نظام ولایت فقیه به دلیل کسری بودجه قابل توجه، نیاز دارد تا از طرق مختلف از جمله گران‌کردن قیمت گازوئیل، آن را جبران کند. از سوی دیگر ترس از فوران اعتراضات، مانند آبان ۹۸ و در پی گران‌کردن بنزین، نظام را بر آن می‌دارد تا بی‌گدار به آب نزند. با وجود این تضاد؛ سناریوی نظام برای گران‌کردن گازوئیل چیست؟
میزان مصرف روزانه گازوئیل در سال‌های گذشته
بنا بر آماری که «دنیای اقتصاد» در دی ۹۸ منتشر کرد روند مصرف گازوئیل در کشور «تا سال ۹۲ روند افزایشی طی کرد و در این سال به بیش از ۱۰۵ میلیون بشکه در روز رسید. اما در فاصله ۹۲ تا ۹۵ روند مصرف این سوخت کاهشی شد… از سال ۹۵ به بعد مجددا مصرف گازوئیل در کشور مسیر رو به رشدی گرفته و در سال ۹۷ به متوسط بیش از ۸۷ میلیون لیتر در روز رسید… درخصوص آمار مصرف گازوئیل در سال جاری تنها رقمی که در دست است، مصرف ۱۳۴ میلیون لیتری آذرماه است.»
«دنیای اقتصاد» ادامه می‌دهد «خبرنگار روزنامه «دنیای‌اقتصاد» پیگیری‌های بسیاری برای اخذ آمار مصرف گازوئیل در سال‌های ۹۶، ۹۷ و ۹۸ انجام داد. با این حال از سوی ارگان‌های مربوطه (شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و وزارت نفت) برای اخذ این آمار به در بسته خورد. یکی از این دو ارگان با حبس آماری و اطلاعاتی و بدون هیچ توجیه منطقی اعلام کرد که اجازه انتشار آمار را ندارد. ارگان دیگر نیز اخذ این آمار را معطل اتوماسیونهای اداری کرده و در نهایت نیز…آماری به «دنیای‌اقتصاد» ارائه نکرد.»
پنهان‌کردن آمار، آنهم آمار مصرف روزانه گازوئیل در کشور که هیچ ملاحظه انتشاری ندارد و عدم اجازه برای انتشار، می‌تواند گمانه‌‌زنی‌هایی را مبنی بر نیات سوء نظام در پی داشته باشد، شفافیت مصداق صداقت است.
افزایش ۴۱ درصدی مصرف گازوئیل در آذر۹۸ نسبت به زمان مشابه سال قبل
آمارها نشان می‌دهد که هر سال فاصله آذر تا بهمن مصادف است با اوج‌گیری مصرف گازوئیل در کشور است اما رقم ۱۳۴ میلیون لیتر مصرف گازوئیل در آذر ۹۸ در حالی اعلام شد که افزایش آن به نسبت آذر ۹۷، رشد ۴۱ درصدی داشته است.
نظام سود هنگفتی را در پی گرانی ۱.۵ تا ۳ برابری قیمت بنزین نصیب خود کرد و بخش قابل توجهی از کسری بودجه خود را با آن پوشش داد.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو و رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نظام، طی اظهاراتی که اعتمادآنلاین تاریخ انتشار آن را ۱۷ اسفند ۹۸ درج کرد، اما در روز چهارشنبه، ۳۱ اردیبهشت، به عنوان تیتر نخست این وب‌سایت منتشر شد، پیرامون رقم درآمد نظام از محل گران‌کردن بنزین گفت: «روزانه ۲۰۰میلیارد تومان درآمد افزایش قیمت بنزین در قیام آبان و فروش مازاد مصرف به خارج است».
اما مشکلات نظام و کسری بودجه‌اش به دلیل فساد، اختلاس، هزینه‌های برنامه اتمی، موشکی و دخالت‌هایش در کشورهای منطقه، بیش از این چیزهاست به گونه‌ای که سود حاصل از گرانی بنزین و صادرات مازاد مصرف آن به نسبت قبل از گرانی، نمی‌تواند مشکلات بی‌پایان نظام را حل کند.
روحانی رئیس‌جمهور نظام ولایت فقیه در روز ۲۱ خرداد ۹۹ اعلام کرد «در این سال‌ها ما در سال ۵۰ میلیارد دلار درآمد ما کم شده… ۵۰میلیارد دلار… یعنی حدود ۲برابر بودجه پارسال».
حال در ادامه دست در جیب مردم‌کردن و جبران کسری بودجه از این محل، نظام در پی آنست تا قیمت گازوئیل را نیز افزایش دهد.
