آنگونه که مقامات غربی و افغان به روزنامه آمریکایی “والاستریتژورنال” گفتهاند، حکومت ایران با پرداخت ماهیانه ۵۰۰ دلار و اعطای اقامت به پناهجویان افغان، هزاران نفر از آنها را برای جنگیدن با شورشیان مخالف بشار اسد در سوریه استخدام کرده است.
این روزنامه پرتیراژ روز پنجشنبه (۱۵ می-۲۵ اردیبهشت) در گزارشی، جزییات مربوط به استخدام و آموزش افغانهای مقیم ایران توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به نقل از یک وبلاگ که بر روی مسائل پناهجویان افغان در ایران تمرکز دارد انتشار داده و نوشته است که دفتر “آیتالله العظمی محققی کابلی”، مرجع تقلید افغان ساکن قم، و نیز یک عضو سپاه پاسداران، این اطلاعات را تایید کردهاند.
مسوول دفتر “آیتالله محققی کابلی” به والاستریت ژورنال گفته که سپاه پاسداران توانسته به جامعهی پناهجویان افغان در ایران وصل شود و بر روی جوانان افغان کار کند تا متقاعد شوند به سوریه بروند و به نفع بشار اسد بجنگند.
او اضافه میکند که سپاه در مقابل، «همه چیز» به این جوانان میدهد: «از حقوق ماهیانه گرفته تا اقامت و اجازهی ثبتنام فرزندان در مدارس و کارتهای خیریه.»
به گفتهی وی، بسیاری از این مردان جوان به “آیتالله کابلی” نامه مینویسند و از او در خصوص جنگیدن در سوریه استفتا میکنند و او در پاسخ خطاب به آنها مینویسد که تنها در صورتی که با هدف دفاع از زیارتگاههای شیعیان باشد، «مباح» است.
رییس دفتر این “مرجع تقلید” شیعه اضافه میکند که وی به تازگی در این خصوص سکوت کرده و حتی در تشییع جنازهی افغانهایی که در سوریه کشته شدهاند نیز شرکت نکرده است.
در یکی از آخرین این مراسم، روز پنجشنبه (۲۵ اردیبهشت) یک مراسم تشییع جنازه بزرگ با حضور مقامات محلی در شهر مشهد برای ۳ پناهجوی افغان و یک شهروند ایرانی کشتهشده در سوریه برگزار شد. آنگونه که خبرگزاری “تسنیم”، وابسته به سپاه پاسداران، و چند وبسایت دیگر نزدیک به حکومت ایران گزارش دادهاند، تابوتهای این چهار نفر در پارچههای سبز پوشانده شده و تصاویرشان به چهار طرف تابوتها وصل بود.
با این وجود، اولین گزارشها از برگزاری مراسم تشییع برای افغانهای کشتهشده در سوریه در شهرهای مختلف ایران در اواخر نوامبر ۲۰۱۳ (اوایل آذرماه ۱۳۹۲) منتشر شد. از جمله روز ششم آذرماه گذشته، “تسنیم” از برگزاری مراسم خاکسپاری دستکم ۱۰ نفر از این پناهجویان در شهرهای مشهد، قم، اصفهان و تهران خبر داد و نوشت که آنها «در دفاع از حریم زینب به سوریه رفته بودند».
در همین حال، حمید بابایی، سخنگوی نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد، گزارشها در خصوص فرستادن پناهجویان افغان به سوریه توسط تهران را «بیاساس» خوانده و گفته که «حضور ایران در این کشور صرفا مشورتی و به منظور کمک به ارتش سوریه برای مقابله با تندروهای وابسته به القاعده است تا مرتکب قتلعام و کشتار بیشتر نشوند».
این در حالی است که از زمان آغاز درگیریها در سوریه در سه سال قبل، جمهوری اسلامی نقش مهمی در حفظ بشار اسد در قدرت داشته و با تامین مالی، آموزش، و مسلح کردن سرباز و فرماندهان نظامی به این کشور، به ارتش سوریه کمک رسانده است. حزبالله لبنان، گروه مسلح شیعه وابسته به جمهوری اسلامی نیز در درگیریهای سوریه حضوری علنی داشته و نیروهایش پابهپای نیروهای وفادار به بشار اسد جنگیدهاند.
