«برخورد خصمانه شهرداری تهران با جمعیت دفاع از کودکان کار»

گزارش یکی از اعضا جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان از برخی مسئولین شهرداری و اداراتش با سازمان دفاع از کودکان کار و خیابان.
به تبع سیاست جدید دولت مبنی بر ایفای نقش در حل «معضل کودک کار»، تابستان ١٣٩٣ دفتر خدمات معاونت اجتماعی شهرداری منطقه ١٧، از جمعیت دفاع دعوت کرد، در طرحی با نام “پرتو” که از طرف سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهرداری تهران عنوان شده بود مشارکت نماید، که بزعم آنان در جهت “ساماندهی کودکان کار و خیابان” در منطقه ١٧ است و جمعیت دفاع در این راستا از خدمات و ساختمان شهرداری استفاده کند. آنها اذعان داشتند از آنجا که ابزار دولتی در حل این معضل ناموفق بوده است، برای حل این معضل از تجارب و روش‌های سازمان‌های مردم نهاد (ngo) در جهت «حمایت و خدمات‌دهی» به این «قشر آسیب دیده و محروم»، از کانال سازمان‌های مردم نهاد استفاده کنند. ولی از همان آغاز نمایشی و ناپیوسته بودن این روند آشکار بود.

برای شروع، طبقه همکف ساختمان این دفتر در اختیار جمعیت دفاع قرار گرفت و بخشی از برنامه‌های آموزشی “ما” به آنجا انتقال یافت. با وجود برخوردهای از بالا به پایین اداری و ناهمگونی و دخالت‌ها و کشمکش‌های موجود کارها ادامه پیدا کرد. تا این‌که حدود شش ماه پس از آن تاریخ (اواخر آذر ماه ٩٣) یکی از ساختمان‌های شهرداری در پارک شهیدان گمنام، واقع در خیابان ابوذر تحویل جمعیت دفاع شد و با وجود دور شدن راه و کوچک بودن جا، کار ادامه پیدا کرد. این نقل مکان و جابجایی کلاس‌ها و برنامه‌ها برای جمعیت هزینه‌های مالی و انسانی فراوانی، از جمله هزینه‌های تجهیز ونگهداری، مدیریتی، تامین‌نیرو، حمایتی و غیره در بر داشت. از آن‌جا که ساختمان برای کل جمعیت کوچک بود، جمعیت به دو قسمت مجزا تقسیم، و با هزینه‌های انسانی  و مشکلات این تفکیک روبرو بود. ولی به امید بهبود شرایط و گسترش دامنه کار به نفع کودک کار، به طور جدی مشغول فعالیت شد. در این مدت جمعیت دفاع در برابر دخالت‌ها و اعمال نظرهای شهرداری مقاومت کرد و به سیاست مستقل و روش‌های کودک‌مدار و منافع کودکان کار پایبند ماند و به تهدیدها و تندخویی‌های عوامل شهرداری وقعی ننهاد اما کماکان از این ساختمان و فعلیت‌ها و حواشی آن بهره تبلیغاتی می‌برد.

با پایان یافتن تعطیلات نوروزی ٩۴ و با بازگشت کودکان کار به کلاس‌های خود، با قطع خدمات شهرداری که مهم‌ترین آن سرویس رفت برگشت کودکان به کلاس‌ها بود، روبرو شدند. این موضوع به بهانه “عدم رعایت حجاب” ! و “همکاری ضعیف جمعیت با شهرداری” به مسئولین جمیت ابلاغ شد و با لحن تهدید‌آمیز اظهار می‌داشتند که؛ “… با پایان زمان طرح، سازمان مردم نهاد جدیدی را جایگزین خواهند کرد”. این اتفاق “کودکان کار”ی را که از نواحی نزدیک به مرکز جمعیت (پاسگاه نعمت آباد) به این مرکز منتقل شده بودند دچار سردرگمی و دردسر نموده و بدون سرویس رفت و آمد مانده و ناچار به ترک تحصیل شدند. دانش آموزان دو کلاس ٢۴ نفره‌ی پایه اول دبستان به کمتر از نصف تقلیل پیدا کردند. البته این تعداد هم نیز به سبب دوری راه و غیبت‌های مکرر دچار آسیب‌های آموزشی و غیره شدند. با وجود تماس‌های متعدد با دفتر خدمات اجتماعی برای حل این مشکل متاسفانه هیچ انعطافی نشان داده نشد.
پس از آن توسط دو نامه، که در حقیقت ٢ اخطار از سوی معاونت اجتماعی شهرداری منطقه ١٧ بود، تهدید به تخلیه و پلمپ مرکز شدیم. دلیل این اقدام نیز “همکاری ضعیف” جمعیت دفاع با شهرداری عنوان شده است. این تصمیم و تهدید، بدون در نظر گرفتن شرایط و نیازهای کودکان کار تحت پوشش بود و آنان صرفن خواهان تخلیه ساختمان بودند.

تا این‌که روز چهارشنبه ١٠ تیرماه نماینده دفتر خدمات اجتماعی شهرداری منطقه ١٧، آقای حیدری و نماینده حقوقی این دفتر به همراه مامورین حراست شهرداری منطقه ١٧، بدون خبر قبلی وارد این مرکز شدند و خطاب به کودکان و معلم حاضر در این مرکز اعلام کردند “برای بیرون ریختن وسایل و پلمپ ساختمان آمده‌اند”. این حرکت آن‌ها با مقاومت سرسختانه معلم حاضر در ساختمان مواجه شد و آن‌ها وادار به عقب‌نشینی شدند. پس از دقایقی و با حضور مسئولین جمعیت، طی مذاکراتی پذیرفتند تا روز یکشنبه (١۴ تیر ماه) برای تجدید نظر “بالایی‌های شهرداری” – یا به عبارتی مسئولین اداره رفاه و مسئولین رده بالای شهرداری تهران –  به ما فرصت بدهند.

متاسفانه شهرداری ، با وجود شعارهای پر طمطراق و به ظاهر موجه در ارائه خدمات شهری، همچنان بر سر سیاست‌های خشونت‌بارش، از یک سو چه در برخورد با دست‌فروشان و چه در به کارگیری کودکان کار، و از دیگر سو، دستگیری و بازداشت این کودکان ایستاده است و هنوز به جای حل مسئله به فکر پاک کردن صورت مسئله است. شک باقی نمی‌ماند، سیاست پشت اجرای طرح “پرتو” استفاده تبلیغاتی و به دنبال آن “عکس انداختن” با نهادهای مردمی و “ان‌جی‌او”ها و در نهایت تبدیل آنها به ابزار بی‌مزد و مواجب و “بی‌صدا”ی دولت، و پیروی و دنباله‌روی سیاست‌هایی است که تا کنون غیرانسانی بودن و ناکارآمد بودن‌شان آشکار شده.