«و اما مفهوم آیه‌ی (۳۸) از سوره مائده، در معنای «ید» مجمل و مبهم است. زیرا که معنای صدرو حکم «بریدن دست» را نمی‌دهد. بل، «ید» در آیه مورد نظر به معنا و مفهوم «قدرت» بکار رفته است و آنکه می‌دزدد با تکیه بر «مقام، منصب و قدرتی» است که توان و ابزار و امکان دزدیدن را برایش فراهم می‌آورد.
براین اساس، باید دست اورا از مقام و قدرت قطع نمود. یعنی «توان و ابزار دزدی» را از او گرفت و اگر فردی به دلیل «نیاز و فقر» دزدی کند؛ بایستی با توسعه عدالت و توزیع عادلانه ثروت در جامعه امکانات اقتصادی را برایش فراهم نمود.»
در تاریخ (۱۸، ۱، ۲۰۱۸ / ۲۸، ۱۰، ۱۳۹۶) حکم قطع دست یک تن که در سال (۱۳۹۰) به اتهام سرقت یک گوسفند دستگیر شده بود و در آن زمان (۲۸) سال سن داشت، وسیله «ساطور» در زندان مرکزی مشهد به اجراء گذاشته شد.
این عمل اعتراض وسیع مدافعان حقوق بشر را در پی داشته است؛ مبنی بر اینکه «قطع عضوِ» مجرم مصداق بارز شکنجه است.
اما پرسش‌ها این است که:
– مسئولیت فردی، مدنی و کیفری پزشک ناظر در این امر چیست؟
– آیا می‌توان پزشک را شریک در اِعمال شکنجه دانست؟
– آیا نظارت پزشک بر اجرای چنین مجازاتی، می‌تواند نوعی جرم تلقی گردد؟
– جرم معلول نمودن یک انسان سالم؟!
– و دیگر اینکه نقش و مسئولیت فرد، تأثیر باورهای دینی و یا ایدئولوژیکی بر وجدان حرفه‌ای و همراهی پزشکان در اجرای قوانین اسلامی، به منظور نابودی و سلب حیات[اعدام یا سنگسار] یا ناقص نمودن مجرمین چیست؟
سوگندنامه بقراط، پزشک را موظف به انجام هر کاری به منظور حفظ جان و سلامت یک انسان می‌کند. پزشک باید بکوشد تا کیفیت و کمیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.
پزشک اجازه ندارد نژاد، باورهای دینی یا قومی بیمار را ملاک مداوا قرار دهد. پزشک بایستی از هر گونه اقدامی که منتج به آسیب بیمار می‌گردد خودداری نماید. با این وصف، آیا می‌توان پزشکان حاضر در مراسم اعدام که گواهی سلامت می‌دهند و یا ناظر بر قطع عضو محکومی می‌شوند را، یک شریک جرم در اعمال ضدبشری بشمار آورد؟
فرخی یزدی شاعر آزادیخواه ایران که به جرم اسائه‌ی ادب به رضاشاه پهلوی در زندان به سر می‌برد، توسط پزشک احمدی، دکتر زندان وسیله‌ی آمپول هوا به قتل رسید.
پزشک احمدی پس از سقوط رضاشاه مورد محاکمه قرار گرفت. او در دادگاه فریاد کشید: «بروید آن بزرگ بزرگ‌ها را محاکمه کنید نه مرا…»
قانون مجازات اسلامی
قطع عضو (دست) مجازاتی است که به موجب کتاب دوم؛ حدود؛ باب هشتم؛ حد سرقت ماده (۱۹۸) از قانون مجازات اسلامی و آیه‌ی (۳۸) سوره‌ی مائده، در خصوص دزدها اعمال می‌شود.
و این در حالی است که مجازات هایی چون سنگسار، قطع اندام‌های بدن و تازیانه از منظر حقوقی و دیدگاه حقوق دانان، مصداق‌های تنبیه‌های غیرانسانی و مغایر با «فرهنگ قضایی نوین» در جهان هستند. اما از نابختیاری در قانون کیفری جمهوری اسلامی وجود داشته و اجراء می‌شود.