با وجود کشتهشدن دهها نفر از اعضای سپاه در درگیریهای سوریه، فرماندهان ارشد این ارگان نظامی-امنیتی ادعا میکنند که آندسته از نیروهای ایرانی که در خاک سوریه حضور دارند، به صورت شخصی و برای دفاع از زیارتگاههای شیعه در دمشق به این شهر رفتهاند. آنها همچنین میگویند که حضور فرماندهان سپاه در سوریه به منظور کمک به فرماندهان ارتش سوریه برای طراحی استراتژی جنگ و نیز آموزش سربازان سوری در جنگهای چریکی است.
سردار حسین همدانی، یک فرمانده ارشد سپاه پاسداران که در جنگ سوریه درگیر است، هفتهی گذشته گفت که حکومت ایران، ۱۳۰ هزار نیروی فوقالعادهی آمادهی اعزام به سوریه را آموزش داده است. اشارهای آشکار به همهی شبهنظامیان شیعه ایرانی، حزبالله، افغان و دیگر جنگجویان خارجی.
روز پنجشنبه، همچنین، محمد اسکندری٬ فرمانده سپاه شهرستان ملایر در استان همدان فاش کرد که سپاه پاسداران، ۴۲ تیپ و ۱۳۸ گردان مجهز را برای جنگ با مخالفان بشار اسد در داخل خاک سوریه آماده کرده است.
درنتیجهی این پشتیبانیها بود که در کمتر از یک سال، بشار اسد از وضعیت در آستانهی سقوط بعد از استفاده از سلاح شیمیایی علیه مخالفانش در ماه آگست گذشته به وضعیتی رسیده که خود را برای یک دورهی چهار سالهی دیگر ماندن در قدرت آماده میکند.
با این وجود، هنوز هیچ نشانهای از فرو نشستن جنگ در سوریه وجود ندارد و سپاه پاسداران و حزبالله لبنان نگران از دست دادن نیروهای آموزشدیدهی بیشتری در میدان نبرد هستند؛ با در نظر گرفتن این نکته که برگرداندن هفتگی جنازههای این سربازان و گاه فرماندهان به زادگاههایشان میتواند به واکنش شدید عمومی هم منجر شود.
یک مقام غربی مقیم ایران میگوید که استخدام پناهجویان افغان یک تغییر استراتژی برای کاهش تلفات در میان نیروهای حزبالله و سپاه و نیز پیامدهای سیاسی ناشی از آن بود تا به جای آنها، سربازان فقیری که از یک جامعهی ضعیف میآیند در خط مقدم مبارزه قرار بگیرند.
نادر هاشمی، کارشناس مسائل ایران و سوریه و مدیر “مرکز مطالعات خاور میانه در دانشگاه دنور” در این خصوص میگوید: «جمهوری اسلامی میخواهد در سوریه نقش فرماندهی و کنترل داشته باشد و از این رو به خرید مزدور رو آورده تا برایش بجنگد.»
بر اساس آمارهای سازمان ملل، در ایران حدود یک میلیون پناهجوی ثبتشدهی افغان اقامت دارند. اما آنگونه که دیدهبان حقوق بشر میگوید، نزدیک به دو میلیون نفر دیگر نیز بدون آنکه ثبت شده باشند در این کشور زندگی میکنند. آنها جزو آسیبپذیرترین و فقیرترین گروهها در ایران هستند که نه حق کار و تحصیل دارند و نه میتوانند به صورت رسمی ازدواج کنند و صاحب فرزند شوند.
در وبلاگی که به مشکلات افغانهای مقیم ایران میپردازد، میان مردان جوان افغان بر سر اینکه آیا باید به سوریه بروند، بحث داغی شکل گرفته است. یکی از آنها نوشته است: «سوریه چه ارتباطی به ما دارد؟ ما در کشور خودمان صلح و آرامش نداریم و حالا باید به سوریه برویم تا به شهدای جنگ مقدس ایران تبدیل شویم؟»
گفتنی است در واکنش به گزارش والاستریتژورنال، “اسلامالدین جرائت”، سخنگوی “وزارت امور مهاجران و عودتکنندگان افعانستان”، روز جمعه (۲۶ اردیبهشت)، به “رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی” گفت: «اگر چنین چیزی صورت گرفته باشد٬ ما شکایت خود را به کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان ابلاغ خواهیم کرد.»
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.