چرا ظریف در برابر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رو به تهدید آورده است؟
به دنبال اظهار نگرانی دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فعالیت‌های اتمی نظام ولایت فقیه در روز دوشنبه ۲۶ خرداد و واکنش تروئیکای اروپایی و آمریکا، سخنان و تهدید ظریف وزیر خارجه نظام در روز سه‌شنبه، انعکاس نگرانی نظام ولایت از این واکنش‌ها می‌تواند تلقی شود.
روز دوشنبه ۲۶ خرداد، رافائل گروسی؛ دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی؛ در سخنرانی افتتاحیه اجلاس شورای حکام آژانس اعلام کرد «رژیم ایران بیش از یک سال است به سؤالات ما در مورد مواد و فعالیت‌های اتمی اعلام نشده پاسخ نداده است… با نگرانی جدی یادآوری می‌کنم بیش از ۴ ماه است رژیم ایران مانع دسترسی ما به دو محل شده است و بیش از یک سال است که در هیچ بررسی محتوایی برای پاسخ به سؤالات ما در مورد مواد و فعالیت‌های اتمی اعلام نشده شرکت نکرده است.»
گروسی افزود «این مسأله تأثیر منفی در توان آژانس برای حل و فصل سؤالات و تأمین اطمینان‌های لازم در مورد عدم وجود مواد و فعالیت‌های اتمی اعلام نشده بر جا گذاشته است.»
به دنبال اظهار نظر رافائل گروسی، ۳ کشور فرانسه، آلمان و انگلستان طی پیش‌نویس قطعنامه‌ای که در شورای حکام آماده کرده‌اند، خواهان همکاری نظام ولایت فقیه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند.
بلومبرگ بلافاصله بعد از اظهارات گروسی نوشت «۳ کشور اروپایی از تهران خواستند تا به بازرسان اجازه دهد ۲مرکز اتمی را بازرسی کنند. این اولین توبیخ‌نامه دیپلوماتیک آژانس است که به رژیم ایران داده می‌شود.»
علاوه بر این، اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه ۲۷ خرداد در پی گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیانیه‌ای منتشر کرد و در آن به موارد نقض تعهدات نظام، از جمله غنی‌سازی در سایت فردو اشاره و نسبت به این موارد ابراز نگرانی عمیق کرد.
در بیانیه اتحادیه اروپا همچنین از افزایش ذخایر غنی‌سازی شده اورانیوم نظام که از حد مجاز در برجام فراتر رفته و اکنون به ۱۵۷۱.۶ کیلوگرم رسیده، ابراز نگرانی شده است.
بر اساس برجام، نظام ولایت فقیه مجاز است تا سقف ۲۰۲ کیلوگرم اورانیوم با غلظت ۳.۷ درصد در اختیار داشته باشد.
اما نظام ولایت فقیه به بهانه خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای و بازگشت تحریم‌های واشینگتن علیه تهران، جاه‌طلبی‌های هسته‌ای خود را ادامه و افزایش داده و تعهدات هسته‌ای خود را کاهش داده است.
اتحادیه اروپا در بیانیه روز سه‌شنبه خود ضمن انتقاد از این سیاست نظام تاکید کرده که نظام باید به برجام بازگردد و تمام تعهداتش را بدون فوت وقت اجرا کند.
به دنبال اعلام نگرانی تروئیکای اروپایی و بیانیه اتحادیه اروپا، شورای امنیت ملی کاخ سفید آمریکا نیز بلافاصله اعلام کرد «واشینگتن از خواسته مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ارتباط با همکاری فوری و کامل ایران با این نهاد، حمایت می‌کند. جهان [باید] برای توقف بی‌توجهی آشکار رژیم ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، متحد شود. تاکنون هیچ کشور دیگری تحت پروتکل الحاقی از پذیرش درخواست رسمی دسترسی سر باز نزده است».
لحن تند، حجم انبوه نگرانی‌ها و مواضع کشورهای غربی، هراس نظام را برانگیخت. اما نظام که نمی‌خواهد احساس واقعی‌اش برای کشورهای غربی هویدا شود، با تاکتیک تهدید وارد میدان می‌شود.
تاکتیکی که دیگر برای همه ناظران بین‌المللی وقتی نظام به آن مبادرت می‌کند پیام واضح و مشخصی دارد؛ ترس.
ظریف روز سه‌شنبه، ۲۷ خرداد، در نشست مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه روسیه اعلام کرد «اجازه نخواهیم داد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابزاری برای نابود کردن برجام توسط آمریکا شود».
ظریف در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تروئیکای اروپایی، اتحادیه اروپا و آمریکا، موارد نقض برجام را به روشنی بارها متذکر شدهاند در سخنان خود مدعی «شفافیت کامل» برنامه‌ی هسته‌ای نظام می‌شود امری که جز دروغ بزرگ، نام دیگری نمی‌توان بر آن نهاد.
