تکنولوژی؛ شادی آفرین یا پر استرس؟

علی نیکویی

محمدحسن علی‌پور در نشستی با عنوان “تکنولوژی و تأثیر آن بر سبک زندگی” گفته است:”یکی از مهم‌ترین اثراتی که تکنولوژی در زندگی ما داشته، تغییر سبک زندگی است که در حقیقت سلایق و زیبایی‌شناختی ما را به طور کامل عوض کرده، وقتی عاملی سبک زندگی را عوض می‌کند یعنی محیط را هم عوض کرده و برای توده مردم، یک نظام اخلاقی جدید را که مبتنی بر عضویت در یک نظام تکنولوژیک باشد ایجاد می‌نماید. “
این در حالی است که مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در مرداد ماه ۱۳۹۱ اعلام کرده است که “۲۰ میلیون بازیکن بازی‌های رایانه‌ای در کشور ما وجود دارد و هر کاربر در ایران به طور متوسط دو ساعت گیم بازی می‌کند که این امر فراگیری رسانه بازی‌های رایانه‌ای را نشان می‌دهد.”
بر اساس تحقیقات صورت گرفته از یک جامعهٔ آماری دانشجویی مشخص شده است که ۷۵ درصد دانشجویان ایرانی حین خواب موبایل خود را در کنار رختخواب خود قرار می‌دهند. به علاوه نتایج تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که به طور متوسط ایرانی‌ها سه ساعت در روز به صفحهٔ مانیتور و یا صفحهٔ موبایل‌های هوشمند خود چشم می‌دوزند.
با ظهور فن‌آوری این نگرانی افزایش یافته که آیا درگیری‌های روزافزون بشر با فن‌آوری رابطه‌ای با استرس و شادی دارد؟ آیا آنچنان که علی‌پور اشاره می‌کند این تغییر سبک زندگی که بر اثر رشد فن‌آوری بوده است باعث افزایش استرس می‌شود؟ آیا فن‌آوری شادی‌آفرین است و انسان‌ها را شاد‌تر می‌کند؟ این در حالی است که بر اساس گزارشِ جهانیِ شادی در سال ۲۰۱۳، ایران ۱۱۵ مین کشور شاد جهان است که میزان شادی در آن نسبت به سال ۲۰۰۵ کاهش۷/۶ درصدی داشته است. چه میزان از این ناشادی مربوط به گسترش فن‌آوری است؟ آیا فن‌آوری همیشه جنبه‌های منفی دارد یا این پدیدهٔ مدرن که در اواخر قرن بیستم رواج پیدا کرد می‌تواند به شاد بودن کاربران کمک کند؟
پژوهشی که بر شهروندان بریتانیا انجام شده است ادعا می‌کند که “پر استرس‌ترین” فن‌آوری‌ها ارتباط مستقیم به اتصال به اینترنت دارند. از دید مردم سه تکنولوژی پر استرس جهان به ترتیب عبارتند از :مشکلات جواب گرفتن از وای فای(۴/۱۲ درصد)، استفاده از فضای ابری (۴/۱۱درصد) و در ‌‌نهایت مشکلات مروبط به شبکه (۱۰ درصد). از سوی دیگر مقاله‌های فراوانی وجود دارد که تاثیر فن‌آوری بر نوجوانان را بررسی کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که تأثیر “حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی، استفادهٔ طولانی مدت از برنامه‌ها، بازی‌های آنلاین و تاثیر وارونه (به معنی استفاده از تکنولوژی برای کاهش استرس) مهم‌ترین عواملی هستند که باعث افزایش استرس نوجوانان می‌شوند.” از این دست پژوهش‌ها و مقاله‌ها بسیار است و می‌توان با صرف اندکی وقت به همهٔ جنبه‌های منفی استفاده از فن‌آوری پی برد.

