«کارنامه دولت دهم در زمینه اشتغال»

کمتر از یک هفته دیگر تا پایان کار دولت دهم باقی‌مانده است اما «محمود احمدی‌نژاد» همچنان توانسته است در آخرین روزهای ریاست جمهوری خود نیز خبر ساز بوده و بحران های ایجاد شده در طول هشت سال ریاست جمهوری او مباحث مختلفی را میان کارشناسان و تحلیل‌گران ایجاد می کند.

یکی از مواردی که در روزهای اخیر مورد توجه کارشناسان بوده است، بحث «اشتغال» و آمارهای مربوط به آن است. هر چند در کارنامه دولت های گذشته نیز بحث اشتغال چندان موفق نبوده است اما دولت احمدی‌نژاد در این زمینه هم مانند بسیاری دیگر از حوزه ها رکورددار است.

فایل صوتی را از اینجا بشنوید

فایل را از این جا دانلود کنید

بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از سال ۸۴ تا ۹۱، مجموعا ۵۴۲ هزار و ۷۶۹ نفر به جمعیت شاغلان ایران افزوده شده است که رشدی ۲.۶ درصدی را نشان می‌دهد، اما در همین دوره زمانی، جمعیت بیکاران ایران با شیبی ۱۰ درصدی از ۲.۶۷ میلیون نفر در سال ۸۴ به ۲.۹۴ میلیون نفر در سال ۹۱ افزوده شده است.

این آمار نشان می‌دهد که در دولت‌های نهم و دهم سالانه به طور متوسط، ۶۷ هزار و ۸۴۶ شغل ایجاد شده، حال آنکه هر سال ۳۳ هزار و ۶۶۱ نفر به خیل بیکاران پیوسته‌اند.

این درحالی‌ست که چند روز قبل از ارائه گزارش مرکز آمار ایران «محمود احمدی نژاد» در آخرین گزارش عملکرداش به بحث اشتغال اشاره کرده است. وی در تشریح خدمات دولت اش گفته است: «با طرحهایی همچون بنگاههای کوچک زود بازده، صندوق حمایت از فرصتهای شغلی، صندوق مهر امام رضا و بانک تعاون در مجموع میزان بیکاری در ۸ سال اخیر بطور متوسط ۱۱.۴ درصد بوده است که نشان می دهد در مقایسه با دولتهای هفتم و هشتم، میزان بیکاری کمتر شده است».

برخلاف ادعای رییس دولت دهم اگر در نظر بگیریم که در دوره مورد نظر جمعیت بالای ۱۰ سال کشور بالغ بر ۷.۱ میلیون نفر افزوده شده است متوجه می شویم که یک خلاء جدی بین جمعیت فعال و جمعیتی که از نظر رده سنی باید وارد بازار کار شوند وجود دارد.

در هشت‌سال گذشته مبلغی بالغ بر ۷۵‌هزار‌میلیارد تومان برای ایجاد اشتغال صرف شده است و با این مبلغ باید ۷.۵ ‌میلیون شغل ایجاد می‌شد که این اتفاق نیفتاد

مقایسه رشد جمعیت فعال و جمعیت بالای ده سال طی سالهای ۸۴ تا ۹۱ نشان می‌دهد تنها ۱۱. ۴ درصد از افرادی که از نظر سنی امکان حضور در بازار کار را دارند متقاضی اشتغال بوده و به جمعیت فعال کشور وارد شده‌اند.

برخی معتقدند در این دوران بخش عمده‌ای از جمعیت کشور مشغول به تحصیل شده‌اند و به جامعه دانش آموزی و دانشجویی کشور جذب شده‌اند. این نکته غلطی نیست، براساس آمارهای وزارت علوم جمعیت دانشجویی کشور در سالهای ۸۴ تا ۹۱ بالغ بر ۲ میلیون نفر افزوده شده است و در این دوره جمعیت دانش آموزی کشور نیز در حدود ۱ می‌لون نفر افزایش پیدا کرده است که سرجمع از جمعیت بالای ۱۰ سال کشور ۳ میلیون نفر جذب فضاهای آموزشی شده‌اند، با توجه به این موضوع بازهم وضعیت ۴. ۱ میلیون نفر از جمعیت بالای ۱۰ سال کشور نامشخص است. حال اگر بر فرض محال میزان افراد بازنشسته شده را در این دوره بالغ بر ۲ میلیون نفر بدانیم بازهم تعداد مفقودالاثرهای بازار کار کشور از ۲ میلیون نفر پایین‌تر نخواهد آمد.

حال اگر این جمعیت مفقودالاثر را به جمعیت بیکار کشور اضافه کنیم می‌بینیم به ناگهان نرخ بیکاری در کشور از ۱۲. ۲ درصد به ۲۰ درصد افزایش می‌یابد. اگر فرض کنیم این جمعیت از کشور به دلیل مهاجرت در آمار‌ها ذکر نشده‌اند هم باز با یک بحران جمعیتی مواجه می‌شویم.

