عبور بزرگراه شهید شوشتری از قلب پارک ملی سرخه حصار

مسیر تقریبی بخش دوم بزرگراه- حدفاصل ورزشگاه تختی تا اتوبان رسالت (بنابر اظهارات مازیار حسینی، معاون فنی و عمرانی شهردار تهران، تیرماه ۹۳)

دکتر محمدباقر قالیباف شهردار تهران، در آیین بهره برداری از ۱۱۴ پروژه عمرانی، ترافیکی، فرهنگی، ورزشی و اداری خدماتی شهرداری منطقه ۱۴ ( ۱۲ ٱذر ۱۳۹۳) از ساخت اتوبان شهید شوشتری خبر داد. به گفته ایشان “اجرای این پروژه بخش وسیعی از مشکلات ترافیک و آلودگی ناشی از تردد کامیون ها و ماشین‌های سنگین را به حداقل خواهد رساند. این اتوبان از خروجی بزرگراه امام رضا(ع) به سه راهی تیرانداز ختم شده و با توجه به اجرای این پروژه در ۱۵ کیلومتر و قرار گیری بخش قابل توجهی از مسیر در حوزه محیط زیستی و پادگان نیروی مسلح طراحی‌ها به گونه‌ای بوده که بخش عمده این اتوبان با حفر تونل به انجام برسد.” وی تصریح کرد:بخش اعظمی از مشکلات ترافیکی ورودی بزرگراه بسیج آزادگان به جهت انتقال بار ترافیکی از دولت آباد به جاده امام رضا (ع) پس از اجرای این پروژه کاهش خواهد یافت.
به گفته مازیار حسینی، معاون فنی و عمرانی شهردار تهران (تیرماه ۹۳)، “بزرگراه شهید شوشتری، بزرگراهی شمالی_ جنوبی در شرق تهران است که از تقاطع بزرگراه رسالت با بزرگراه شهید یاسینی آغاز شده و پس از عبور از یک مسیر ۱۳ کیلومتری، به تقاطع بزرگراه دولت آباد با بزرگراه امام رضا(ع) می رسد. بخش جنوبی این بزرگراه استراتژیک ساخته شده و تنها بخش شمالی باقی مانده که قرار است در دو فاز اجرایی شود. فاز اول پروژه از بزرگراه امام رضا(ع) تا ورزشگاه تختی و اتصال آن به بزرگراه شهید محلاتی است که امیدواریم عملیات اجرایی آن از نیمه دوم امسال آغاز شود فاز دوم از ورزشگاه تختی به سمت بزرگراه رسالت و تقاطع بزرگراه شهید یاسینی که در این قسمت ما با مسائل خاص زیست محیطی مواجه هستیم که با جدیت این مسائل را دنبال کردیم و در تلاشیم که کوچکترین آسیبی به طبیعت بکر این محدوده وارد نشود.”
قاسم مالدار،مجری طرح های بزرگراهی سازمان مهندسی و عمران شهر تهران نیز در این باره می گوید (تیرماه ۹۳): “حدود ۸۰ درصد مسیر بزرگراه شهید شوشتری باید از میان مناطق صعب العبور کوهستانی عبور کند بنابراین عملیات اجرایی بخش باقی مانده این پروژه نیازمند انفجار، عملیات سنگ برداری و البته ساخت یک تونل ۸۰۰ متری است.
وی می افزاید: این تونل اگرچه به دلیل مواجهه با بافت های سنگی پایدار و عدم تداخل با معارضات تاسیساتی با دشواری های اجرایی کمتری نسبت به احداث تونل های شهری مواجه است اما به هرحال بخش عمده ای از زمان بندی اجرای پروژه را به خود معطوف خواهد کرد.” مالدار اضافه می کند: “طرح بزرگراه شهید شوشتری در صورت رفع معارضات و رسیدن به مرحله اجرایی، باید از یک معبر زیرزمینی دیگر نیز عبور کند؛ معبری ۴۵۰ متری که به منظور حفظ زیستگاه های طبیعی حفاظت شده به صورت باکس بتنی ساخته می شود تا مسیر بزرگراه از میان پهنه های طبیعی شرق تهران عبور نکند.”