حال اجازه دهید به جنبهٔ مثبت واقعه نگاهی بیاندازیم. پژوهشی میدانی که از سوی روان‌شناسان و مهندسان رایانه صورت گرفته است از افزایش انرژی، شادی و رضایتمندی کاربران فن‌آوری خبر می‌دهد. چطور ممکن است زمانی که داشتن تلفن هوشمند باعث کم‌خوابی و بدخوابی جوانان شده و به طور متوسط شش دقیقه خواب را به تأخیر می‌اندازد، تأثیر چشم‌گیری در افزایش میزان شادی آن‌ها داشته باشد!
پیش از پاسخ به این پرسش بد نیست فاکتورهای ارزیابی شادی را به روایت مارتین سلیگمن بیان کنیم. این پنج فاکتور عبارتند از”احساسات مثبت”، “سرگرم بودن”، “رابطهٔ عاطفی مثبت”، “معنا” و مهم‌ترین آن “دست‌آورد”. بر اساس پژوهش همین محقق، بیشترین میزان شادی در ظهر (ساعت ۱۲) رخ می‌دهد و کمترین میزان شادی پس از نیمه شب (ساعت یک بامداد). این پژوهش که به سفارش یک شرکت بازی‌سازی روی کاربرانِ بازی انجام شده است از موفقیت در مراحل بازی به عنوان “دست‌آورد” یاد می‌کند و می‌افزاید:”اگر بتوانید دست‌آوردی داشته باشید آن‌گاه خوشحال خواهید بود.” این پژوهش نشان می‌دهد که میزان لحظه‌های شاد بین کاربران از پاییز ۲۰۱۱ تا بهار ۲۰۱۲ رشدی پنج برابری داشته است. در همین حال، شادی‌آفرین‌ترین ردهٔ بازی‌ها مربوط به دسته‌های اکشن، پازل و آرکید است در حالی که کمترین میزان شادی را بازی‌های در ردهٔ موسیقی و کازینو است.
http: //brainworldmagazine. com/the-happiness-of-mobile-users-an-infographic

با تمام این تحقیق‌ها فراموش نکنیم که در دنیایی زندگی می‌کنیم که حدود پنج میلیارد نفر تلفن همراه دارند در حالی که کمی بیش از چهار میلیارد نفر از مسواک استفاده می‌کنند. در کشور ما با ۷۵ میلیون جمعیت بیش از ۱۰۰ میلیون سیم‌کارت وجود دارد و ۹۱ درصد شهروندان آمریکایی از تلفن همراه خود به صورت ۲۴ ساعته استفاده می‌کنند. پس با توجه به جنبه‌های مثبت و منفی حضور فن‌آوری و به طور خاص گجت‌های دیجیتال به نظر می‌رسد آنچه عامل افزایش استرس، ایجاد فضای ناشاد، افزایش حس پوچی و دیگر اثرهای بد است شیوهٔ استفاده از فن‌آوری است و نه وجود آن، که با تغییر نگرش و کاربری، می‌توان از فن‌آوری برای شادی‌آفرینی و کاهش استرس کمک گرفت.


پنج برنامه برای شاد کردن کاربران

با این حال به نظر می‌رسد استفادهٔ بهینه از فن‌آوری می‌تواند در میزان شادی و استرس تأثیر مثبت داشته باشد. اجازه دهید با معرفی ۵ برنامه به شما کمک کنیم تا شاد‌تر باشید و کمتر استرس را تجربه کنید.

Happier
رایگان – آیفون، آیپد و آیپاد

این برنامه که به گفتهٔ مجلهٔ تایم بهترین برنامهٔ سال ۲۰۱۳ بوده است ادعا دارد که “تحقیقات نشان داده‌اند که بیان قدر‌شناسی و تشکر باعث می‌شوند که شاد‌تر و سالم‌تر باشید.”
بر اساس آنچه تولیدکنندگان این برنامه هدف خود قرار داده‌اند، بنا دارند “به شما کمک کنند تا در زندگی روزمرهٔ خود شاد‌تر باشید.” آن‌ها معتقدند که “تمرکز بر جنبه‌های مثبت زندگی و به اشتراک گذاشتن چیزهای خوب با آدم‌هایی که برای شما مهم هستند باعث می‌شود که شاد‌تر، سالم‌تر و کم‌استرس‌تر باشید.” آن‌ها بخشی از تارنمای خود را به پژوهش‌های انجام شده در این زمینه اختصاص داده‌اند و ادعا می‌کنند بر اساس این پژوهش‌ها دست به کار شده‌اند و این ایدهٔ خلاقانه را تبدیل به برنامه کرده‌اند.
این برنامه که یک شبکهٔ اجتماعی است به شما این امکان را می‌دهد تا با به اشتراک گذاشتن لحظه‌های خوب خود با دوستانتان، تمجید و سپاس آن‌ها را برانگیزید و لحظه‌های شادی برای خود بیافرینید.
https: //itunes. apple. com/us/app/happier/id۴۹۹۰۳۳۵۰۰؟ mt=۸
http: //www. happier. com/

