگر جام جوانمردانه و بر اساس رعایت اصول اخلاقی بوده بخصوص بازی آلمان و آمریکا و بوسنی هرزگوین و ایران از جمله بازیهای جوانمردانه این جام است.

در مبحث مربوط به داوری و نحوه قضاوت ها با توجه به تخصصی بودن موضوع در جای و در مطلب جداگانه ای و در وقتی دیگر باید به آن پرداخت. 

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)