علم الهدی نماینده ولی فقیه و امام جمعه مشهد ـ مخالف سرسخت دولت حسن روحانی ـ باز هم از مردم خواسته است تا علیه دولت به «صحنه» بیایند «زیرا مردم زیر فشار تورم و گرانی‌اند و دولت و مجلس فقط تماشاگرند.» او به صورت دقیق اعلام نکرده است که مرادش از این «به صحنه آمدن» چیست؛ ولی تحریک و راه‌اندازی اعتراضات مردمی سال گذشته علیه حسن روحانی در مشهد(دی ماه 96) به او نسبت داده می‌شود؛ ناآرامی‌هایی با انگیزه معیشتی و اقتصادی که به شهرهای متعددی سرایت و تغییر ماهیت پیدا کرد و به سردادن شعارهای ضد حکومتی رادیکال حتی علیه علی خامنه‌ای انجامید و از کنترل خارج شد. همان زمان شایع گشت که علم الهدی بابت این بی‌احتیاطی خطرناک به شورای عالی امنیت ملی فراخوانده شده و تذکر گرفته و از چنین کارهایی منع شده است. جهانگیری معاون اول حسن روحانی با اشاره به نقش علم الهدی در راه‌اندازی آشوب دی ماه 96 گفت: «وقتی که جریان اجتماعی راه افتاد و حرکت سیاسی در خیابان رخ داد، حتما کسانی که آن را شروع کرده‌اند، ادامه‌دهنده و کنترل‌کننده پایان آن نخواهند بود.» علم الهدی خود نیز وقتی دید که شعارها علیه گرانی تبدیل به شعار علیه اصل نظام شده، گفت: «البته نباید با فراخوان هر فرد یا گروهی به خیابان‌ها بیاییم، بلکه باید دقت کنیم امنیت یک کشور مهم است و مشکلات زندگی ما نباید ابزاری برای پیروزی دشمن باشد.»[1]
این بار اما، گویا علم الهدی قصد کرده تا برای کنترل و مدیریت ناآرامی و جلوگیری از پیش آمدن آن ماجرا یک ابتکار به خرج دهد. او با افزودن یک قید، سعی کرده است جریان به صحنه آمدن مردم را مدیریت کند: «وقتی اینها تماشاچی شدند، شما مردم باید به صحنه بیائید؛ نه آنجور که جاسوس‌های امریکایی با فراخوان می‌خواهند تا از این فرصت استفاده کرده و شما را در برابر نظام قرار دهند. این نظام بر خون بچه‌های شما بنیان شده است.»[2]
این که مقصر اصلی ماجرای شکست برجام(و در نتیجه، پیش آمدن وضعیتی که بیشتر شبیه به فروپاشی اقتصادی است تا تورم و گرانی صرف) کیست، از مسائل اصلی این روزهای ایران است و از قضا، علم الهدی و طیف و نهادهای وابسته به رهبری جمهوری اسلامی، در نگاه بسیاری از ایرانیان و حتی از دید برخی مقامات جمهوری اسلامی، متهم اصلی ماجرایند. چند روز پیش علی مطهری گفت: «اگر کل نظام در اجرای برجام مصمم بود و اگر همه تلاش می‌کردند برجام درست اجرا شود امروز بسیاری از شرکت‌های اروپایی و آمریکایی که وارد ایران شدند، در ایران می‌ماندند و سرمایه‌گذاری می‌کردند و ترامپ هم به آسانی نمی‌توانست از برجام خارج شود، اما بخشی از حکومت از ابتدا مایل به اجرای برجام نبود و بالاخره به هدفش هم رسید. مشکلات امروز کشور هم به گردن این افراد است، اما این افراد مدعی به هم خوردن وضعیت کشور هستند.»[3] شاید زنگنه وزیر نفت ایران هم به کارشکنی‌های همین گروه اشاره کرده که ماه پیش گفت: «اگر صادرات نفت کشور به ۴ میلیون بشکه در روز بود، دیگر آمریکا نمی‌توانست نفت ایران را تحریم کند، چراکه خروج نفت ایران بسیار برایش زیان بار بود؛ همانگونه که نتوانست روسیه را تحریم نفت و گاز کند چون مقدار تولید نفت و گاز روسیه به مقداری بود که بازار تحمل خروج روسیه را نداشت.»[4]
