پایان سالها دفاع از “دیپلماسى تهاجمى” خامنه‌ای، نرمش قهرمانانه را پذیرفت

پس از سالها دفاع از “دیپلماسی تهاجمی” و بارها انتقاد از سیاست تنش‌زدایی در دولت سیدمحمد خاتمی اینک آیت‌الله خامنه‌ای در اظهاراتى متفاوت از گذشته با “نرمش قهرمانانه” در دیپلماسی موافقت کرده است.

به گزارش روز، آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی٬ در دیدار با برخی از فرماندهان سپاه٬ گفته است که وی مخالفتی با آن‌چه که “نرمش قهرمانانه” نامید٬ در سیاست خارجی جمهوری‌اسلامی ندارد. وی همچنین خواستار عدم دخالت سپاه پاسداران در سیاست شد.

وی در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران در این باره گفته است: “عرصه دیپلماسی، عرصه لبخند و درخواست مذاکره و مذاکره است اما همه این رفتارها باید در چارچوب چالش اصلی فهم و درک شود… با مساله‌ای که سالهای پیش نرمش قهرمانانه خواندم موافقم چرا که این حرکت در مواقعی بسیار خوب و لازم است اما با پایبندی به یک شرط اصلی”.

وی “درک ماهیت طرف مقابل و فهم صحیح هدف‌گذاری” را شرط اصلی استفاده از تاکتیک “نرمش قهرمانانه” دانست و گفت: “یک کُشتی گیر فنی نیز برخی مواقع بدلیل فنی نرمش نشان میدهد اما فراموش نمی‌کند که حریفش کیست و هدف اصلی او چیست؟”

اشاره وی به کتابی است که پیش از انقلاب سال ۵۷ و پیرامون معاهده صلح میان امام سوم شیعیان و معاویه٬ ترجمه کرده بود. وی در این کتاب که با عنوان “صلح امام حسن” منتشر شده بود٬ این صلح را “پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ” توصیف کرده بود.

آیت‌الله خامنه‌ای٬ همچنین به نقد “بهانه‌جویی” برای “توجیه وادادگی” پرداخته و گفته است: “اینکه دنیا تغییر کرده است نمی‌تواند بهانه‌ای برای تغییر آرمان‌ها و اهداف شود و راه درست طی شده را تغییر دهد”.

سخنان آیت‌الله خامنه‌ای٬ یک روز پس از اظهارات حسین موسویان بیان شده که گفته بود رهبر جمهوری‌اسلامی برای مذاکره با آمریکا و دیدار با باراک اوباما٬ به حسن روحانی مجوز داده است. دیداری که برخی معتقدند در اجلاس آتی سازمان ملل متحد رخ خواهد داد. گرچه علاءالدین بروجردی٬ رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس٬ این مساله را رد کرده و چنین دیداری را نامحتمل دانسته است.

آیت‌الله خامنه‌ای در حالی موضع جدید خود پیرامون “نرمش قهرمانانه” در دیپلماسی را بیان کرده که پیش از این از مدافعان روشی بود که برخی آن را “دیپلماسی تهاجمی” نامیده بودند ودر دولت محمود احمدی‌نژاد پیگیری می‌شد. رهبر جمهوری‌اسلامی همچنین بارها به انتقاد از سیاست تنش‌زدایی در دولت سیدمحمد خاتمی پرداخته بود.

وی در سال ۹۱ پیرامون سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد چنین گفته بود: “در زمینه‌‌ى دیپلماسى، فعالیتهاى خوبى دارد انجام میگیرد. دیپلماسى ما باید با روحیه‌‌ى انقلاب همراه باشد – یعنى اسلام انقلابى – این است که به ما بُرش میدهد. امروز ملتهاى منطقه از جمهورى اسلامى خوششان مى‌‌آید، به خاطر موضع مستقل اسلامىِ شجاعانه‌‌اش؛ این باید محفوظ باشد”. مساله‌ای که البته بارها تکرار شد: “امروز در عرصه‌‌ى سیاست خارجى، ثقل و وزنه‌‌ى کشور با چند سال قبل تفاوت دارد؛ ما در مسائل، تأثیرگذاریم؛ اینها مهم است. در حوادثى هم که پیش آمده، ما تأثیرگذار بوده‌‌ایم – که آن، داستان جداگانه‌‌اى دارد – به نظر ما آن هم خیلى مهم است”.

به نظر آیت‌الله خامنه‌ای٬‌ دولت محمود احمدی‌نژاد “در برابر زیاده‌خواهیهاى استکبار، دچار انفعال نشد؛ این به‌نظر من خیلى مهم است که در تعامل با دنیا، انسان جاى خودش را بداند، خواست خودش را بداند، نیرو و قدرت خودش را بداند و بداند که باید چه‌کار کند… این ایستادگى در مقابل زیاده‌خواهى استکبار و احساس عزتى که در این میدان مى‌شود، به‌نظر من یکى از خصوصیات این دولت است”.

