از حق رای زنان تا حق زنان بر بدن خویش

تشکیلات دمکراتیک زنان ایران: ۸ مارس روز جهانی زنان فرخنده باد

بیش از یک قرن از تعیین ۸ مارس، روز جهانی زنان، روز همبستگی جهانی زنان برای ساختن دنیایی بهتر، می گذرد و میلیون ها زن در سراسر جهان هر ساله خاطره شکوهمند جنبشی که توسط کلارا زتکین و دیگر فعالان جنبش کارگری و کمونیستی پی نهاده شد، را در کشورهای خود و به اشکال مختلف گرامی داشته و با مروروقایع تاریخی شکل گیری آن، یک صدا همبستگی جهانی خود را برای ساختن دنیایی دیگر اعلام می کنند.

بنا به اسناد تاریخی، پس از تعیین روزی جهانی که به پیشنهاد زنان سوسیالیست آمریکا و با پشتیبانی و حمایت کلارازتکین، کمونیست نامدار آلمانی در کنگره زنان سوسیالیست در سال ۱۹۱۰ در کپنهاک به تصویب رسید، این مصوبه به طور روشن تصریح کرد که :

«زنان سوسیالیست در همه کشورها باید در توافق با سازمان های سیاسی و سندیکا های کارگران که با آگاهی و جانبداری طبقاتی فعالیت می کنند، هر سال در هر کشور، یک روز را به عنوان روز زنان، که در درجه نخست به تبلیغ برای حق رای زنان مساعدت کند، برگزار کنند. این در خواست باید در ارتباط با تمامی مسائل زنان و از دیدگاه سوسیالیستی» تبیین شود. روز زنان باید جنبه جهانی داشته باشد و با دقت برنامه ریزی شود»»

نخستین روز جهانی زنان در سال ۱۹۱۱ با موفقیت و با استقبال و شرکت بیش از یک میلیون زن، در آلمان، آتریش، سوئیس، دانمارک و مجارستان برگزار شد. شرکت کنندگان در این گرامی داشت در هماهنگی با سازمان‌های آگاه به مسائل طبقاتی و سندیکایی، علاوه بر خواسته‌های زنان کارگر مانند کاهش زمان کار و حق بیمه، به ترویج حق رای پرداختند. حقی که تا آن زمان زنان از هر قشر و طبقه ای از آن محروم بودند.

پیش از آن، در کنگره بین‌المللی سوسیالیست‌ها در سال ۱۹۰۷ در اشتوتگارت، کلارا زتکین با یکی از بهترین سخنرانی‌های خود در بارۀ مسئله زنان، این خواستۀ زنانِ سوسیالیست را مدلل ساخت و پیرامون لزوم حق رای، برای تمامی زنان و هم‌ چنین اهمیت آن برای زنان طبقه‌ها و قشرهای مختلف، این گونه توضیح داد و گفت:

«ما سوسیالیست‌ها حق رای برای زنان را به عنوان یک حق طبیعی که زن با آن زاده می‌شود طلب نمی‌کنیم. بلکه ما آن را به مثابه یک حقِ اجتماعی که در فعالیت اقتصادیِ متغیر شده، در هستی اجتماعیِ دگرگون شده و در آگاهی شخصیِ زنان به اثبات رسیده است، مطالبه می‌کنیم. حق رای به زن بورژوا کمک می‌کند تا موانعی را که در هیبت امتیازات ویژه برای جنس مذکر موجودند و زنان را از آموزش و دیگر امکانات برای فعالیت محدود می‌سازند، از بین ببرد. حق رای زنان، پرولتاریا را در مبارزه‌ایی که آنان برای بدست آوردنِ انسانیتِ تمام، علیه استثمار و سیطرۀِ طبقاتی به پیش می‌برند، مجهز می‌سازد».( منبَع: کتاب نان و گل‌های سرخ)

در سال ۱۹۱۴ برای نخستین بار روز زنان در ۸ مارس که اتفاقا به روز یکشنبه افتاده بود، برگزار شد. شعار خواست مرکزی زنان در این روز، مطالبه حق رای زنان بود. با شروع جنگ جهانی اول، برگزاری ۸ مارس و مضمون آن، در سایه موضوع مهم جنگ و مبارزه برای صلح قرار گرفت.

