۱۲ تیر ۱۳۰۳ شاعر، روزنامه نگار، نویسنده و نمایشنامه‌نویس ایرانی و مدیر نشریه قرن بیستم، میرزاده عشقی، به دستور رئیس اداره تامینات نظمیه وقت ترور و به شهادت رسید.

سید محمدرضا کردستانی با تخلص میرزاده عشقی از مهمترین شاعران عصر خود به شمار می‌رفت.

سید محمدرضا کردستانی در ۲۰ آذر ماه سال ۱۲۷۳ هجری شمسی در قروه استان کردستان چشم به جهان گشود.

دوران کودکی میرزاده عشقی

سال‌های کودکی را در مکتب‌خانه‌های قروه و آموزش‌های ابتدایی را در آموزشگاه‌های الفت و آلیانس همدان گذراند.

در ۱۵ سالگی به اصفهان رفت و سپس برای اتمام تحصیلات عازم تهران شد.

وی به زبان فرانسوی تسلط کامل پیدا کرد و دوره تحصیلی وی تا ۱۷ سالگی‌اش بیشتر به طول نینجامید.

درباره؛ سردبیر روزنامه صور اسرافیل بیشتر بخوانید

یادواره‌ی میرزا جهانگیرخان شیرازی (صور اسرافیل)

فعالیت‌های هنری و صنفی

پس از آن سید محمدرضا کردستانی چند سالی را در استانبول گذراند. وی را خالق اولین اپرای ایرانی می‌دانند.

در سال ۱۳۳۳ هجری قمری وی روزنامه عشقی را در همدان انتشار داد. سید محمدرضا کردستانی سپس در سال ۱۳۳۶ هجری قمری دست به انتشار نوروزی‌نامه در استانبول زد.

سید محمدرض کردستانی؛ روزنامه قرن بیستم را در تهران منتشر ساخت و در آن سیاست های دولت وقت رضاخان پهلوی را مورد انتقاد قرار داد.

تطمیع از سوی حکومت و پاسخ نه میرزاده عشقی

برای به خدمت گرفتن میرزاده عشقی، به وی پیشنهاد ریاست شهرداری اصفهان، از طریق وزارت کشور در کابینه حسن پیرنیا؛ مشیرالدوله به وی پیشنهاد داده شد اما وی از پذیرفتن آن سر باز زد.

میرزاده عشقی از پیشگامان شعر نو ایرانی بود و از نخستین ادبای ایرانی بود که به مقوله شعر نو توجه و پیش از نیما یوشیج اشعاری را به شبک شعر نو فارسی سرود.

شایان ذکر است اولین آثار نیما یوشیج در سبک شعر نو در روزنامه قرن بیستم میرزاده عشقی به چاپ رسیده و نشر پیدا کرد.

میرزاده عشقی همچنین از اولین روشنفکران عصر مشروطیت به شمار می‌رود که مدافع حقوق زنان بود و از آزادی آنان و حضورشان در صحنه فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی دفاع می‌کرد.

زبان سرخ میرزاده عشقی رو به حکومت رضاخانی سرانجام منجر به ترور وی در ۱۲ تیر سال ۱۲۰۳ و در ۲۹ سالگی‌اش و شهادت وی شد.

از وی آثار و اشعار بسیاری بر جای مانده است از جمله سروده:

تمام مملکت آن‌روز زیر و زبر گردد
که قهر ملت با ظلم روبه‌رو گردد
به خائنین زمین آسمان عدو گردد
زمان کشتن افواج مرده‌شو گردد