وی همچنین بارها به انتقاد از روش تنش‌زدایی در سیاست‌ خارجی سیدمحمد خاتمی پرداخته و از آن جمله در نقد دولت خاتمی گفته بود: “یک روزى در خطابه‌هاى مسئولین مان مناقب آمریکا ذکر میشد؛ همان روزها رئیس جمهور وقت آمریکا با سبکسرى تمام، ایران را به عنوان محور شرارت معرفى کرد”.

به نظر آیت‌الله خامنه‌ای در دوران اصلاحات “در برخى از اوقات گذشته، میدیدیم که بعضى از کسانى که مرتبط با مسئولین بودند یا حتى خودشان مسئول یک بخشى بودند، کأنّه از گفتمان انقلاب در مقابل دیگران شرمنده‌اند و خجالت میکشند که حقایق انقلاب را بر زبان جارى کنند یا آنها را پیگیرى کنند یا به آنها اهمیت بدهند! این براى یک جامعه خیلى بلاى بزرگى است”.

مساله‌ای که چندین بار به اشکال مختلف در سخنرانی‌های وی تکرار شد: “در آن دوره ای که ادبیات مسئولان ما آمیخته به تملق گویی از غرب و امریکا شد، فردی که مجسمه شرارت بود، به خود اجازه داد که جمهوری اسلامی ایران را محور شرارت معرفی کند… در آن دوره به واسطه همراهی با غربی ها و عقب نشینی هایی که انجام گرفت، آنها آنقدر جلو آمدند که من مجبور شدم شخصاً وارد میدان شوم”.

وی حتی در فاصله چند روز مانده به انتخابات نیزپیرامون سیاست خارجی جمهوری‌اسلامی چنین گفت: “هرچه شما ضعف نشان بدهید، او مى‌آید جلو؛ هرچه شما عقب بکشید، او جرى‌تر میشود. این را ما تجربه کردیم؛ یک جاهایى عقب کشیدیم، دشمن ما جرى‌تر شد”.

آیت‌الله خامنه‌ای همچنین پس از بالا گرفتن انتقادات از دولت محمود احمدی‌نژاد و سخن گفتن از این‌که جمهوری‌اسلامی در بن‌بست قرار گرفته است٬ به دفاع از این دولت پرداخته بود: “وضعیت بدر و خیبر یعنى تهدید هست، چالش هست، اما بن‌بست نیست. در بدر امکانات کم بود، اما غلبه حاصل شد. امکانات طرف مقابل، چندین برابر؛ شاید در بعضى بخشها، غیرقابل مقایسه‌ى با امکانات جبهه‌ى اسلام بود. در خیبر سختى وجود داشت؛ رفتند مدتها آنجا ماندند؛ مقاومت دشمن شدید بود؛ اما غلبه پیدا کردند. چالش هست؛ اما در قبال چالش، توان و قدرت و استعداد و ظرفیت هم وجود دارد. این، معناى وضعیت بدر و خیبر است. اگر این ظرفیت را به میدان آوردیم، اگر نقاط ضعف را کم کردیم، پیشرفت خواهیم کرد”.

ارجاع مکرر آیت‌الله خامنه‌ای به اتفاقاتی که در صدر اسلام رخ داده٬ از این جهت اهمیت دارد که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی سیاست‌های آتی وی برای کشور باشد. آن‌چه که وی وضعیت “بدر و خیبر” می‌نامد٬ نام جنگ‌هایی در صدر اسلام است که مسلمانان با وجود همه مشکلات در آن حضور پیدا کردند. برای بسیاری این‌گونه سخن گفتن٬ به معنای آن بود که وی عزم خود را برای مقاومت همه‌جانبه در بحث هسته‌ای  به هر قیمتی٬ جزم کرده است. سخنان اخیر آیت‌الله خامنه‌ای اما می‌تواند معنای دیگری داشته باشد. آن‌چه که شیعیان از آن با عنوان “صلح امام حسن” یاد می‌کنند٬ معاهده‌ای است که با معاویه بسته شده است. به عقیده شیعیان این معاهده٬ حرکتی تاکتیکی بوده برای دور کردن خطر از جامعه مسلمانان.

سپاه پاسداران و سیاست

آیت‌الله خامنه‌ای در بخش دیگری از سخنان خویش٬ همچنین خواستار عدم دخالت سپاه پاسداران درسیاست شده است. وی با اشاره به این‌که “سپاه به عنوان یک موجود زنده باید بداند از چه می‌خواهد پاسداری کند، لزومی ندارد سپاه در عرصه سیاسی پاسداری کند، اما باید عرصه سیاست را بشناسد”٬ گفته است: “پاسداری از انقلاب نیازمند شناخت دقیق واقعیت‌هاست و بنابراین نمیشود مجموعه‌ای که بازوی نگهبان انقلاب است درباره جریان‌های گوناگون انحرافی، غیر انحرافی وابسته و یا دیگر جریان‌های سیاسی، چشمی بسته و نابینا داشته باشد”.

یک روز پیش از این٬ حسن روحانی نیز در دیدار با فرماندهان سپاه٬ از آن‌ها خواسته بود که عرصه سیاست را بشناسند٬ اما از ورود به آن اجتناب کنند٬ زیرا “سپاه متعلق به همه مردم است”.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)