از آن پس تا سال ۱۹۲۱ میلادی، روز جهانی زنان هر ساله در روزهایی متفاوت گرامی داشته می شد. در دومین کنفرانسِ زنانِ کمونیست در مسکو، در سال ۱۹۲۱ و به خاطر پیشنهادِ هیئت زنان بلغاری، روز ۸ مارس به عنوان روز جهانی زنان به تصویب رسید. این کنفرانس، زنان سراسر دنیا را به گسترش مبارزه علیه نظم موجود و برای تحقق خواسته‌هایشان فرا خواند. برنامه های روز زن در سال های ۱۹۳۱ و ۱۹۳۲ درونمایه هایی بر ضد جنگ و فاشیسم داشتند. ۸ مارس کم کم راه خود را در سراسر جهان و با استقبال کم نظیر زنان در کشورهای مختلف گشود.

به این ترتیب جنبشی جهانی و مترقی در جهان پا گرفت که در مبارزه برای دستیابی به برابری و رفع تبعیض و دگرگون ساختن روابط مردسالاری نقش ویژه ایفا کرد. جنبشی مترقی که به درستی سیمای جهان را در قرن بیستم به نفع توده های کار و زحمت تغییر داد.

هر چند در سال های اخیر که نظام سرمایه داری بحران خود را بیش از پیش بر دوش زنان گذاشته و آسیب پذیرترین قربانیان نئولیبرالیسم را زنان تشکیل می دهند و در نتیجه ما شاهد سخت تر شدن زندگی و فقر بیشتر آنان در سراسر جهان هستیم. اما زنان و سازمان های مترقی آنان در کنفرانس‌ های جهانی یا به مناسبت های مختلف مثل روز جهانی محو خشونت، با برپائی کارزار های مختلف، صدای اعتراض خود را بلند کرده و از دولت‌ ها خواستار می شوند تا به ظلم و نابرابری علیه زنان پایان دهند. در بیانیه کمیسیون مقام زن سازمان ملل وهم چنین در اسناد چهارمین کنفرانس زنان در پکن (۱۹۹۵) نیز آمده است که موانع اساسی برای بهبود شرایط زندگی همه انسان‌ ها در بسیاری از کشورها همچنان وجود دارد. کنفرانس پکن برای حل معضلات پیش روی زنان ۱۲ محور اساسی را تعیین کرده و دولت‌ها را به رعایت آن ملزم می کند (این ۱۲ مورد عبارتند از زنان و فقر، آموزش، بهداشت، اقتصاد، خشونت علیه زنان، زنان و تنش ‌های نظامی، زنان در قدرت، توانمند سازی و مکانیزم تصمیم‌ گیری برای پیشرفت زنان، حقوق بشر، رسانه‌ ها، محیط زیست و کودکان) مبارزه حول این محورها توسط سازمان های غیر دولتی زنان و سایر نیروهای مترقی ادامه دارد.

با این حال با قاطعیت می ‌توان گفت که امروزه توجه بیشتر دولت‌ ها به مسئله زنان و نقش و تاثیرگذاری آنان در بخش‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، بی‌ شک دستاوردهایی هستند که حاصل تلاش و مبارزه پیگیر زنان جهان در یک صد سال اخیر است هر چند ممکن است که در همه کشورها یکسان نباشد مخصوصا رژیم های مرد سالار و زن ستیز، مانند کشور ما، از آجرای آن جلوگیری می کنند. دستاوردهایی مانند:

بهبود شرایط کار برای زنان، کاهش نابرابری حقوقی بین زنان و مردان، کاهش نرخ بیسوادی زنان و رشد آموزش‌ های تخصصی آنان، تصدی مشاغل مهم اجتماعی اقتصادی و سیاسی، تقویت و همبستگی میان زنان کشورهای مختلف جهان از طریق کنگره‌ ها و نشست ‌های جهانی، برنامه ‌ریزی برای توانمند سازی زنان، گسترش گفتمان انواع خشونت علیه زنان و محکوم کردن هر نوع خشونت علیه آنان، از خشونت‌ های جسمی گرفته تا سوء‌ استفاده ‌های جنسی و حرمت ‌شکنی زنان در محیط خانواده و کار، افزایش نقش زنان در مبارزه برای صلح، محیط زیست و برای رفع معضلات اجتماعی – تشکیل و گسترش اتحادیه ‌ها و سازمان ‌های غیردولتی در دفاع از حقوق زنان و سازمان ‌دهی مبارزات آنان و نه تنها زنان بلکه در رابطه با حقوق کودکان، اقلیت‌ های جنسی و نژادی و دینی و مبارزه برای داشتن حق زنان بر بدن خویش از جمله درمورد مسائلی مانند مبارزه برای سقط جنین ، بکارت، باروری (مثل سیاست افزایش جمعیت در کشور ما) ، ختنه دختران و الزام به تمکین زن در قوانین کشورهای اسلامی .. پیکار و روشنگری در این راستا دستاوردهای عظیمی هستند که شرایط و زمینه برای رسیدن به دنیایی بهتر را هموار تر می ‌سازند. با این حال زنان در بسیاری از نقاط جهان هنوز دسترسی به سقط های قانونی و ایمن ندارند و یا ختنه دختران در برخی کشورها رواج دارد و رژیم های زن ستیز و مردسالار به طور کلی زنان را مالک بدن خویش نمی شناسند. اما نمی توانند مانع افزایش آگاهی جنسیتی زنان و جامعه در دنیایی که فن آوری ارتباطات تسهیلات عظیمی را فراهم آورده است، شوند.

۸ مارس چگونه در ایران راه خود را باز کرد؟

یک دهه پس از اعلام رسمی ۸ مارس به عنوان روز جهانی زن، اولین جشن۸ مارس در ایران توسط انجمن های اولیه زنان که متاثر از حزب کمونیست ایران بودند، مثل جمعیت پیک سعادت در رشت ۱۹۲۲ و جمعیت بیداری نسوان توسط پیشگامان زن جشن گرفته شد. بعدها پس از بنیان گزاری حزب توده ایران و تشکیلات دمکراتیک زنان ایران به ویژه در دوران علنی آن، هشت مارس با شکوه تمام و با تظاهرات بزرگ خیابانی جشن گرفته شد.

بنا به اسناد و گزارش های تاریخی، جشن ۸ مارس سال۱۳۳۱ به صورت نمایش بزرگی در خیابان‏های تهران برگزار شد. خبرنگار یونایتد پرس خبر این واقعه را چنین بیان داشته بود: اجتماع پنج هزار زن با پلاکارت‌ها و شعارهایی مانند «مادرانی که زندگی می ‏بخشند، باید از آن دفاع کنند!» و کودکان با داشتن شعارهایی « مادر از من دفاع کن ـ ما نان و بهداشت می ‏خواهیم». پس از کودتای ۲۸ مرداد و فضای سرکوب و اختناق، ۸ مارس توسط زنان آگاه و مبارز ایران در خانه‌ها و جمع‌ های کوچک گرامی داشته می شد.

