کارگران افغانستانی موجب بیکاری در ایران هستند؟ +جداول مرکز آمار ایران

خبرگزاری تسنیم:چند روز پیش اتفاق تلخی برای همه معتقدان به کرامت انسانی و اخلاق در ایران رخ داد. به مناسبت روز کارگر یک تشکل صنفی کارگری، پلاکاردهایی را به دست کارگران داد که محتوای آن درخواست کارگران ایرانی برای اخراج کارگران افغانستانی بود. ظاهرا با این استدلال که آنها فرصت‌هاش شغلی را گرفته‌اند و باعث بیکاری کارگران ایرانی شده‌اند.

اما این ماجرا فقط به اتفاق تلخ آن روز محدود نمی‌شود. این فرضیه از مدت‌ها پیش، در تمام طول این سال‌ها در ذهن خیلی از ایرانی‌ها به وجود آمده است:” مهاجرین افغانستانی فرصت‌های شغلی را اشغال می‌کنند و موجب بیکاری ایرانی‌ها می‌شود.”

اما این فرضیه واقعا چه‌قدر علمی و متناسب با واقعیات است؟ راه حل آزمودن این فرضیه متاسفانه ساده است.

حضور مهاجرین افغانستانی در ۱۴ استان کشور به شکل سوال‌برانگیز و متعجب‌کننده‌ای از چند سال پیش ممنوع شده است. یعنی مهاجرین افغانستانی نه تنها حق کار کردن در این ۱۴ استان را ندارند، بلکه حتی حق عبور و مرور و اقامت هم ندارند. به این ترتیب مهاجرین افغانستانی عملا در ۱۴ استان حضور ندارند و بنابراین، اساسا امکان اشغال فرصت‌های شغلی این ۱۴ استان را نیز ندارند.

این ۱۴ استان عبارتد از : آذربایجان شرقی، اردبیل، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، کردستان، چهارمحال بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، مازندران

طبق فرضیه ابتدای متن، باید در این ۱۴ استان، اشتغال وضعیت نسبتا بهتری داشته باشد، چون مهاجرین افغانستانی در این استان‌ها نیستند و هیچ فرصت‌ شغلی را اشغال نمی‌کنند. در مقابل در بقیه استان‌های کشور که حضور مهاجرین در آن‌ها مجاز است، به دلیل وجود کارگران افغانستانی و اشغال کردن فرصت‌های شغلی، نرخ بیکاری باید افزون‌تر باشد. اما واقعیات چه‌ می‌گوید؟

در این لینک، نرخ بیکاری در استان‌های مختلف در سال ۹۳ برآورده شده است. این آمار رسمی مرکز آمار ایران است که تنها مرجع اعلام نرخ بیکاری و بقیه شاخص‌های جمعیتی در ایران است.

طبق این آمار، این ۱۰ استان، بالاترین نرخ بیکاری را در کشور دارند. و از میان این ۱۰ استان، ۷ استان جزء لیست استان‌هایی است که حضور مهاجرین در آنها ممنوع است. ( استان‌های ممنوع مهاجرین با رنگ زرد مشخص شده‌اند)

از طرف دیگر طبق این آمارها، این جدول ۱۰ استانی است که کمترین نرخ بیکاری را دارد و تنها ۲ استان از این ۱۰ استان برای حضور مهاجرین افغانستانی ممنوع شده است و آنها در ۸ استان حضور دارند.( استان‌های ممنوع حضور مهاجرین افغانستانی با رنگ زرد مشخص شده است)

نتیجه این دو نمودار کاملا واضح است، کاملا برعکس فرضیه اول متن در استان‌هایی که حضور مهاجرین افغانستانی ممنوع شده است و آنها در این استان‌ها حضور ندارند، نرخ بیکاری در کل کشور بیشتر است و در استان‌هایی که حضور افغانستانی‌ها آزاد است و اتفاقا در استان‌هایی مثل یزد و قم که تراکم حداکثری هم دارند نرخ بیکاری پایین‌تر است.

این اتفاق جدیدی نیست. در مورد مهاجرین افغانستانی ما با انبوهی از کلیشه‌ها و سوءتفاهم‌های جعلی و دورغین مواجهیم که به بخشی از آنها در متن « ۶ سوءتفاهم در مورد مهاجرین افغانستانی» هم اشاره شد. متاسفانه نفوذ و عمق این کلیشه جعلی و دروغین، این‌‌قدر در جامعه ایرانی زیاد شده است که برای‌ خیلی‌ها، تصور نادرست بودن آنها هم ممکن نیست. اما کاملا واضح است که خیلی‌ از آنها مثل همین مورد نرخ بیکاری، با یک تحقیق ابتدایی و ساده رد می‌شود.

پی‌نوشت: واضح و بدیهی است که این آمارها، استدلال اصلی ما در اعتراض به آن پلاکاردهای شرم‌آور و همه کلیشه‌های غیرانسانی در مورد مهاجرین نیست. افغانستانی‌ها به صرف انسان بودن، و فقط انسان بودن هیچ تفاوتی با یک کارگر ایرانی ندارند و حق دارند که کار کنند و زندگی کنند در سرزمین ایران. اما این آمارها نشان می‌دهد که حتی برای کسانی که معتقد به کلیشه‌های ملی‌گرایانه خام هستند و معتقدند بین ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها فرق است و باید اولویت با ایرانی‌ها باشد، حتی با استدلال آنها و فکر کردن طبق معیارهای آنها هم این فرضیه که کارگران افغانستانی باعث بیکاری کارگران ایرانی شده‌اند غلط است.