دشواریهای خبرنگاران زن در حاکمیت مردانه رسانه ها

هم اکنون بیش از ۸۰ درصد دانشجویان رشته روزنامه نگاری و ۴۰ درصد خبرنگاران شاغل در تحریریه‌ها زن هستند، اما همچنان در مدیریت‌های میانی و بالاتر رسانه‌ها فضا برای زنان باز نشده است. جمعی از زنان روزنامه نگار و فعال در رسانه‌های ایران روز شنبه ۱۶ مرداد به مناسبت روز خبرنگار در کلاب هاوس گرد هم آمدند و درباره دغدغه ها مسائل و مشکلات شان سخن گفتند.

در ابتدا برگزار کنندگان برنامه، ضمن یادآوری و گرامیداشت نام و خاطره شیده لالمی، مهشاد کریمی و ریحانه یاسینی خبرنگاران زن رسانه‌های ایران که در یک سال گذشته جانشان را از دست داده‌اند، از شرکت کنندگان که در حوزه‌های مختلف رسانه‌ها فعالیت می‌کنند، خواستند تا مسائل و مشکلات خود را طرح کنند.

مونا هوبه فکر، عکاس خبری خبرگزاری ایسنا  در این نشست مجازی گفت:«در سال‌های پیش این شغل مردانه بود اما این روزها تعداد زنان عکاس خبری افزایش یافته و دیگر نمی‌توان گفت یک حرفه مردانه است.»او سختی کار زنان را در عکاسی خبری این می‌داند که باید در مقایسه با مردان هم رده و همکار خود دوچندان فعالیت کنند، در برخی از برنامه‌های خبری به زحمت زنان را راه می‌دهند و یا به طورکلی از ورود آنها ممانعت می‌شود.رشته‌های ورزشی چون فوتبال، کشتی و شنا از جمله رشته‌هایی هستند که برای ورود زنان عکاس سختی های زیادی وجود دارد.

نیلوفر قدیری، مدیر مسئول روزنامه همشهری و از معدود مدیران مسئول زن در روزنامه های سراسری ایران، سخنران بعدی است:« تجربه مدیر مسئول زن بودن با سختی‌های خبرنگار زن بودن تفاوت چندانی ندارد. اعتماد چندانی در جامعه به زنان وجود ندارد و این نگاه مردسالارانه در امتداد خود در رسانه‌ها نیز وجود دارد چه نسبت به مدیرمسئول زن، چه سردبیر،دبیر زن و چه خبرنگار زن.»

نیلوفر قدیری توضیح داد:« در دهه ۷۰ حضور زنان در ساعات غروب و شب در تحریریه‌ها یک اتفاق غریب بود و مورد قبول قرار نمی‌گرفت اما در این سالها تغییرات مثبتی بوجود آمده و از جمله حضورخبرنگاران زنان در حوزه‌های مطالبه گرانه ای چون اجتماعی، حوادث، و محیط زیست تأثیر مثبتی بر جامعه داشته و امیدوار کننده بوده است.»به نظر قدیری می‌توان به آینده زنان در روزنامه نگاری امیدوار بود.

سحر آزاد، خبرنگار فعال در حوزه فرهنگ و هنر بر این باور است که در حوزه نقد و تحلیل هنری خیلی به زنان اهمیت نمی‌دهند و زنان را فقط به عنوان خبرنگار می‌بینند. ضمن این که بارها دیده شده که تجربه و سابقه زنان فعال در این حوزه نادیده گرفته می‌شود و عمدتاً مردان کم تجربه تر را به عنوان دبیرسرویس های ادبی و هنری انتخاب می‌کنند.

نفیسه فیض اللهی، روز نامه نگار فعال در حوزه گردشگری نیز در سخنان کوتاهی گفت:« در گردشگری و طبیعت گردی که روحیه ماجراجویانه دارد کمتر نشانی از زنان دیده می‌شود. ضمن این که بخش مهمی از وظایف تحریریه ها بر دوش زنان است. اما دبیر و سردبیر زن به ندرت وجود دارد.»