اولین بزرگداشت با شکوه و عظیم ۸ مارس در سال ۵۷ پس از انقلاب مردمی میهن ما برگزار شد که فقط در تهران بیش از یک میلیون نفر از هواداران گروه‌ ها و سازمان های مختلف در آن شرکت داشتند. خمینی و روحانیت ارتجاعی نشسته بر امواج انقلاب، هراسان از نیروی عظیم زنان- که برای پیروزی انقلاب پا به میدان نهاده بودند- از همان ابتدا تلاش کردند تا این نیروی عظیم را مهار و دوباره به خانه‌ ها باز گردانند و تهاجمی گسترده به حقوق زنان در عرصه‌‌های گوناگون را سازمان دادند که به تبعیض‌‌های آشکار و قانونی در قوانین مدنی و جنایی، حجاب اجباری، و دیگر محدودیت ‌های حقوقی اجتماعی اقتصادی زنان ایران منجر شده است.

اما با این وجود زنان شجاع و مبارز ایران در طی ۴۱ سال گذشته، ۸ مارس را هم صدا با زنان جهان به اشکال مختلف ( از برگزاری آن در سالن های عمومی و پارک ها گرفته تا تظاهرات محدود خیابانی) و بسته به شرایط روز و با ابتکار های نو، گرامی داشته و هر بار از این فرصت برای گسترش آگاهی جنسیتی در جامعه بهره برده اند .

مبارزه زنان به اشکال مختلف ادامه دارد

امروزه اگر در کشورهای سرمایه داری حق دستمزد مساوی در برابر کار مساوی، حق برابر در ارتقاء شغلی و حق انتخاب و اختیار بدن خویش خواسته‌‌های زنان را تشکیل می ‌دهد، در کشور ما این خواسته ‌ها در کنار دیگر خواسته‌ های ابتدایی مانند حق انتخاب کار- حق طلاق- تک ‏همسری در جامعه – حق حضانت فرزندان – حق مسافرت آزادانه بدون اجازه شوهر- ممنوعیت ازدواج کودکان، حتی حق آزادانه لباس پوشیدن از عرصه ‌هایی هستند که زنان همچنان برای به دست آوردن یا باز پس گرفتن آن مبارزه و هزینه‌ های سنگین نیز می ‌پردازند. در رژیم ارتجاعی ولایت فقیهی، فعالیت ‌های صنفی و مدنی زنان به شدت سرکوب می شود. تا جایی که در سال ۱۳۹۶ تجمع زنان به مناسبت ۸ مارس که قرار بود مقابل وزارت کار در تهران برگزار شود با دخالت نیروهای امنیتی و پلیس به خشونت کشیده شد و بسیاری از آنان دستگیر و به زندان محکوم شدند. در بیانیه پایانی این تجمع از جمله آمده بود که آنان :

خواهان رفع تبعیض جنسیتی در حوزه کار و اشتغال، پرداخت دستمزد برابر با مردان به همه زنان، افزایش حداقل دستمزد زنان کارگر بر اساس سبد معیشت خانواده، حذف سهمیه‌های جنسیتی پذیرش دانشجو، پایان دادن به تفکیک جنسیتی در فضاهای آموزشی، پایان دادن به سیاست اجباری افزایش جمعیت، تصویب حقوق برابر در قوانین، تغییر سن مسئولیت کیفری و سن ازدواج دختران و پسران به ۱۸ سال، تصویب قوانین حمایتی در زمینه منع خشونت خانوادگی، آزار خیابانی و آزار جنسی، به رسمیت شناختن حق انتخاب پوشش و جلوگیری از هر نوع برخورد خشونت‌آمیز با معترضان به حجاب اجباری و مجرم شناختن آن‌ها… هستند. مواردی که به شدت امنیت رژیم ولایی را تهدید می کند! حتی زنانی که سال گذشته به مناسبت ۸ مارس در مترو اقدام به پخش گل کردند، دستگیر و به زندان های طویل المدت محکوم شدند (مژگان کشاورز، یاسمن آریایی و منیژه عربشاهی که در مجموع به ۵۵ سال زندان محکوم شدند)