و اما مفهوم آیه‌ی (۳۸) از سوره مائده، در معنای «ید» مجمل و مبهم است. زیرا که معنای صدرو حکم «بریدن دست» را نمی‌دهد. بل، «ید» در آیه مورد نظر به معنا و مفهوم «قدرت» بکار رفته است و آنکه می‌دزدد با تکیه بر «مقام، منصب و قدرتی» است که توان و ابزار و امکان دزدیدن را برایش فراهم می‌آورد.
براین اساس، باید دست اورا از مقام و قدرت قطع نمود. یعنی «توان و ابزار دزدی» را از او گرفت و اگر فردی به دلیل «نیاز و فقر» دزدی کند؛ بایستی با توسعه عدالت و توزیع عادلانه ثروت در جامعه امکانات اقتصادی را برایش فراهم نمود.
افزون بر این موارد همیشه افرادی یافت می‌شوند که به دلیل سودجویی، به جهت داشتن باورهای واپسگرا و نادرست و یا وابستگی‌های فکری و دینی، با معیارهای جمهوری اسلامی وارد دانشگاه می‌شوند. پزشکی که در مراسم قطع عضو یک محکوم یا بی‌حس کردن عضو حاضر می‌شود، ممکن است از این گروه باشد. حال آنکه حتی حضور یک فرد عادی در این مراسم، پذیرفتنی نیست چه رسد به یک پزشک. بنابراین باید چنین فردی می‌تواند مجرم شناخته شود.
افزون بر این، این امر در تناقض با نظریه بقراط بوده و اساساً، این‌گونه افراد پزشک محسوب نمی‌شوند. برای نمونه؛ قانون قصاص سال‌هاست که در پنهان اجرا می‌شود: چشم در برابر چشم! چشم محکوم چگونه باید بدون عوارضی چون عفونت، آبسه مغزی یا خونریزی بیرون آورده شود؟
این عمل توسط پزشک متخصص صورت می‌گیرد. و معمولاً چنین متخصص باورمند به احکام الهی /آسمانی که تغییر ناپذیر می‌نماید، استدلال می‌کند که نمی‌تواند جلوی حکم الهی را بگیرد پس بهتر است کمک کند تا بیمار صدمه افزون تری نبیند!
بنابر اظهارات پزشکی که سال‌ها در زندان‌های جمهوری اسلامی بود: «بیشتر بهیارها، تزریقاتچی‌ها یا کسانی که پانسمان می‌کردند، در معاینات قبل و بعد از اعدام یا قصاص حضور داشتند. من خودم چند نمونه در بازداشتگاه سه هزار دیدم.»
و یا پزشک دیگری می‌گوید: «در دوران تحصیل من، چند دانشجو بودند که قبل از ورود به دانشگاه، کارمند دادستانی انقلاب بودند و در طول تحصیل و پایان آن هم کارمند دادستانی باقی ماندند. اینها در شرایطی که بسیاری هم دوره‌ای‌های ما، اخراج یا دستگیر شدند، به سرعت مدرک پزشکی خود را گرفتند.»
و یاکسانی بودند که به دلیل عدم صلاحیت درسی و علمی اخراج شده بودند. اینها پس از انقلاب به دلیل صلاحیت دینی وسیاسی به دانشگاه برگشتند و حتی استاد شدند. استادانی که تنها صلاحیت‌شان وابستگی‌های فکری است و دانشجویانی که به همین دلیل وارد دانشگاه شده‌اند، مفهوم پزشک را در جامعه ما تغییر داده‌اند.
از دیگر فراز نمونه‌های بارز تاثیر ایدئولوژی مسلط بر رفتار شغلی/ حرفه‌ای شهروندان را می‌توان در دوران حکومت نازی‌ها در آلمان دید. طی جنگ بین الملل دوم، کولی‌ها، یهودی‌ها یا همجنسگرایان توسط نازی‌ها به راحتی کشته می‌شدند. دکتر منگله، پزشک و پژوهشگر حکومت هیتلر، اسرا را بدون بی‌هوشی عمل جراحی می‌کرد تا آستانه تحمل آنها را تست کند. انواع داروها و مواد شیمیایی که برحسب قاعده روی خوکچه‌های هندی امتحان می‌شدند، در دوران جنگ روی اسرا آزمایش می‌شدند. دلیل هم این بود که این اُسرا از نظر نظام حکومتی هیتلر، اساسا انسان محسوب نمی‌شدند.