اختصاص بودجه و عدم اشتغال زایی

از سوی دیگر در هشت‌سال گذشته مبلغی بالغ بر ۷۵‌هزار‌میلیارد تومان برای ایجاد اشتغال صرف شده است و با این مبلغ باید ۷. ۵ ‌میلیون شغل ایجاد می‌شد. از این میان حدود ۲۸ هزار میلیارد تومان از منابع بانکی به صد‌ها هزار طرح اشتغال زایی کوچک در کشور تسهیلات پرداخت شد. گزارشهای رسمی حاکی از انحراف ۶۰ درصدی این طرح از مسیر خود است.

 «مسعود نیلی» اقتصاددان و استاد دانشگاه، چندی پیش در یک برنامه تلوزیونی از میزان اشتغالزایی خالص سالانهٔ تنها ۱۴ هزار و ۲۰۰ خبر داد. آماری که اخیرا توسط «حسن روحانی»، رئیس جمهور منتخب نیز تکرار و تایید شده است. وی در گفتگو با روزنامه دنیای اقتصاد در خصوص تفاوت در آمارهای اشتغال گفته است که باید بین دو مفهوم و اصطلاح متفاوت job (شغل) و employment (اشتغال) تفاوت قائل شد.

هشت سال پیش از این، در چنین روزهایی، محمود احمدی‌نژاد گفته بود که «ظرف دو سه سال مشکل بیکاری را از این کشور ریشه کن» می‌کند

به گفته نیلی وقتی راجع به اشتغال صحبت می‌کنیم راجع به تغییرات ایجاد شده در تعداد شاغلان کشور صحبت می‌کنیم. در ادبیات اشتغال، تعداد شغل ایجاد شده اهمیتی ندارد، بلکه آنچه مهم است تغییرات تعداد کل شاغلان در اقتصاد است؛ چون ممکن است خیلی بیش از آنکه شغل ایجاد شده باشد شغل ازبین رفته باشد.

به عقیده کار‌شناسان در شرایطی که روند سرمایه‌گذاری کاهنده است افزایش اشتغال تقریبا غیر ممکن است. براساس آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت۱. ۲ درصد کاهش یافته که در مقایسه با سال قبل کاهش ۴. ۵ درصدی داشته است.

اصرار بر قبول آمار دولت

 «محمدرضا می‌رتاج‌الدینی» معاون پارلمانی «محمود احمدی‌نژاد» نیز هفته گذشته و در حاشیه جلسه هیات دولت، با انتقاد از کسانی که آمارهای دولت را زیر سؤال می‌برند گفته بود «آمارهای دولت را قبول نکنند، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.»

او گفته بود: «این آمار ۱۴ هزار شغل به طور میانگین که برخی گفته‌اند، حتی از برخی استان‌های کوچک ما هم کمتر است. ما استان‌هایی داریم که سالانه ۱۰۰ هزار شغل ایجاد کرده‌اند و من نمی‌دانم چرا برخی چنین آماری را مطرح کردند.»

معاون «محمود احمدی‌نژاد» ایجاد تشکیک در آمارهای رسمی را «موذیانه‌ترین روش‌های دشمن» نامید که به گفته او «فتنه ۸۸ نیز از همین جا آغاز شد که کسی آمد و آماری نشان داد و گفت آمار دولت دروغ است.»

جنجال‌ها و تناقض‌های آماری در سال‌های اخیر که مراکز رسمی اعلام آمار به دستور محمود احمدی‌نژاد از بیان و انتشار مرتب و منظم آمارهای اقتصادی منع شده بودند، همواره وجود داشته است که این چالش‌های آماری پس از پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره یازدهم، به اوج خود رسیده است.

گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار ایران با آنچه دولتی‌ها ادعا کرده‌اند فاصله بسیار دارد، البته باید تا زمان تحقق وعده معاون رییس‌جمهوری صبر کرد تا آمار تفضیلی و جزیی از اشتغال و بیکاری در هشت سال دولت اعلام شود تا بتوان آن آمار و ارقام را با گزارش‌های رسمی مرکز آمار ایران و برآوردهای کار‌شناسان اقتصادی محک زد.

گفتنی است هشت سال پیش از این، در چنین روزهایی، «محمود احمدی‌نژاد» گفته بود که «ظرف دو سه سال مشکل بیکاری را از این کشور ریشه کن» می‌کند، اما روایت رسمی مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار از این ریشه‌کنی خبری ندارد و جشن «ریشه کن شدن بیکاری» که آقای احمدی‌نژاد در نوروز سال ۹۱، نوید برپایی آن را می‌داد نیز مانند خیلی وعده‌ها به تاریخ دولت دهم پیوست.

دولت تدبیر و امید نیز با برنامه‌های مشخصی که در زمینه اشتغال لیست کرده است، می‌آید تا وارد صحنه سیاسی کشور شود. آنچه مشخص است با ضربه‌های مهلکی که در طی سالهای گذشته و بیش از پیش به اقتصاد ایران وارد شده، «حسن روحانی» رییس جمهور منتخب یازدهم، مسیری دشوار در بهبود شرایط اشتغال و به ثمر نشاندن وعده‌های خود در تمام زمینه‌ها از جمله اشتغال در پیش رو خواهد داشت.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)