ترانه بنی یعقوب، خبرنگار حوزه اجتماعی به موضوع فرسودگی شغلی و اهمیت آن در روزنامه نگاری و خبرنگاری اشاره کرد و گفت:« متاسفانه زنان بیشتر از مردان در معرض این فرسودگی هستند.برای پرداختن به مسائل زنان و مشکلاتشان با سختی های بیشتری روبرو هستیم و قانع کردن دبیران و سردبیران در این مورد انرژی و وقت زیادی از ما می‌گیرد. خبرنگاران و روزنامه نگاران حوزه زنان حتی گاه با کلام ونگاه تمسخرآمیز همکاران خود مواجه می شوند.»

ترانه بنی یعقوب با تاکید بر اینکه کمتر اثری از حضور زنان و مسائل و اخبار آنها در صفحات مهم و اول روزنامه ها دیده می‌شود، افزود:« تا چند سال پیش به ندرت از زنان خواسته می‌شد که پوشش خبری حوادثی چون سیل، زلزله و جنگ را برعهده بگیرند، اما اکنون وضعیت بهتر شده است و به عنوان مثال سردبیر روزنامه ایران من را برای تهیه گزارش از وضع آوارگان روهنگیایی به مرز بنگلادش و میانمار اعزام  کرد.تعداد دبیران زن گرچه نسبت به گذشته بیشتر شده اما همچنان تعداد دبیران و سردبیران زن نسبت به مردان کمتر است و همچنان نگاه مردانه بر تحریریه ها حاکمیت دارد.»

مرجان زهرانی، خبرنگار حوزه سیاسی دیگر سخنران این جلسه معتقد بود که فضای کار تحریریه‌ها به شدت زنانه شده اما در رده‌های میانی، دبیران و سردبیران راه برای رشد زنان کمتر بازشده و در رتبه‌های بالاتر مدیریتی نیز زنان جایگاهی ندارند. در حوزه سیاسی زنان اصلاً جدی گرفته نمی شوند به گونه‌ای که به ندرت دبیر سیاسی زن داریم. گویا که از نظر مدیران روزنامه ها، زنان قادر به تحلیل مسائل سیاسی نیستند.

به نظر زهرانی زنان شاغل در حوزه سیاسی از نظر پوشش(لباس) شرایط سخت‌تری نسبت به همکارانشان در حوزه‌های دیگر دارند و بشیتر از آنها باید مراقب رفتار و پوشش خود و مناسبات باشند و بارها از حراست حوزه های خبری شان تذکر رعایت حجاب بیشتر می گیرند، ضمن این که در این حوزه آزار کلامی و نگاه‌های آزار دهنده زیاد به چشم می آید.

هدیه کتبی به عنوان یک مادر و خبرنگار ورزشی، بر این باور است که مرخصی دوران زایمان یکی از معضلات خبرنگاران زن است. نمی‌دانند که آیا فرصت شغلی آنها حفظ می‌شود یا خیرو بیشتر به بخت و اقبال و روحیه سردبیر و دبیرشان بستگی دارد. البته در کنار این موضوع عدم اعتماد به زنان برای در اختیار داشتن مسئولیت صفحه و یا دبیری صفحات نیز قابل توجه است.

مریم فروغی که در اصفهان به عنوان خبرگار فعال است در خصوص تفاوت کارشان با مرکزنشینان می‌گوید:« فضای رسانه‌ها در شهرستان‌ها همچنان مردانه، پدر سالارانه و پیرسالاری است. پرداختن به مسائل زنان در این رسانه ها سخت‌تر از مرکز است و خیلی مشکل می توانیم دبیران و سردبیران را در این باره مجاب کنیم. در شهرستان‌ها زنان برای پرداختن به برخی سوژهای خاص باید بهای بیشتری نسبت به همکاران خود در مرکز بپردازند.»

در پایان این جلسه پژمان موسوی، عضو هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران گفت: هیات مدیره جدید و قبلی در مورد آزارهای جنسی و کلامی در محیط‌های کاری رسانه‌ها بسیار حساس است و کمیته‌هایی با حضور زنان برای بررسی این موضوع تشکیل داده است.

به گفته وی از ۹ نفر اعضای هیات مدیره ۵ نفر از زنان همکار در رسانه‌های مختلف هستند و این نشان از حضور زنان در رسانه‌ها و رسیدن آنها به سطوح بالای مدیریتی رسانه‌ها دارد که حتماً در آینده  نیز بیشتر مورد توجه خواهد بود.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)