هنگامی که کسی شیرگاز را بر روی هزاران زندانی سیاسی و غیرسیاسی باز کرده و آنها را می‌کشد،
آیا اجازه دارد که بگوید من تنها دستور مافوق را اجرا کردم (مامور و معذور بودن!)؟
آیا از منظر حقوقی می‌توان او را مبرا شناخت و تنها به محاکمه مافوق مبادرت کرد؟
واقعیت این است که در زمان نازی‌ها، حقوقدانان و پزشکان زیادی با هیتلر همکاری کردند، اما سپس محاکمه شدند.
فردی که دانش و توان خود را به دلیل وابستگی‌های ایدئولوژیک در خدمت دستگاه سرکوب و فشار قرار می‌دهد، «ایندوکترینه» شده است. چنین فردی می‌تواند یک پزشک، فیلسوف یا یک زمامدار دولتی باشد. فرد، برده ایدئولوژی می‌شود. آنها را که در زمان هیتلر یا استالین، ایندوکترینه شده بودند و در شکنجه، آزار و قتل دیگران شرکت می‌کردند، نمی‌توان دیگر پزشک نامید. در محافل پزشکی از آنها به عنوان بیمار روانی یا بیمار قدرت صحبت می‌شود.
پایان سخن
به باور این قلم راه حل بنیادین و پایه‌ای به منظور برخورد با این مشکلات در جامعه ما، تلاش بیشتر به منظور مبارزه مدنی برای لغو مجازات اعدام و… است!
از این بیش، از بختیاری است که در جهان حال حاضر، مسئله مسئولیت فردی در مقابل جنایات جنگی یا ضد بشری بسیار روشن است. قدرمتیقن این امر شامل پزشکان نیز می‌شود. ممکن است پزشکی که از دستور مافوق سرپیچی می‌کند، کارش را از دست بدهد؛ اما در غیر این صورت، هیچگاه جامعه ما نمی‌تواند بدون مقاومت مدنی به سوی دمکراسی و آزادی برسد.
اساساً صدور چنین احکامی نه تنها متوجه قوه قضاییه نمی‌شود، بل، به نظام قانون گذاری (قوه مقننه) در جمهوری اسلامی بازگشت می‌یابد. در نتیجه با توجه به وجود سیاست‌های کلانی که مجلس اسلامی بادستگاه قانون گذاری دارد؛ این مباحث می‌بایستی در مجلس مطرح شده یا وارد فراز دیگری چون ارائه لایحه پیشنهادی و… به مجلس اسلامی گردد و ایضاً این موارد در مجمع تشخیص مصلحت مورد مداقه نظر واقع شود.
فراتر از این چنین احکام قرون وسطایی در این مائه بیست و یکم مغایر و متناقض با قوانین حقوق بشری بوده و مصداق روشن و آشکار «جرائم علیه بشریت است.
«از زمان محاکمه پزشک احمدی، ده‌ها سال می‌گذرد. آیا با رشد جامعه مدنی و روشنگری در مورد مسئولیت فرد در سیستم، زمان آن رسیده است که هم زمان با عاملان یا آمران ” بزرگ”، اجزای دیگر دستگاه سرکوب نیز مجرم شناخته شوند؟»
نیره انصاری، متخصص حقوق بین الملل خصوصی، نویسنده، پژوهشگر و کوشنده حقوق بشر
۲۱، ۱، ۲۰۱۸ میلادی
برابر با ۱، ۱۱، ۱۳۹۶ خورشیدی
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر میکنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و می‌خواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
نظرات
«و اما مفهوم آیه‌ی (۳۸) از سوره مائده، در معنای «ید» مجمل و مبهم است. زیرا که معنای صدرو حکم «بریدن دست» را نمی‌دهد!!!!
فتوا صادر میفرمایید؟؟ خاورشناس و یا اسلام شناسید؟؟ چرا قلب واقعیات میکنید
فتوا صادر میفرمایید؟؟ خاورشناس و یا اسلام شناسید؟؟ چرا قلب واقعیات میکنید
آیه ۱۲ سوره‌ی انفال
فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْنَاقِ وَاضْرِبُوا مِنْهُمْ کُلَّ بَنَانٍ
سر دشمنان از بالای گردن بریده شود و سرانگشتان
دست دشمن قطع شوند تا نتوانند اسلحه به دست گیرند.
