مقاله سوم : برآورد اعدام ها در دوران خمینی و خامنه‌ای
در این مقاله به این پرسش‌ها می‌پردازیم:
آمارها از نظر علمی چه کمکی می توانند در تایید یا رد فرضیه ها داشته باشند؟
چه برآورد تخمینی از آمار واقعه اعدام ها در ۴۳ سال گذشته می توان ارائه داد؟
منابع ما برای بررسی آمارها کدامند؟
تفکیک تعداد اعدام ها بر اساس دو ولی‌فقیه، رؤسای جمهوری و رؤسای قوه قضائیه و وزرای اطلاعات در مسئولیت دست داشتن در ماشین کشتار چه کمکی به ما می توانند بکنند؟
علم آمار تلاش دارد راه‌های جمع‌آوری، خلاصه‌سازی و نتیجه‌گیری از داده‌ها را برای بررسی فرضیه‌ها مطالعه کند. این روش کلاسیک که در اکثر تحقیقات دانشگاهی و میدانی به کار گرفته می‌شود، می توانند در شفاف‌سازی بیشتر فرضیه به کمک ما بشتابند. ما در این بخش فقط تلاش مان بود که با اتکا به منابعی که در ذیل آورده می‌شود یک برآورد تخمینی نسبی از تعداد اعدام‌ها در ۴۳ سال گذشته به عمل آوریم و در معرض تحقیق، ارزیابی و احتمالا انتقادهای دیگران قرار دهیم. تمامی نظام‌های دیکتاتوری، اتوریتر و تمامیت‌گرا نشان داده‌اند که آمار واقعی اعدام‌ها چند سال بعد از سقوط این رژیم‌ها به دست خواهد آمد و بنابراین ارقامی که در ذیل پیشنهاد می‌شود بنا به نظر کارشناسان از جمله رئیس لیگ حقوق بشر ایران و رئیس افتخاری فدراسیون بین‌المللی جامعه های حقوق بشری عبدالکریم لاهیجی، حداقل است.
اما منابع آماری ما عبارتند از:
در مورد سال ۱۹۷۹ که دوماه بهمن و اسفند ۱۳۵۷ را در آمار ذکر کرده‌ایم، ناظر به دو منبع مهم است. نخست روزنامه اطلاعات و کیهان با شمارش اعدام‌ها که عمدتا تا مرداد ۱۳۵۸ مقامات و شخصیت‌های رژیم شاه را در برمی‌گرفت حدود ۵۰۰ نفر می‌شد و بعد در مابقی سال ۱۹۷۹ هم از گزارش عفو بین‌الملل سال ۱۹۸۰ استفاده کردیم که در کل برای این سال رقم ۹۶۵ را پیشنهاد نمودیم.
لازم به یادآوری است که عفو بین الملل در گزارش کشوری ۱۹۸۰ از فوریه تا آگوست (بهمن ۱۳۵۷ تا مرداد ۱۳۵۸) تعداد اعدام‌ها را ۵۳۷ نفر ذکر نموده است. اما در گزارش دیگری جمع اعدام‌ها از ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تا ۱۰ دی ۱۳۵۸ (سال میلادی کامل) آماری بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر را داده است و ما به صورت خلاصه با توجه به گفتگوهایی که از کارشناسان آن زمان به عمل آوردیم (من‌جمله قاضی اجرای حکم، محمد علی‌نژاد، ساکن فعلی کلن آلمان، رقم ۹۶۵ را در نظر گرفتیم که به نظر می‌رسد به واقعیت نزدیک‌تر باشد).
بنا به گزارش سال ۱۹۸۲، عفو بین الملل از اول انقلاب تا دسامبر ۱۹۸۱ (آذر ۱۳۶۰) از ۳۸۰۰ مورد اعدام مطلع شده بود.
در گزارش سال ۱۹۸۳ عفو بین الملل ذکر شد که از شروع انقلاب تا اواخر سال ۱۹۸۲ (آذر ۱۳۶۱) این سازمان از ۴۶۰۵ مورد اعدام مطلع شده است.
گزارش سالانه ۱۹۸۹ عفو بین الملل تعداد اعدام های ۱۹۸۸ را تعداد ۱۲۰۰ مورد ذکر کرد. سپس گزارش ۱۹۹۰ برآورد را برای سال ۱۹۸۸ به ۲۰۰۰ مورد اضافه کرد. اما اطلاعیه عمومی سازمان عفو بین الملل در سال ۲۰۰۸ به مناسبت «بیستمین سالگشت کشتار در زندان‌ها» به ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ مورد اعدام در ۱۹۸۸ اشاره دارد[۱].
در مورد آمارهای سالهای بعد از ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۳ کماکان منبع ما نشریه سازمان عفو بین‌الملل بوده است که به فارسی ترجمه شده و با نشریه به زبان فرانسه تطبیق داده شده است[۲]. برای سالهای بعد تا ۲۰۲۲ از منبع فرانسوی استفاده کردیم[۳].
