در این مقاله قصد دارم به دلایل و پیامدهای فاجعه بار سیلهای کنونی در ایران بپردازم. این فاجعه صرفا نتیجهی خشم طبیعت و سوء مدیریت نیست بلکه از منطق سرمایه در رژیمی سرکوب گر نشات میگیرد.
فریدا آفاری
۸ آوریل ۲۰۱۹
طی دو هفته گذشته، اکثر استانهای ایران دچار سیلهای گستردهای شدهاند که خانهها، ساختمانها، جادهها و زمینهای کشاورزی را ویران کرده یا به زیر آب فرو برده. بر اساس آمار رسمی دولت، ۲۶۹ شهر و ۵۱۴۸ روستا آسیب دیدهاند. برخی روستاها کاملا ویران شدهاند. دست کم ۷۰ نفر کشته شده و در خوزستان بیش از ۴۰۰۰۰۰ نفر بی خانمان شدهاند. بخش اعظم محصولات کشاورزی و دامها نابود شدهاند. آبهای فاضلاب وارد منابع آبهای آشامیدنی شده و بیماریهای واگیر دار رو به افزایشاند. در برخی مناطق تهران نیز فرونشست زمین شدت یافته.
استانهای گلستان، لرستان و خوزستان بیشترین میزان صدمه را دیدهاند. خوزستان، استانی نفت خیز و صنعتی و محل وقوع اکثر تظاهرات و خصوصا تظاهرات کارگری طی ۱۶ ماه گذشته بوده. تظاهراتی که در دی ماه ۱۳۹۶ در مناطق کارگری در سراسر کشور خواستار براندازی جمهوری اسلامی و پایان دادن به دخالتهای نظامی آن در منطقه خاورمیانه شد.
تاثیرات بحرانهای اقتصادی ویران گر که پیش از سیل آغاز شده بود و تاثیرات تحریمهای کمر شکن آمریکا اکنون توسط سیلها چند برابر شده. امداد رسانی از سوی دولت ناچیز و ناکارآمد بوده و طی دو هفته نخست نیز هیچ کمکی از خارج فرستاده نشده بود. چند روز است که مقادیر کمی از وسائل امداد رسانی و آذوقه از طریق آلمان، فرانسه، کویت و ترکیه وارد کشور شده. اما وعده اتحادیه اروپا مبنی بر ارسال ۱. ۲ میلیارد دلار کمک هنوز متحقق نشده است.
مردم سیل زده از فقدان یا کمبود امداد رسانی از سوی دولت به خشم آمده و در تلاشند تا با ساختن سیل بندهای موقتی و از هر طریقی که امکان پذیر باشد به یکدیگر کمک کنند. در برخی مناطق درگیری هایی بین سپاه پاسداران و ساکنان محلی ایجاد شده که منجر به عقب نشینی پاسداران یا اعمال خشونت بیشتر از سوی آنان شده. برای مثال در دشت آزادگان در خوزستان، ساکنان محلی سیل بندی ساخته بودند تا مانع از به زیر آب رفتن زمینهای کشاورزی و دامهای خود شوند. قوای سپاه پاسداران این سیل بندها را نابود کردند چون مسیر جدید آب منجر به آسیب رسانی به میادین نفتی میشد. در پلدختر در لرستان، یکی از فرماندهان سپاه پاسداران در گفتگویی تلفنی که از طریق ویدئو ضبط شده گفته بود: ” هیچ مسئول دولتی جرات ورود به شهر را ندارد چرا که مردم عاصی هستند. مردم وضع بسیار اسفباری دارند و شرایط بدی است. ”
علل وقوع سیل و شدت ویرانی چه بود؟
شکی نیست که تغییرات اقلیمی ناشی از استفاده از سوختهای فسیلی و ایجاد گازهای گلخانهای منجر به تشدید روندهایی شده که به وقوع این سیلها انجامیده است. اما این تنها عامل نیست. سالها جنگل زدایی برای تبدیل زمینها به پروژههای ساختمان سازی، افزایش سد سازی برای تولید برق و ساختمان سازی در حریم رودخانهها و مناطق ساحلی که همه توسط دولت یا پیمانکاران مرتبط با دولت انجام شده، دیگر دلائل اصلی این سیلها محسوب میشوند.
این سیلها مشکل خشکسالی و بی آبی ناشی از استفاده بی رویه از آب و نابود شدن مخازن آب زیرزمینی را حل نمیکند. چرا که بخش عمده سیلاب به دریای خزر یا خلیج یا رودخانهها باز خواهد گشت و جذب خاک یا منابع آب زیر زمینی نخواهد شد. زمینهای کشاورزی که به پروژههای ساختمان سازی مبدل شده یا لایه بالایی خاکشان را از دست دادهاند نخواهند توانست آب را جذب و به بهبود محیط زیست کمک کند.
در برابر چنین فاجعهای، دولت و بخش عمده گروههای اپوزیسیون مشکل را ناشی از “سوء مدیریت” میدانند. سوسیالیستهای ایرانی نیز تحلیل پر محتوایی ارائه ندادهاند که به پیوندهای بین فجایع زیست محیطی و منطق سرمایه بپردازد. واقعیت امر این است که سرمایه داری چه از نوع خصوصی و چه از نوع دولتی، انسانها و طبیعت را وسیلهای صرف برای ارزش افزایی ارزش میداند. این “منطق” و نه صرفا سوء مدیریت دلیل ساختمان سازی در مناطقی بوده که صدها سال است به عنوان مناطق مسیل شناسایی شدهاند.
