در سالگشت خجسته زادروز نویسنده توانا «احمد محمود»

احمد اعطا با نام ادبی «احمد محمود»  نویسندهٔ معاصر ایرانی بود. او را پیرو مکتب ریالیسم اجتماعی می‌دانند. معروف ترین رمان او همسایه‌ها، در زمرهٔ آثار برجستهٔ ادبیات معاصر ایران شمرده می‌شود.

محمود در ۴ دی ۱۳۱۰ خورشیدی در شهر اهواز چشم بر جهان گشود. پدر و مادرش دزفولی بودند و شاید همین دلیل سبب شد تا بیشتر خود را دزفولی بداند. در برخی از آثارش چون همسایه‌ها و مدار صفر درجه واژه‌ها و جملاتی به گویش دزفولی به چشم می‌خورد و نیز شخصیت «نعمت» در داستان «غریبه‌ها و پسرک بومی» از کتابی به همین نام نیز از یکی از ساکنین دزفول بنام نعمت علائی گرفته شده است که حول‌وحوش سال ۱۳۲۳ در دزفول بدست افراد ناشناسی ترور می‌شود.

پدر احمدمحمود در سال ۱۳۵۶ که در ان زمان احمدمحمود ۴۶ ساله بود فوت کرد و مادرش در سال ۱۳۷۹ دو سال قبل از درگذشت خود احمدمحمود از دنیا رفت. احمدمحمود از سال ۱۳۴۵ همراه خانواده اش در تهران زندگی میکرد و محمود اعطا در اهواز در خانه پدری بود.

پس از سپری کردن دوران تحصیلات ابتدایی و متوسطه در زادگاهش، به دانشکده افسری ارتش راه یافت؛ اما ازجمله تعداد زیاد دانشجویان دانشکدهٔ افسری بود که پس از کودتای ۲۸مردادماه سال ۱۳۳۲ بازداشت و سپس، بخش‌بخش آزاد شدند؛ درحالی‌که تنها ۱۳ نفر از آنان در زندان باقی ماندند.

محمود در اواخر عمر، با بیماری تنگی نفس مواجه شد و این بیماری در سال ۱۳۸۰ یکبار او را به بیمارستان کشاند. در۲ مهرماه ۱۳۸۱ بار دیگر، حال او به وخامت گرایید و پس از انتقال به بیمارستان و بستری شدن در روز۵ مهر به کما رفت و در روز جمعه، ۱۲ مهر سال ۱۳۸۱، به دنبال یک دورهٔ بیماری ریوی، در بیمارستان مهراد، در شهر تهران درگذشت و در امامزاده طاهر کرج، به خاک سپرده شد.

مجموعه داستان‌ها:
مول (۱۳۳۸)
دریا هنوز آرام است (۱۳۳۹)
بیهودگی (۱۳۴۰)
زائری زیر باران (۱۳۴۷)
از دلتگی (۱۳۴۸)
پسرک بومی (۱۳۵۰)
غریبه ها (۱۳۵۲)
دیدار (۱۳۶۸)
قصه آشنا (۱۳۷۰)
از مسافر تا تبخال (۱۳۷۱)
رمان‌ها:
همسایه‌ها (۱۳۵۳)
داستان یک شهر (۱۳۶۰)
زمین سوخته (۱۳۶۱)
مدار صفر درجه (۱۳۷۲)
درخت انجیر معابد (۱۳۷۹)
دو فیلم نامه
حکایت حال
ترجمه:
آدم زنده (رمان) – اثر «ممدوح‌بن عاطل ابونزال» (۱۳۷۶)

رمان “درخت انجیر معابد” (۱۳۷۹)، برندهٔ دورهٔ اول جایزهٔ هوشنگ گلشیری به عنوان بهترین رمان شده بود و قرار بود در جشنواره بیست سال ادبیات داستانی در ایران که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۷۶ برگزار کرد، جایزهٔ ویژهٔ هیأت داوران به کتاب “مدار صفر درجه” احمد محمود اختصاص یابد، اما به‌دلیل مخالفت رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای، این جایزه اهدا نشد! عطاالله مهاجرانی وزیر ارشاد وقت ایران در این باره به رهبر جمهوری اسلامی می‌نویسد: «فرموده بودید جشنواره متوقف شود؛ با شما به تفصیل درباره نویسندگان صحبت کردم؛ درباره تک‌تک نویسندگان و کارشان بحث کردیم. خوشبختانه درباره ۱۹ نفر راضی شدید و پذیرفتید که جایزه بدهیم. تنها نقطهٔ مقاومت شما رمان مدار صفر درجه احمد محمود بود که از قضا به عنوان رمان برگزیدهٔ بیست سال ادبیات داستانی انتخاب شده بود و من هیچ‌گاه نگاه بهت‌زده و غم‌آلود احمد محمود را از یاد نمی‌برم … حتما به یاد دارید فرمودید این رمان ضد جنگ است! گفتم مگر شما ضد جنگ نیستید…؟! جنگ یک شَـرِ ناگزیر است و نه یک خیــرِ لازم…!»

احمد محمود در ۴ دی ۱۳۱۰ خورشیدی در شهر اهواز چشم به جهان گشود و در ۱۲ مهر ۱۳۸۱ در تهران چشم بر جهان فرو بست.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)