تنها زمان مجازات زنان با مردان برابرند!!!؟؟؟
وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَهُ فَاقْطَعُوا أَیْدِیَهُما جَزاءً بِما کَسَبا نَکالاً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزیزٌ حَکیمٌ (مائده ۳۸)
و مرد و زن دزد را به [سزاى] آنچه کردهاند، دستشان را به عنوان کیفرى از جانب خدا ببُرید، و خداوند توانا و حکیم است.
آیه ۲۲۲ سورهء بقره
ای محمد پیامبر اسلام اگر از تو دربارهء عادت ماهانهء زنان پرسیدند بگو:
آن رنجی ست برای شما زنان از سوی الله ( آیه ۲۲۲ سورهء بقره )
درحالیکه برخلاف نظر محمد همه میدانند این بهیچ وجه رنج نیست بلکه
ضروری ترین مکانیسم تولید مثل و تداوم نسل بشر است.
سورهء بقره آیه ۲۲۳
نِساؤُکُمْ حَرْثُ لَکُمْ فَاْتُوا حْرَثَکُمْ أنّی شِئْتُمْ.
یعنی زنان شما کشت شمایند و در هر کجای کشت خود می‌توانید وارد شوید”
سوره نساء، آیه ۸۹:
وَدُّواْ لَوْ تَکْفُرُونَ کَمَا کَفَرُواْ فَتَکُونُونَ سَوَاء فَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ أَوْلِیَاء حَتَّىَ یُهَاجِرُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَیْثُ وَجَدتَّمُوهُمْ وَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ وَلِیًّا وَلاَ نَصِیرًا
همان گونه که خودشان کافر شده اند آرزو دارند که شما نیز کافر شوید تا با هم برابر باشید پس زنهار از میان ایشان براى خود دوستانى اختیار مکنید تا آنکه در راه خدا هجرت کنند پس اگر روى برتافتند هر کجا آنان را یافتید به اسارت بگیرید و بکشیدشان و از ایشان یار و یاورى براى خود مگیرید
سوره انفال، آیه ۳۹:
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَ تَکُونَ فِتْنَهٌ وَیَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلّه فَإِنِ انتَهَوْاْ فَإِنَّ اللّهَ بِمَا یَعْمَلُونَ بَصِیرٌ
و با آنان بجنگید تا فتنه اى بر جاى نماند و دین یکسره از آن خدا گردد پس اگر از کفر بازایستند قطعا خدا به آنچه انجام مىدهند بیناست
سوره نساء، آیه ۷۶:
الَّذِینَ آمَنُواْ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالَّذِینَ کَفَرُواْ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُواْ أَوْلِیَاء الشَّیْطَانِ إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطَانِ کَانَ ضَعِیفًا
کسانى که ایمان آورده اند در راه خدا کارزار میکنند و کسانى که کافر شده اند در راه طاغوت میجنگند پس با یاران شیطان بجنگید که نیرنگ شیطان در نهایت ضعیف است
سوره انفال، آیه ۱۲:
إِذْ یُوحِی رَبُّکَ إِلَى الْمَلآئِکَهِ أَنِّی مَعَکُمْ فَثَبِّتُواْ الَّذِینَ آمَنُواْ سَأُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُواْ الرَّعْبَ فَاضْرِبُواْ فَوْقَ الأَعْنَاقِ وَاضْرِبُواْ مِنْهُمْ کُلَّ بَنَانٍ
هنگامى که پروردگارت به فرشتگان وحى مى کرد که من با شما هستم پس کسانى را که ایمان آورده اند ثابتقدم بدارید به زودى در دل کافران وحشت خواهم افکند پس فراز گردنها را بزنید و همه سرانگشتانشان را قلم کنید
سورهء برائت
“ قاتِلُوا اّلَذینَ لایُؤمنُونَ بِاللهِ وَ لا بِاُلَیْومِ اْلاخَرِ…”
بکشید کسانی را که به خدا و روز بازپسین ایمان نمی‌آورند.
“ما کانَ لّلنَبِیَّ وَاّلَذینَ آمنُوا اَنْ یَسْتَغْفِروُاَ لِلمُشْرِکینَ…”
پیغمبر و مؤمنان را با مشرکین مدارایی نیست و آنها را نمی‌بخشند.
