جاهد جهانشاهی، مترجم زبان آلمانی و منتقد تئاتر، هفته‌ی پیش در حالی که به همراه همسرش در کوهستان‌های شمال تهران مشغول کوهنوردی بود، دچار ایست قلبی شد و درگذشت.

یک‌بار ۲۵ تیر ۱۳۸۶ در سالروز درگذشت هاینریش بل، نویسنده‌ی آلمانی به او زنگ زدم و یک‌بار در ۲۱ آبان ۱۳۸۶ بعد از مرگ نورمن میلر، نویسنده آمریکایی. بار سوم که برای مصاحبه شماره‌اش را گرفتم ۲۰ مرداد ۱۳۸۷ بود، بعد از مرگ محمود درویش. فراموشم نشده که چنین جمله‌ای گفت: «مسوول گورستان هم به اندازه‌ی من درباره‌ی مرگ دیگران حرف نزده، کچلم کردید!»

نزدیکانش می‌دانند چه‌قدر شیرین سخن بود. ما خبرنگارها منتظر فرصت بودیم که بهانه‌ای پیدا کنیم و چند دقیقه‌ای همکلامش شویم. گمان نمی‌کردم مطلب بعدی که درباره‌ی او می‌نویسم راجع به مرگ خودش باشد. به هرحال لابد تقدیر این بود که در هفته‌ی پایانی پاییز، قلب مترجم و منتقد شیرین‌سخن ما دیگر نتپد.

همسرش به «ایسنا» گفته: «جهانشاهی ساعت ۹ و نیم صبح پنج‌شنبه، ۲۳ آذرماه در حین کوهنوردی در درکه، دچار ایست قلبی شده و از دنیا رفته است.»

جهانشاهی متولد سال ۱۳۲۵ بود و در طول سال‌های فعالیت هنری خود، کتاب‌هایی را از نویسندگانی چون گونتر گراس، گابریل گارسیا مارکز، هاینریش بل، برتولت برشت و توماس برنهارد ترجمه کرد.

او همچنین یکی از امضاکنندگان متن ۱۳۴ مشهور به متن «ما نویسنده‌ایم» نیز بوده است. سال ۱۳۷۳ تعداد ۱۳۴ نویسنده، شاعر، نمایشنامه و فیلمنامه‌نویس، محقق، منتقد و مترجم ایرانی با انتشار نامه‌ای سرگشاده یادشده خواستار آزادی اندیشه، بیان و نشر آثار خود شده و به سانسور اعتراض کردند. در سال ۱۳۸۲ در صفحه‌ی ۱۲ روزنامه‌ی یاس‌نو هم مطلبی انتقادی او چاپ شد با عنوان «بهترین ممیزی، حذف ممیزی است».

جهانشاهی به مدت یک‌سال هم رییس انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر بود.

این مترجم و منتقد، مردی آرام و دور از هیاهو بود. فهرست کتاب‌هایش نشان می‌دهد که تا چه اندازه پرکار بود و نقد‌هایی که بر نمایش‌ها می‌نوشت و در نشریات منتشر می‌کرد گواه دیگری است از حضور پررنگ او در صحنه هنر و ادبیات ایران.

علی عبداللهی، شاعر و مترجم ادبیات آلمانی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، در ارتباط با ترجمه‌های آقای جهانشاهی گفته است: «ترجمه‌هایی که آقای جهانشاهی از نمایشنامه‌های آلمانی انجام می‌داد، در ایران به روی صحنه رفت و در زمینه نمایش در ایران تاثیرگذار بود.»

بهروز غریب‌پور، کارگردان تئاتر نیز در گفت‌وگو با رسانه‌های ایران با تاکید بر اهمیت سلیقه جهانشاهی در انتخاب آثار برای ترجمه، کتاب‌های وی را از جمله آثار ماندگار توصیف کرده است.

همچنین بهزاد فراهانی، بازیگر تاتر و سینمای ایران در گفت‌گو با «ایسنا»، با اشاره به عضویت جهانشاهی در هیات‌مدیره انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تاتر گفته است: «او مترجم خوبی بود و در ترجمه‌هایش عشق و شور فوق‌العاده‌ای داشت. به ویژه آثاری که وی درباره برشت نوشته و ترجمه کرده است، اطلاعات بسیار خوبی را از این هنرمند به جامعه ما ارائه کرده است.»

 

این فهرست تمام کتاب‌های اوست:

آخرین قطار، اثر محمود درویش

از عشق و شیاطین دیگر، گابریل گارسیا مارکز

استنطاق در هاوانا، اثر هانس ماگنوس انتسنسبرگر

بازگشت به خانه وکنولپ، اثر هرمان هسه

برتولت برشت: در قالب عکس‌ها و لابه‌لای کلمات، اثر ماکس فریش

پاییز فراموشی: اثر اگون کرنتس

تثلیث (۳ تصویر صحنه‌ای) اثر ماکس فریش

جنش بزنر، اثر ماریو وارگاس یوسا

چرا می‌جنگیم، اثر نورمن میلر

حساب پرداخت نمی‌شه، اثر داریو فو

خون در گلوی گریه و دلال محبت، اثر رابنر ورنر فاسبیندر

در حال پوست کندن پیاز، اثر گونتر گراس

زندگی برتولت برشت، به کوشش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

نمایشنامه سیل، اثر گونتر گراس

شوهر مدرسه‌ای، اثر جووانی گوارسکی

کارلوتا و عشق، اثر جووانی گوارسکی

کتاب دل واپسی، اثر فرناندو پسوا

گزارش یک آدم‌ربایی، اثر گابریل گارسیا مارکز

مادر: زندگی پلاگه آولاسووآ، زن انقلابی اهل تور، اثر برتولت برشت

مردی که همسرش را با کلاهش اشتباه می‌گرفت، اثر اولیور ساکس

نان سال‌های سپری شده، اثر هاینریش بل

نمایشنامه رییس جمهور، اثر توماس برنهارت

هواپیمای خار عنچه‌ی گل سرخ، اثر گابریل گارسیا مارکز

مزدوران کوبایی در دادگاه خلق، اثر هانس ماگنوس انسنزبرگر

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)

این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر می‌کنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و می‌خواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com