از سوی دیگر به رغم اینکه نظام بارها اعلام کرده که برجام نمی‌تواند خواسته‌های خلیفه را برآورده سازد اما ظریف ترس خود و نظام از پایان برجام را آنجا نشان می‌دهد که از اجازه ندادن به آژانس بین المللی انرژی اتمی برای تبدیل‌شدن به «ابزار دست دولت ترامپ»، برای «نابودی برجام» سخن می‌گوید.
نظام می‌خواهد هم از مزایای برجام مرتفع شود و هم به آن پایبند نباشد. تاکتیک تهدید در پی ترس برای رسیدن به این خواسته است.
شاید اظهارات برایان هوک؛ نماینده ویژه وزارت‌خارجه آمریکا برای ایران در روز ۲۷ خرداد، به بهترین وجه این این تاکتیک نظام را برملا است آنجا که هوک می‌گوید: «تهدیدات رژیم ایران برای ارعاب کشورها طراحی شدهاند تا برای نجات از وضعیتی بدتر، پذیرای رفتار خشونت‌بار معمول ایران باشند.»
اما از آنجا که برگ برنده همیشگی سابق نظام، دیگر لو رفته و نمی‌تواند برای نظام کارآیی چندانی داشته باشد هوک می‌افزاید «ما نمی‌پذیریم که در میز ایران بازی کنیم».
این واکنش هوک با واکنش مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در روز چهارشنبه ۲۸ خرداد تکمیل شد که ضمن بازنشر توییت آژانس بین المللی انرژی اتمی نوشت: «آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید کرده است که رژیم ایران مانع دسترسی به دو مرکز هسته ای قبلی خود شده است. این عدم دسترسی بی‌سابقه عمیقا نگران کننده و غیرقابل قبول است.»
ظریف تهدید سخنگوی وزارت تحت امرش در چند روز پیش را تکرار کرد که «اگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بخواهد از روش‌های غیرمنطقی استفاده کند برخورد مناسبی خواهیم داشت.»
عباس موسوی، سخنگوی این وزارت خارجه نظام پیش از این گفته بود «اگر آژانس تصمیم غیرسازنده‌ای در مورد ایران بگیرد، امکان دارد که ایران واکنش درخوری نشان دهد… خودشان حدس خواهند زد که این تصمیم چه خواهد بود».
تجربه نشان داده است وقتی نظام ولایت فقیه در برابر سیاست قاطعی از سوی جامعه بین‌المللی قرار بگیرد پا پس می‌نهد هر چند در ابتدا رو به تهدید بیاورد.
«حرکت بسیار خطرناک آمریکا درباره برجام چه در آژانس و چه شورای امنیت سازمان ملل» و کلیدواژه‌ی «بسیار نگران‌کننده‌ای» که از زبان ظریف خارج شده است نشانگر ترس بی‌حد نظام است.
روحانی نیز در روز یکشنبه ۲۵خرداد از نتیجه اجلاس شورای حکام ابراز وحشت کرد و گفت: «آمریکا شروع کرده هم آژانس و هم شورای امنیت را تهدید کرده و در استخدام خود قرار داده است». این هراس ناشی از ترکیب کنونی شورای حکام است. به‌ویژه که رأی این شورا با وتو متوقف نمی‌شود.
در شورای امنیت نیز اگر چه روسیه و چین به عنوان حامیان نظام ولایت، حق وتو دارند اما ارجاع پرونده اتمی نظام به‌شورای امنیت و تحت فصل هفتم منشور ملل متحد که در روند خود و به عنوان یک گزینه، اقدام نظامی را علیه کشور خاطی مجاز می‌شمارد، ترس اصلی نظام محسوب می‌شود.
روحانی و ظریف بعد از امضای برجام همواره خوشحال از این بودند که «برجام هر نقض و عیبی هم که داشته، سایه جنگ را از سر نظام دور کرده و برای آن امنیت آورده است.»
روحانی پیش از این بارها گفته است «هر کشوری که به شورای امنیت رفت (عراق و لیبی و…) سرنگون شد و فقط ما توانستیم، به‌یمن برجام از شورای امنیت زنده خارج شویم.»
علاوه بر این فعال کردن مکانیزم ماشه از سوی آمریکا یا یکی از کشورهای تروئیکای اروپایی به دنبال نقض متعدد و فاحش برجام از سوی نظام می‌تواند، تمامی تحریم‌های پیش از برجام سازمان ملل را بر روی نظام اعمال کند و چین و روسیه نیز حق وتو در این مورد ندارند.
تابلوی پیش رو و بازی دو سر باخت؛ ارجاع پرونده اتمی نظام به شورای امنیت و تحت فصل هفتم منشور ملل متحد و فعال‌شدن مکانیسم ماشه و متعاقب آن تحریم‌های سازمان ملل علیه نظام است که ظریف را وادار می‌کند از ترس رو به تهدید بیاورد بلکه حریف عقب بنشیند.
اما به نظر می‌رسد دوران این تاکتیک نظام به سر آمده است.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.