آنچه از گفته های مسئولین و بررسی نقشه ها بر می آید، این است که اتوبان جدید شهید شوشتری قرار است از میان پارک ملی سرخه حصار گذر کند و این پارک ملی که قدمت حفاظت ۲۶۰ ساله دارد را به دو نیم تقسیم می کند. ساخت این یزرگراه از میان پارک ملی و منطقه حفاظت شده، با عنوان کاهش بارترافیکی شرق تهران و اتوبان بسیج توجیه می شود درحالی که دوسال پیش نیز اتوبان دیگری به موازات همین اتوبان و در فاصله کمتر از ۱۵ کیلومتری با همین توجیه از میان منطقه حفاظت شده جاجرود و پارک ملی خجیر تصویب و ساخت آن آغاز شده است. با وجوداینکه احداث بزرگراه پاکدشت-بابایی که با صرف هزینه های محیط زیستی فراوان درحال انجام است، به اتمام نرسیده و اثرات آن بر ترافیک شرق تهران بررسی نشده، تصمیم به ساخت اتوبانی جدید به موازات همان بزرگراه مصوب قبلی ابهانات بسیاری را ایجاد می کند. عزیزان شهرداری تهران پیش از شروع عملیات اجرایی بسیاری از پروژه های بزرگراهی وعده حل مشکلات ترافیکی را داده اند اما متاسفانه شاهدیم نه تنها ساخت بزرگراه های جدید مشکل عمده ای را حل نکرده است، بلکه این معضل روزبروز در حال افزایش است. از آن جمله می توان به وعده های پیش از ساخت بزرگراه طبقاتی صدر اشاره کرد. متاسفانه مسئولین بزرگوار شهرداری پس از آزمون و خطاهای متعدد هنوز باور ندارند که تنها ساخت اتوبان و بزرگراه مشکل ترافیک را حل نمی کند. ایشان اینبار دست بر یکی از بکرترین عرصه های طبیعی باقیمانده در شرق تهران گذاشته اند و قرار است بخش دیگری از آخرین باقیمانده های حیات وحش و گونه های گیاهی طبیعی شهر تهران، بی خانمان و نابود شوند.
در جای دیگر، صحبت از حفظ محیط زیست پارک ملی با به کارگیری تونل در بخش اعظم مسیر بزرگراه شده است. این درحالی است که که به گفته قاسم مالدار، مجری طرح های بزرگراهی سازمان مهندسی و عمران شهر تهران، از ۱۳ کیلومتر مسیر اتوبان (که حدود نیمی از آن، حدفاصل ورزشگاه تختی تا رسالت، از مناطق کوهستانی داخل پارک ملی عبور می کند) فقط ۴۵۰ متر تونل با هدف جلوگیری از تخریب زیستگاه در برنامه قرار دارد و ۸۰۰ متر تونل دیگر هم نیاز فنی پروژه است. ایشان اذعان می کنند که ساخت این تونل نیازمند به عملیات انفجار و سنگ برداری است. همه این عملیات قرار است در دل پارک ملی انجام شده و به حیات پارک ملی هم آسیبی نرسد!
موضوع دیگر در رابطه با این اتوبان عبور آن از میان پارک جنگلی سرخه حصار است که تخمین زده می شود منجر به قطع دست کم ۵۰۰۰ اصله درخت ۴۰ ساله کاج و تعداد زیادی درختان جوان تر و درختچه و نابودی بخش انبوهی از این جنگل شود.
همه اینها درحالی است که با مراجعه به نقشه به نظر می رسد گزینه های دیگری هم قابل بررسی باشد مثلا بزرگراه جدید (شهید شوشتری) از ورزشگاه تختی به سمت شمال بدون ورود به پارک ملی از حاشیه پارک گذشته و به میدان کلاهدوز یا بزرگراه اسبدوانی متصل شود. بزرگراه اسبدوانی و بزرگراه یاسینی در این مسیر از تراکم عبور پایینی برخوردار هستند و هدف مطرح شده توسط مدیران شهرداری که کاهش بارترافیکی اتوبان بسیج است را برآورده می کند و خسارت به پارک ملی را هم به طور چشمگیری کاهش می دهد.
درپایان لازم به ذکر است پارک ملی دارای بالاترین درجه حفاظت بوده و طبق قوانین هرگونه دخل و تصرف ازجمله احداث جاده و اتوبان در پارک ملی ممنوع است. پارک ملی سرخه حصار با داشتن دهها گونه جانوری نظیر قوچ و میش، کل و بز و آهو و همچنین صدها گونه گیاهی به ویژه درختان و درختچه های بومی نظیر بادام وحشی به عنوان ریه تنفسی و ذخیره گاه ژنتیکی ابرشهر تهران محسوب می شود. امید است با تجدیدنظر مسئولین محترم شهرداری و اتخاذ تدابیر جدید و توجه بیشتر به مصالح بلندمدت ملی، هرگز شاهد شکافته شدن پارک ملی سرخه حصار نباشیم.

هومن روانبخش- عضو هیات علمی دانشگاه

منابع مورد استفاده
http://hamshahrionline.ir/details/111792
http://www.irna.ir/fa/News/81411956
http://khananews.com/news/11213
http://www.tasnimnews.com/Home/Single/530604

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)