اما حضور پر رنگ زنان در پیکار علیه رژیم استبدادی جمهوری اسلامی فقط به مسایل حوزه زنان ختم نمی شود. آنان با پیوند خواسته های خود و دیگر نیروها، همواره و به ویژه در اعتراض های اخیر(آبان و دی ۹۸) که پایه های رژیم دیکتاتوری را لرزاند، نقش و حضوری چشمگیری داشتند و در اطلاع رسانی و فیلم‌ های منتشر شده آن روزها، این حضورپرشور به خوبی دیده می شود. خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران چهارشنبه ۲۹ آبان ۹۸ در گزارشی از اعتراضات آبان ماه ۹۸ نوشت «میان داری ومیدان داری ویژه زنان در اغتشاشات اخیر، چشمگیر به نظر می رسد…».

و خبرگزاری ایرنا، وابسته به دولت نوشت: «خودنمایی حضور برخی زنان به عنوان لیدر اغتشاشات در جریانات اخیر، نشان می‌دهد برخی از این افراد با همراهی ضد انقلاب به قصد آشوب وارد کشور شده‌اند» !

طبق گزارش ها ی غیر رسمی در اعتراضات آبان ماه صد ها نفر کشته شدند که تعداد زیادی از آنان کودکان و زنان بودند . اما پس از گذشت ۴ ماه و با تمام وعده و وعیدها، رژیم سرکوبگر ولایت فقیه هم چنان از اعلام رسمی آمار کشته شدگان طفره می رود.

واقعیت این است که زنان در همه جا حضوری فعال دارند: در اعتراضات بازنشستگان، معلمان، پرستاران، مال باختگان و اعتراض به گرانی ها… و این حضور فعال آنان را به پیشگامان اعتراضات تبدیل کرده است که علیرغم سرکوب و فشارهای اجتماعی قرون وسطائی، آنان هم چنان در صفوف مقدم برای رهائی می رزمند .

امروزه زندان ‌های ایران شاهد مقاومت زنانی است که در شکنجه ‌گاه ها حماسه می آفرینند. زنانی از لایه‌ های گوناگون جامعه؛ از زنان حقوقدان و خبرنگار گرفته تا زنان خانه دار، فعالان حقوق زنان کودکان و حقوق بشر، و از دختران دانشجو گرفته تا فعالان کارگری و محیط زیست و یا مادرانی که به دادخواهی عزیزانشان بپا خاسته اند.

زنان شجاع ایران به خوبی می دانند که در چارچوب رژیم ولایت فقیه، نمی توان به تغییرات بنیادی و اساسی دست یافت. تنها و تنها مبارزه پیگیر و هم آهنگ جنبش‌ های گوناگون اجتماعی میهن مان می تواند دست آوردی پایدار و دامنه دار را برای مردم رنجدیده ما به همراه داشته باشد. به همین دلیل با ابتکار های نو و سازمان ‌دهیِ مبارزه صنفی- اجتماعی و پیوند دادن آن با جنبشِ مردمی، راه استقرار آزادی، دمکراسی، عدالت اجتماعی، و لغو ستم جنسی و طبقاتی را هموار می سازند.

تشکیلات دمکراتیک زنان ایران بار دیگر فرارسیدن روز فرخنده ۸ مارس را به همه آزاد اندیشان ایران که علیه ستم جنسی و جنسیتی مبارزه می‌کنند، به زنان خانه دار، زنان کارگر و محروم شهری و روستائی، زنان زندانی سیاسی و عقیدتی، مادران و همسران شهدا و زندانیان سیاسی و به ویژه خانواده کشته شدگان ماه های اخیرکه حتی اجازه عزاداری نداشتند، به مادران صلح و خاوران، دختران دانشجو، معلمان، کارمندان، پرستاران و پرسنل جان بر کف این روزهای سخت میهن ما، تبریک و تهنیت می‌گوید.

فرخنده باد ۸ مارس روز رزم مشترک زنان سراسرجهان!

۴ مارس۲۰۲۰

۱۴ اسفند ۱۳۹۸

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)