علم الهدی از معدود امام‌جمعه‌هایی است که پس از برجام، پیوسته، تند، به صراحت و حتی با بددهانی، قراردادهای دولت با شرکت‌های نفتی و همچنین اصل برجام را کوبیده است: «شاه ملعون وقتی نفت 20 سال ایران را به آمریکا فروخت، ما اعتراض کردیم، اما امروز دارند با شرکت‌های آمریکایی و فرانسوی قرارداد می‌بندند که آن‌ها مالکیت چاه نفتمان را در اختیار بگیرند؛ چنین کاری جز در عربستان سعودی اتفاق نیفتاده است.» به ادعای علم الهدی مشکلات کشور از یک مثلث نشئت می‌گیرد که یکی از اضلاع آن برجام است: «امروز در یک مثلث شوم در حال از دست دادن اقتصادمان هستیم. یکی از اضلاع این مثلث شوم برجام است.»[5]
اینک، با کنترل یا بی‌کنترل علم الهدی، به هر حال، چند روزی است که اعتراضات مردم ایران باز درگرفته است و شهرهایی مانند تهران، کرج، اصفهان و شیراز با جرقه مشکلات اقتصادی اخیر و سقوط بی‌سابقه ارزش ریال، شاهد شعارهای تند ضدحکومتی نیز هستند.[6]ویژگی این گونه ناآرامی‌ها این است که ابتدا به بهانه یک مطالبه مدنی یا اقتصادی آغاز می‌شوند ولی رفته رفته با پیوستن بیشتر مردم به آن، مطالباتی بنیادی نیز پیش کشیده می‌شوند؛ از جمله مطالباتی که اصل نظام ولایت فقیه را هدف گرفته‌اند. تظاهرکنندگان غالبا به سیاست‌های کلان و اصلی نظام می‌تازند و اعتراض خود را حتی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ابراز می‌دارند. ایران پس از ناآرامی‌های گسترده سال 88 بارها شاهد اعتراضات خشونت‌آمیز خیابانی بوده ولی در یک سال اخیر، بالا گرفتن مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، انگیزه و توانی کم‌سابقه به آن‌ها داده است و حالا به نظر می‌رسد که یکی از مشکلات بزرگ نظام اسلامی در آینده نزدیک، علاوه بر مواجهه با تحریم‌ها و تهدیدهای رییس جمهور امریکا، مقابله با تظاهرات اعتراضی خیابانی نیز هست؛ تظاهراتی که با هیچ معیاری نمی‌توان نتیجه آن‌ها را پیش‌بینی کرد هرچند نظام اسلامی خود را برای مقابله با آن‌ها آماده می‌کند؛ چنان که محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران ماه گذشته، از ضرورت کسب آمادگی برای رویارویی با نارضایتی‌های مدنی در آینده نزدیک سخن گفت. هاشمی در یک اجلاس مشورتی با حضور رؤسای شورای اسلامی کلانشهرها و مراکز استان اظهار داشت: «موضوعی که در این جلسه بنده می خواستم به آن اشاره کنم وضعیت خاص کشور در این شرایط به‌خصوص شش ماهه دوم سال جاری و لزوم آمادگی مدیریت شهری برای مواجهه با آن است.»[7]
ارجاعات:
[1] http://aftabnews.ir/fa/news/498835.
[2] http://www.tabnak.ir/fa/news/822134.
[3] http://www.asriran.com/fa/news/624018.
[4] https://www.yjc.ir/fa/news/6580673.
[5] https://fararu.com/fa/news/288548.
[6] https://www.radiozamaneh.com/406153.
[7] https://www.radiozamaneh.com/404130.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.