ائتلاف صلح

سخنرانی حسن روحانی در نشست سازمان ملل واکنش‌های گوناگونی در پی داشت. عده‌ای آن را تندروانه و بدون تغییرات بنیادی با سیاست‌های دیپلماتیک دوران قبل از او دانسته‌اند. در مقابل تعداد بسیاری نیز آن را محکم، اصولی و در عین حال صلح‌طلبانه و راهگشا ارزیابی کرده‌اند. بدون آن که بخواهیم به نقد محتوای صحبت‌ها و موضع‌گیری‌های اخیر دستگاه دیپلماسی ایران در تک تک موارد بپردازیم، تنها نظری به واکنش‌های مثبت دولت‌های خارجی و اظهارنظرهای نیروهای اصولگرا، اصلاح‌طلب و فرماندهان نظامی در داخل کشور نشاندهنده این واقعیت است که دیپلماسی ایران با دولت حسن روحانی موفق شده است بزرگ‌ترین مخرج مشترک حامیان بالقوه خود را به دست آورد. این واقعیت نشانه موفقیت این نوع سیاست و گفتمان بین‌المللی است.
در مورد زوایای گوناگون سخنرانی روحانی بحث‌های فراوانی شده است، ولی نکته‌ای که به نظر من در پیشبرد دیپلماسی موفق در چارچوب منافع ملی ایران اهمیتی بارز می‌یابد، اشاره‌ و تاکیدی است که آقای روحانی به تشکیل ائتلاف صلح به جای اتئلاف جنگ کرده است. استراتژی ائتلاف صلح از این زاویه نقش کلیدی می‌یابد که از تبدیل ایران به یک کشور شکست خورده از تحریم‌ها که از موضع ضعف ناچار به دادن امتیازات حداکثری است، جلوگیری نموده و دیپلماسی آن را همچنان زنده، فعال و تهاجمی نگه می‌دارد.
بدیهی است که سیاست‌های سرسختانه در پافشاری به حق حداکثری غنی‌سازی و عدم همکاری یا همکاری محدود با جامعه جهانی تنها تنش‌آفرینی و افزایش خطر جنگ در ایران و منطقه را به همراه دارد. از سوی دیگر سیاست نرمش کامل و مدارای بی نهایت تنها باعث امتیازدهی هرچه بیشتر توسط ایران، بدون نتبیت و شناسایی قدرت و منافع ملی ایران در منطقه خواهد بود. استراتژی ائتلاف گسترده برای صلح، به ویژه در منطقه خاورمیانه قادر خواهد شد به سیاست خارجی ایران نقش پیشرو در راستای تبدیل این منطقه به منطقه‌ای خالی از سلاح‌های کشتار جمعی و هسته‌ای دهد.
سخنان حسن روحانی در اولین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل برای خلع سلاح هسته‌ای که به ابتکار کشورهای غیرمتعهد تشکیل شد، از این نظر کم اهمیت‌تر از سخنان او در نشست سران سازمان ملل نبود.
روحانی در این نشست گفت: “هرگونه استفاده از سلاح هسته‌ای، نقض منشور ملل متحد و جنایت علیه بشریت است. آن دسته از راهبردهای نظامی و امنیتی که چنین کاربردهایی را توجیه می‌کنند، غیر قابل پذیرش‌اند. ضمن آنکه تهدید کشورهای غیر هسته‌ای با استفاده از سلاح هسته‌ای نیز باید پایان یابد. نوسازی اینگونه سلاح‌ها هم اثر تلاش، برای امحای کامل آن‌ها را خنثی می‌کند و باید متوقف گردد. به همین دلایل، تنها راه رفع تهدید این سلاح‌ها، امحای کامل آن‌هاست.”
او در ادامه این سخنان با اشاره به وضعیت کشورهای منطقه عنوان کرد: “حدود ۴ دهه تلاش بین المللی برای ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در خاورمیانه، متاسفانه با ناکامی مواجه شده است. اتخاذ گام‌های عملی عاجل برای ایجاد چنین منطقه‌ای ضروری است. اسرادیل به عنوان تنها غیر عضو پیمان عدم اشاعه هسته‌ای در این منطقه، باید بدون هیچ گونه تاخیری به این معاهده بپیوندد تا همه فعالیت‌های هسته‌ای در منطقه، تحت پادمان‌های جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز قرار گیرد.”
آماج صلح‌طلبانه در دیپلماسی تهاجمی ائتلاف صلح با این سیاست می‌تواند نقش ایران را به‌عنوان کشوری که منافع خود را در صلح جهانی و امنیت جمعی می‌بیند، در منطقه و جهان پررنگ نماید و کشور ما را به پیشقراول تحقق آرزوی انسان‌ها برای ساختن جهانی خالی از سلاح‌های اتمی و کشتار جمعی تبدیل نماید. این استراتژی برای کشور ما اعتبار، ارزش و سرمایه می‌آفریند. سیاستی که امروزه نه تنها اتوپیایی نیست، بلکه راهکارهای آن برای عملی شدن هر چه بیش‌تر مهیا شده است. پایان جنگ سرد و تقسیم دو قطبی جهان با خطر روزافزون یک جنگ هسته‌ای نیز در زمان خود اتوپیایی بود که اکنون نزدیک به سی سال است به واقعیت تبدیل شده است.
حسن روحانی در خاتمه سخنرانی خود در همان اجلاس این آرزوها را به خوبی فرمول‌بندی کرده است: “… هیچ دست پاکی، برای در اختیار داشتن این سلاح‌های ناپاک وجود ندارد. جنبش عدم تعهد مصمم است از هیچ گونه تلاشی برای تحقق فوری جهان عاری از سلاح‌های هسته‌ای، فروگذار نکند. بیایید به جای سلاح هسته‌ای، منابع مالی خود را برای توسعه و امحای فقر، بیسوادی و بیماری‌ها، هزینه نماییم….بیایید جهانی عاری از سلاح هسته‌ای را برای نسل‌های آینده به یادگار بگذاریم. این حق آن‌ها و مسئولیت ماست. بیایید نشان دهیم که ما ملل متحد هستیم: مللی متحد در راه صلح.”

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)