اما در این کار ریسک اعتراضاتی وجود دارد که بسیاری از مهره‌های نظام آن را بسا بزرگتر و خطرناکتر از اعتراضات آبان ۹۸ می‌دانند. پس چاره چیست و سناریوی نظام برای گران‌کردن گازوئیل چیست؟
سناریوی نظام برای گران‌کردن گازوئیل
معمول‌ترین روش و مهندسی نظام برای پیشبرد این گونه اهداف که خطر اعتراضات مردمی را در پی دارد بر این استوار است که نظام ابتدا موضوع را به صورت یک خبر منتشر می‌کند، سپس در صورت واکنش شدید به آن، موضوع را انکار می‌کند، مدتی بعد دوباره موضوع از طرق دیگر مطرح می‌شود، دوباره در صورت مواجه‌شدن با اعتراض افکار عمومی، انکار می‌شود.
این روند تا بدانجا پیش می‌رود که افکار عمومی به آن خبر و موضوع عادت کند و بعد از آن است که نظام سیاستش را که بارها آن را اعلام و انکار کرده بود در فرصتی عملی می‌کند و افکار عمومی کشور را در مقابل عمل انجام شده قرار می‌دهد. نمونه گرانی بنزین و قرارداد ترکمنچای چینی، آخرین و بهترین نمونه‌ها از این دست است.
بهانه‌ی قاچاق گازوئیل
یکی از دلایلی که نظام تلاش می‌کند تا به بهانه آن، گران‌کردن گازوئیل را توجیه کند قاچاق گازوئیل به کشورهای دیگر است.
در پی گرانی بنزین نظام همواره در این شیپور می‌دمد که به دلیل گرانی بنزین و نزدیک‌شدن قیمت آن به قیمت کشورهای همسایه و سطح جهانی، قاچاق آن دیگر برای «قاچاقچیان» سوخت صرفه اقتصادی ندارد، به همین دلیل، قاچاق گازوئیل از سوی آنان، در دستور کار قرار گرفت است.
در ماه‌های اخیر خبرهای متواتری مبنی بر افزایش قاچاق گازوئیل در رسانه‌های نظام بازتاب داده می‌شود. این یک حیله و فریب بزرگ است و هدفی جز پیشبرد سناریوی گران‌کردن قیمت گازوئیل در پشت آن نخوابیده است.
این فریب آنجا برملا می‌شود که باید توجه داشت به رغم گرانی بنزین در آبان ۹۸ از ۱۰۰۰ تومان به دو نرخ ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان، بنزین در سطح جهانی کمی بیش از یک دلار برای هر لیتر و در همسایه‌های شرقی ایران حدود ۹ هزار تومان و در ترکیه حدود ۱۵ هزار تومان به فروش می‌رسد.
در حالی که قیمت گازوئیل چه قبل از گرانی بنزین و چه بعد از آن، در حالی که در ایران ۳۰۰ تومان بوده، اما در بازارهای جهانی قیمت آن تفاوت چندانی با قیمت بنزین نمی‌کند.
قیمت گازوئیل در سطح جهانی به‌طور متوسط کمی بیش از یک دلار و در کشورهای همسایه شرقی حدود حدود ۸ هزار تومان و در ترکیه با نرخ بیش از ۱۴ هزار تومان عرضه می‌شود.
پس گرانی بنزین نمی‌تواند عاملی برای افزایش قاچاق گازوئیل باشد آنچنان که نظام ادعا می‌کند و قاچاق احتمالی گازوئیل پیش از آن نیز سود بیشتری داشته است.
از سوی دیگر آلودگی چشمگیر و به سرعت افزایش‌یابنده هوا در پاییز و زمستان ۹۸، که در سال‌های اخیر در کشور بی‌سابقه بود، می‌تواند محتمل بر این فرض باشد که در پی گرانی بنزین، بخش قابل توجهی از مصارف داخلی که قابلیت جایگزینی با گازوئیل را داشته‌اند، الگوی مصرفی خود را از بنزین به گازوئیل تغییر داده‌اند.
تغییر الگوی مصرفی از بنزین به گازوئیل علاوه بر علت اصلی آلودگی هوا در پاییز و زمستان ۹۸، بر روی تابلوی فرضی جایگزینی گازوئیل به جای بنزین در امر قاچاق سوخت نیز، خط بطلان می‌کشد علاوه بر آنکه چشم طمع نظام، با افزایش میزان مصرف روزانه گازوئیل، به رقم قابل توجه ۱۳۴ میلیون لیتر در روز دوخته می‌شود که محل کسب درآمد خوبی از طریق گران‌کردن قیمت آن است.
به عبارت دیگر حتی با فرض کاهش میزان اوج مصرف گازوئیل بعد از زمستان که امری طبیعی است اما رقم قابل توجه میزان لیتر مصرف روزانه‌ی گازوئیل در کشور، دلیل اصلی طمع‌ورزی نظام برای گران‌کردن قیمت آن است.
بهمن علیپور، رئیس روابط عمومی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی اصفهان، اخیرا اعلام کرده است: «ما خبر افزایش قیمت گازوئیل را نه تکذیب و نه تأیید می‌کنیم.»
با توجه به شرایط نظام اکنون بحث فقط بر سر زمان است که نظام در چه زمانی این طمعکاری خود را به اجرا درخواهد آورد. از سوی دیگر جامعه ایران نیز آماده انفجار است. به نظر می‌رسد تابستان داغی در انتظار است.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.