سورهء تحریم
“یا اَیُّهَا اّلنَبیُّ جِاهد اْلکُفّارَ وَ اِلمنُافقیِنَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ و مَأویهُمْ جَهَنّمُ وَ بِئسَ اْلَمصیُر”
ای پیامبر با کفار و مشرکان جهاد کن و بر آنها شدت به خرج ده جی آنها در دوزخ است.
سورهء توبه آیه ۱۲۳
“یا اَیّهُاَ اّلَذیَنَ آمنُوا قاتلُوا اّلذَینَ یَلُونَکُمْ مِنَ اْلکُفّارِ وَ لْیَجِدُواَ فیکُمْ غِلْظَهً”
گروه مؤمنان بکشید کافران را یکی پس از دیگری (هر که نزدیک‌تر و بیشتر در دسترس است) آنان باید سخت‌گیری و عدم گذشت و ملایمت را در شما احساس کنند.
امر به شدت عمل در سوره تحریم که از سوره‌هی اواخر سال‌هی هجرت است نیز دیده می‌شود
“یا اَیُّهَا النَّبیُّ جاهد اْلکُفّارَ وَاْلمنُافِقینَ وَ اغْلُظَْ عَلَیْهم
سورهء بقره آیه ۲۱۷ و ۲۴۹
“کُتِبَ عَلَیْکُمُ اْلقِتالُ”
جهاد (قتل و کشتار) بر شما واجب می‌شود”.
سورهء توبه آیه ۲۹
“قاتلُوا اّلَذینَ لا یؤمنُونَ”
با غیر مؤمنان مبارزه کنید. (بکشید غیر مؤمنان را).
سورهء آل عمران آیه ۸۵
“وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الاسلامِ دیناً فَلَن یُقْبَلَ مِنْهُ”
“جز اسلام دینی پذیرفته نیست
سورهء محمد آیه ۴
“فَاذِالَقیتُمُ اّلَذینَ کَفَرُو و افَضَرْبَ الرَّقابِ حَتّی اِذا اَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدّوُا اْلوَثاقَ”
“کفر را هر کجا یافتید گردن بزنید تا زمین از خونشان رنگین شود. اسیران را محکم ببندید که قادر
به فرار نباشند”
سورهء توبه
“قاتلُوا اّلَذینَ لایُؤمنُونَ بالله وَ لا باْلَیُومِ الاخَر وَ لایُحَرّمُونَ مَاحَرَّمَ الله وَ رَسُولُه وَ لاَ یَدیِنُونَ دینَ اْلحَقَّ مِنَ اَّلذینَ اوتُوا اْلکِتابَ حَتّی یُعْطُوا اْلجَزیهَ عَنْ یَدوَ هُمْ صاغِرُونَ”
بکشید کسانی را که به خدا و روز آخرت ایمان نیاورده و حرام خداوند و پیغمبرش را حرام نمی‌دانند و هم چنین آن دسته از اهل کتاب را که به دین حق، یعنی اسلام، ایمان نیاورده‌اند، مگر این که متعهد شوند با خواری و فروتنی به دست خود جزیه دهند
سورهء انفال آیه ۶۷
“ماکانَ لنَبَّیِ اَنْ یَکُونَ لَهُ اَسْری حَتّی یُثْخَنِ فی اْلاَرْضِ تُریدُونَ عَرض اّلدُنیا وَ اللهُ یُریُدَ الَاخِرهَ”
پیغمبر را (شایسته نیست) نرسیده است که اسیران را با گرفتن فدیه آزاد کند. خون ناپاکان ریخته شود. شما (صاحبان اسیران) استفاده از وجه فدیه آنها را می‌خواهید و خداوند سری آخرت را برای شما”
سورهء نساء آیه ۳۴
“وَ الّلاتی تَخافُونَ نُشُوزِهُنَّ فَعظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فیِ الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ…”
اگر زن شما در مقام نافرمانی و سرکشی برآمد نخست او را پند دهید، اگر به راه نیامد از هم‌خوابگی محرومش سازید و اگر باز تسلیم نشد و اطاعت نکرد او را بزنید
دوشنبه, ۲ام بهمن, ۱۳۹۶