موضوع این مستند، شخصیت «منوچهر ستوده» (زاده ۲۸ تیر ۱۲۹۲ در تهران) ایران شناس، جغرافی دان تاریخی، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر ایرانی است که شب ۲۰ فروردین درگذشت.

Manoucheher Sotoudeh

دکتر منوچهر ستوده، در بیمارستان طالقانی چالوس به دلیل نارسایی قلبی و عفونت ریوی بستری بود، جمعه شب (۲۰ فروردین) درگذشت.

ستوده در زمان ساخت فیلم، پیرمردی ۹۵ ساله است که دو سال قبل نیز به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار کشور انتخاب شده است. به واسطه مدیریت پدرش، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدارس آمریکایی ایران می‌گذراند. ۷۰ سال پیش مدرک دکترای ادبیات خود را از دانشسرای عالی آن زمان گرفته و به عنوان استاد دانشگاه تهران مشغول به کار می‌شود. به واسطه کتاب‌های بسیاری که درباره تاریخ، جغرافیا و فرهنگ ایرانی نوشته از او به عنوان پژوهشگر ایران‌شناس نیز یاد می‌شود.

در این فیلم اساتید فرهنگ و ادب تاریخ ایران مانند محمدابراهیم باستانی پاریزی، محمدرضا شفیعی کدکنی، عنایتالله رضا، علی دهباشی و… حضور دارند.

پیکر استاد ستوده یکشنبه (۲۲ فروردین) از محل بیمارستان طالقانی در چالوس به سمت قبرستان تازه‌آباد سلمان‌شهر تشییع می‌شود و در کنار دوست و همکارش دکتر صادق کیا به خاک سپرده خواهد شد.

مراسم یادبود منوچهر ستوده نیز روز چهارشنبه (۲۵ فروردین) ساعت ۱۶ تا ۱۹ در کانون زبان فارسی برگزار می‌شود.

درباره دکتر منوچهر ستوده

ستوده در تاریخ ۲۸ تیر ۱۲۹۲ در تهران متولد شد. پدرش خلیل نام داشت و در بازارچه سرچشمه، کوچه صدیق‌الدوله از بخش عودلاجان از محله‌های قدیم تهران زندگی می‌کردند. خانواده‌اش اصالتا اهل مازندران بودند. پدربزرگ او آقا شیخ موسی از یاسل نور که منطقه‌ای ییلاقی و کوهستانی است با پسرعموهایش به تهران آمد. مادرش اهل تفرش است. پدرش بیست و پنج ساله بود که پدربزرگ او فوت کرد و مسئولیت بازماندگان خانواده به گردن او افتاد. وی برای گذران زندگی مدتی در یک دکان قنادی شاگرد بود و پس از مدتی در زمان تأسیس مدرسه ابتدایی آمریکایی در تهران ریاست این مدرسه را به عهده گرفت.

ستوده تا سن چهارسالگی در محله سرچشمه زندگی کرد. در سن هفت سالگی به مدرسه ابتدایی آمریکایی رفت و دوره شش ساله ابتدایی را در این مدرسه گذراند. وی در دوران تحصیل در دبیرستان البرز کتابدار کتابخانه دبیرستان هم بود. سال ۱۳۱۳ وارد دانشسرای عالی شد و نزد استادانی چون سید محمد مشکات و علی اکبر شهابی درس خواند. نخستین مقاله خود را در ۱۳۱۵ درباره «مطالعات تاریخی و جغرافیایی- مسافرت به قلعه الموت» نوشت.

در سال ۱۳۱۷ درجه لیسانس در رشته ادبیات فارسی را دریافت کرد. در همین دوره در اداره فرهنگ گیلان و دبیرستان شرف تهران تدریس می‌کرد. در سال ۱۳۲۴ با فاطمه (شکوه اقدس) شمشیرگران ازدواج کرد. در سال ۱۳۲۹ از رساله دکتری خود زیر نظر استاد بدیع‌الزمان فروزانفر با عنوان «قلاع اسماعیلیه در رشته‌کوه‌های البرز» دفاع کرد.

در سال ۱۳۳۰ بنا به دعوت انجمن فولبرایت برای سفر مطالعاتی به آمریکا رفت. در سال ۱۳۳۱ به عضویت جامعه ملی جغرافیای آمریکا درآمد؛ و در سال بعد به عضویت انجمن ایران‌شناسی به ریاست ابراهیم پورداود درآمد. در سال‌های بعد آموختن زبان پهلوی را در محضر دکتر ابراهامیان آغاز کرد. همچنین نخستین کتاب خود را با عنوان فرهنگ گیلکی در سلسله انتشارات انجمن ایران‌شناسی در سال ۱۳۳۲ انتشار داد.

در طی سال‌های بعد چندین سفر مطالعاتی به خارج از کشور داشت و ارتقاء به درجه استادیاری دانشگاه تهران و بعد دانشیاری و انتقال به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و عضویت در گروه تاریخ و سرانجام ارتقاء به درجه استادی در سال ۱۳۵۴ از جمله اتفاقات زندگی او در این سال‌ها بوده‌است. ستوده در طی همین سال‌ها تا سال ۱۳۸۱ در کنگره‌های مهم ایران‌شناسی همچون کنگره بین‌المللی تاریخ و هنر و باستان‌شناسی ایران در دانشگاه آکسفورد و کنگره بین‌المللی ابوریحان در پاکستان سخنرانی کرد. سفر به چین و آسیای میانه از دیگر فعالیت‌های سال‌های اوایل دهه ۱۳۶۰ استاد بود.

ستوده ساکن کوی نارنج (سی سرا) سلمان شهر بود. وی تابستان‌ها در روستای کوشک لورا در جاده چالوس و زمستان در خانه دیگری که بسیار ساده بود در سی‌سرا (نزدیک چالوس) زندگی می‌کرد. خانه‌اش بسیار ساده بود و اتاقش در خانه ییلاقی کوشکک جز یک زیلو و یک دست رخت خواب چیزی نداشت. او با رادیو و تلویزیون میانه‌ای نداشت.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)

این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر می‌کنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و می‌خواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com