Lumosity
رایگان – وب‌سایت، آیفون، آیپد، اندروید

در زندگی پر استرس همواره دقت، سرعت و هوشیاری ذهن کاهش پیدا می‌کند. بار‌ها برایتان پیش آمده است که چیزی را فراموش کنید یا قراری را از دست بدهید
این نرم‌افزار با بیش از ۵۰ میلیون کاربر به تمرین دادن ذهن شما می‌پردازد و سعی می‌کند با مشخص کردن ضعف‌های ذهنی شما برنامه‌ای تهیه کند تا با ۳-۵ روز تمرین هفتگی بتوانید ذهنی پویا و هوشیار داشته باشید.
آن‌ها معتقدند که نرم‌افزارشان توانسته است “فرآیند شناخت ذهن بسیاری را بهبود ببخشد.” به علاوه ادعا می‌کنند که استفاده از این نرم‌افزار باعث بهبود توانایی‌های کلیدی فرد می‌شود، توانایی‌هایی چون کارکرد ذهن، توجه بصری و توانایی اجرایی.
http: //www. lumosity. com/
https: //itunes. apple. com/us/app/lumosity-mobile/id۵۷۷۲۳۲۰۲۴؟ mt=۸

Senti
رایگان – آیفون، آیپد و آیپاد

این نرم‌افزار با پرسیدن چند سوآل کوتاه در روز، نمودار وضعیت روحی شما را رسم می‌کند. این پرسش‌ها در زمینه‌های اخلاق، عادت، خوبی، فکر و احساس‌ها طراحی شده‌اند و به شما اجازه می‌دهد تا در دوره‌های مختلف روزانه و هفتگی وضعیت خود را بسنجید.
برخی معتقدند استفاده از این نرم‌افزار می‌تواند به شما در تصحیح نقایص خود کمک کند. این در حالی است که سازندگان این برنامه مدعی هستند که “بر اساس نظر کاربران این برنامه توانسته است زندگیشان را معنی‌دار کند، در بازیابی اتفاق‌های پیشین بهبود حاصل کند و در ‌‌نهایت بینش معناداری در آنچه باعث شاد‌تر شدنشان می‌شود ببخشد.”

https: //itunes. apple. com/us/app/senti/id۵۶۳۵۹۶۳۲۵؟ mt=۸

Smart Alarm Clock
۲ دلار – آیفون، آیپاد

همواره برای برخواستن از خواب، ساعت را کوک می‌کنیم و سر ساعت مشخص زنگ می‌زند و ما برمی‌خیزیم. تحقیق‌های زیادی نشان داده است که شیوهٔ از خواب برخواستن در میزان سرحال بودن آدم تأثیر دارد.
این نرم‌افزار با ثبت چرخهٔ خواب شما، نموداری از میزان هوشیاریتان در مدت زمان خواب رسم می‌کند و بر اساس تحلیل‌های خود بهترین زمان برای بیدار کردن شما را محاسبه کرده و شما را از خواب بیدار می‌کند. برای مثال اگر بخواهید ساعت ۷ صبح از خواب برخیزید، این نرم‌افزار بر اساس نمودار رسم شده، ممکن است شما را ساعت ۶: ۵۵ یا ۷: ۰۵ از خواب بیدار کند.
این نرم‌افزار با بیش از ۷ میلیون کاربر تحلیل نسبتاً دقیقی از زمان لازم برای بیدار کردن شما دارد و با بیش از ۱۰۰ صدای مختلف برای بیدار کردنتان یکی از راه‌های مفید برای داشتن روزی خوب و پرنشاط است.

http: //sport. com/smart_alarm_clock. html
https: //itunes. apple. com/app/id۵۸۶۹۱۰۱۳۳

Do Not Disturb
رایگان – آیفون، آیپد و آیپاد (به صورت پیش‌فرض نصب شده) و اندروید

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شبانهٔ کاربران زنگ تلفنشان است. زنگ مربوط به رایانامه، زنگ شبکه‌های اجتماعی، زنگ پیام‌رسان‌ها و … چیزهایی است که باعث می‌شود آرامش شما برهم بخورد. چارهٔ کار ساده است. با نصب یکی از نرم‌افزارهای “مزاحم نشو” برای اندروید یا استفاده از امکان پیش‌فرض تعبیه شده در iOS می‌توانید چنین کاری را انجام دهید. کافی است زمان خوابیدن و بیدار شدن خود را به برنامه بدهید و همه چیز تمام است. هیچ پیام صوتی یا تصویری به شما در آن بازهٔ زمانی نشان داده نخواهد شد.
سازندگان این برنامه‌ها از خلاقیت‌هایی نیز استفاده کرده‌اند که تماس‌های مهم را از دست ندهید و بتوانید به تماس‌های به اصطلاح ضروری پاسخ دهید. کافی است چند دقیقه وقت بگذارید، برنامه را تنظیم کنید و از مزاحمت‌های شبانه خلاص شوید.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)