در کشورهایی با اقتصاد سرمایه داری کارآمد و تحت مدیریت کارشناسان نیز فجایع زیست محیطی در حال افزایش است. در چین، هوا و آب و خاک بسیار آلوده شده. در آمریکا آتش سوزیهای کالیفرنیا هم به سبب تغییرات اقلیمی و هم به سبب جنگل زدایی و ساختمان سازی در این مناطق گران بهای جنگلی افزایش یافته. این آتش سوزیها منجر به رانش زمین پس از ریزش باران میشوند. در بخش میانی آمریکا، کشاورزی و ساختمان سازی در حریم رودخانهها و سواحل دریاچهها این مناطق را هرچه بیشتر در معرض سیل قرار داده. در جنوب آمریکا، صدمهای که به سبب طوفان کاترینا در سال ۲۰۰۵ به شهر نیو اورلئان وارد آمد هنوز کاملا جبران نشده و به جمعیت فرودست و رنگین پوست این شهر بیش از هر قشر دیگری آسیب زده.
چگونه میتوان به مردم ایران کمک کرد؟
سیلهای اخیر به شکافهای طبقاتی درون ایران و تبعیض علیه اقلیتهای ملی مانند کردها، عربها و لرها دامن زده است. شرایط زندگی زنان که شهروند درجه دو محسوب میشوند بسی دشوار تر شده. بی خانمانی، کمبود آذوقه و شیوع بیماریهای واگیردار همه رو به افزایشاند.
دولت ایران میلیاردها دلار هزینه دخالتهای امپریالیستی خود در سوریه، عراق، لبنان و یمن میکند اما نمیتواند حداقلها را برای ۲۶ استان سیل زده تهیه کند. در عین حال، تحریمهای امپریالیسم آمریکا که به ظاهر شامل آذوقه و دارو نمیشوند، مانع از ارسال این اقلام به ایران شده چون هرگونه تراکنش بانکی با ایران به سبب تحریمها ممنوع است.
همبستگی بین المللی از سوی سوسیالیستهای مخالف جمهوری اسلامی و مخالف امپریالیسم آمریکا در این شرایط حیاتی است. ما نیازمند کارزارهایی هستیم که خواهان امداد رسانی به سیل زدگان درون ایران شود و همزمان خواست آزادی فمینیستها، کارگران، معلمان، اقلیتهای ستم دیده و فعالان محیط زیست در بند را مطرح کند. ۸ فعال محیط زیست اکنون متهم به جاسوسی شدهاند که حکم آن اعدام است.
باید به مبارزه طبقاتی کنونی در ایران یاری رسانیم تا بتواند در جهتی انقلابی و سوسیالیستی حرکت کند. در غیر این صورت خشم عمیق مردم نسبت به شرایط فاجعه بار کنونی مورد استفاده سلطنت طلبان و دیگر عوام فریبان دست راستی قرار خواهد گرفت که صرفا “سرمایه داری با مدیریت کارآمد” را به عنوان بدیل ارائه میدهند.
اگر مایلید فعالیت هایی برای ابراز حمایت خود از مبارزات کارگری، فمینیستی و زیست محیطی در ایران ترتیب دهید، لطفا با اتحاد سوسیالیستهای خاورمیانه و شبکه جدید التاسیس همبستگی بین المللی مبتنی بر انسان باوری سوسیالیستی تماس بگیرید.
info@allianceofmesocialists.org
روایت انگلیسی این مقاله در تاریخ ۱۰ آوریل در تارنمای اتحاد سوسیالیست های خاورمیانه منتشر شد.
منابع:
Amnesty International, “Tortured Conservationists Face the Death Penalty”. March 11, 2019
Smith, Mitch and John Schwartz. “Hard Choices in the Midwest As Levee After Levee Drowns”. New York Times, April 1, 2019.
Specia, Megan. “Iran Is Under Water”. New York Times, April 7, 2019.
رادیو فرانسه، «سیل های اخیر در ایران، ناتوانی و فقدان مدیریت کارآمد جمهوری اسلامی در حوزه آب را نمایان کرد.» ۳۱ مارس ۲۰۱۹.
زمانه. “چرا دولت در تخلیه روستاهای خوزستان به مشکل برخورده است؟” ۱۳ فروردین ۱۳۹۸.
زمانه. “وزیر کشور: در خوزستان ۴۰۰ هزار نفر در معرض سیل قرار دارند.” ۱۶ فروردین ۱۳۹۸.
زمانه. “صد هزار نفر در خوزستان به اسکان اضطراری نیاز دارند.” ۱۴ فروردین ۱۳۹۸.
زمانه. “وزیر کشور: مقابله با بحران در اولویت نبود.” ۱۵ فروردین ۱۳۹۸.
زمانه. “جلسه بررسی بحران سیل با خامنه ای: بی کفایتی سپاه یا دولت؟” ۱۳ فروردین ۱۳۹۸.
زمانه. “چرا باید در هنگام بحران به زنان توجه بیشتری کرد.” ۱۳ فروردین ۱۳۹۸.
زمانه. “لرستان در آستانه فاجعه”. ۱۴ فروردین ۱۳۹۸.
زمانه. “اعتراضات سیل زدگان لرستان: اعزام صدها نفر از ماموران یگان ویژه به مناطق سیل زده.” ۱۵ فروردین ۱۳۹۸
زمانه. “چرا سیل در ایران این چنین گسترده شد؟ گفتگو با اردلان توتچی، پژوهشگر آب های زیرزمینی”. ۱۲ فروردین ۱۳۹۸
زمانه. “تغییرات اقلیمی و سیل در ایران: گفتگو با پروفسور ادی مورس” ۱۲ فروردین ۱۳۹۸
ناصر کرمی. وبلاگ
http://naserkarami.blogfa.com/
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر میکنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و میخواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.