از سالهای ۱۹۱۸ تا ۲۰۲۲ راستی‌آزمایی منابع عفو بین‌الملل را با استفاده از سایت هرانا که به نظر می‌رسد دقیق‌ترین آمارها را ارائه می‌دهد، انجام دادیم و در برخی موارد به هرانا استناد کردیم.
گزارش دو مسئول حقوق بشر در ایران، حقوقدانان عاصمه جهانگیر (۲۰۱۸-۱۹۵۲) در سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ و نیز جاوید رحمان برای سالهای پس از آن تا کنون مورد راستی‌آزمایی ما بوده است.
بیلان اعدام‌ها در ایران در چهاردهه گذشته
اعدام از فوریه ۱۹۷۹ تا ۲۰۲۲ میلادی
|
تعداد |
سال |
ردیف |
|
۹۶۵ |
۱۹۷۹ |
۱ |
|
۷۰۰ |
۱۹۸۰ |
۲ |
|
۲۶۱۶ |
۱۹۸۱ |
۳ |
|
۶۲۴ |
۱۹۸۲ |
۴ |
|
۳۹۹ |
۱۹۸۳ |
۵ |
|
۶۶۱ |
۱۹۸۴ |
۶ |
|
۴۷۰ |
۱۹۸۵ |
۷ |
|
۱۱۵ |
۱۹۸۶ |
۸ |
|
۱۵۸ |
۱۹۸۷ |
۹ |
|
۴۸۰۰ |
۱۹۸۸ |
۱۰ |
|
۱۵۰۰ |
۱۹۸۹ |
۱۱ |
|
۷۵۷ |
۱۹۹۰ |
۱۲ |
|
۷۷۵ |
۱۹۹۱ |
۱۳ |
|
۳۳۰ |
۱۹۹۲ |
۱۴ |
|
۹۳ |
۱۹۹۳ |
۱۵ |
|
۱۳۹ |
۱۹۹۴ |
۱۶ |
|
۴۷ |
۱۹۹۵ |
۱۷ |
|
۱۱۰ |
۱۹۹۶ |
۱۸ |
|
۱۴۳ |
۱۹۹۷ |
۱۹ |
|
۱۵۴ |
۱۹۹۸ |
۲۰ |
|
۱۶۵ |
۱۹۹۹ |
۲۱ |
|
۷۵ |
۲۰۰۰ |
۲۲ |
|
۱۳۹ |
۲۰۰۱ |
۲۳ |
|
۱۱۳ |
۲۰۰۲ |
۲۴ |
|
۱۰۸ |
۲۰۰۳ |
۲۵ |
|
۱۵۹ |
۲۰۰۴ |
۲۶ |
|
۹۴ |
۲۰۰۵ |
۲۷ |
|
۱۷۷ |
۲۰۰۶ |
۲۸ |
|
۳۳۵ |
۲۰۰۷ |
۲۹ |
|
۳۴۶ |
۲۰۰۸ |
۳۰ |
|
۳۸۸ |
۲۰۰۹ |
۳۱ |
|
۲۵۲ |
۲۰۱۰ |
۳۲ |
|
۳۶۰ |
۲۰۱۱ |
۳۳ |
|
۳۱۴ |
۲۰۱۲ |
۳۴ |
|
۳۶۹ |
۲۰۱۳ |
۳۵ |
|
۷۴۳ |
۲۰۱۴ |
۳۶ |
|
۹۷۷ |
۲۰۱۵ |
۳۷ |
|
۴۵۰ |
۲۰۱۶ |
۳۸ |
|
۵۰۷ |
۲۰۱۷ |
۳۹ |
|
۲۵۳ |
۲۰۱۸ |
۴۰ |
|
۲۵۱ |
۲۰۱۹ |
۴۱ |
|
۱۹۵ |
۲۰۲۰ |
۴۲ |
|
۲۷۵ |
۲۰۲۱ |
۴۳ |
|
۲۵۱ |
۲۰۲۲[۴] |
۴۴ |
|
۲۲۸۵۲ |
جمع کل |
|
|
۴/۵۱۹ |
متوسط سالانه |
|
نمودار اعدام از فوریه ۱۹۷۹ تا ۲۰۲۲ میلادی
اعدام‌ها در دوران خمینی و خامنه‌ای[۵]
۱ . اعدام در دوران روح الله خمینی
|
تعداد اعدام |
سال |
ردیف |
|
۹۶۵ |
۱۹۷۹ |
۱ |
|
۷۰۰ |
۱۹۸۰ |
۲ |
|
۲۶۱۶ |
۱۹۸۱ |
۳ |
|
۶۲۴ |
۱۹۸۲ |
۴ |
|
۳۹۹ |
۱۹۸۳ |
۵ |
|
۶۶۱ |
۱۹۸۴ |
۶ |
|
۴۷۰ |
۱۹۸۵ |
۷ |
|
۱۱۵ |
۱۹۸۶ |
۸ |
|
۱۵۸ |
۱۹۸۷ |
۹ |
|
۴۸۰۰ |
۱۹۸۸ |
۱۰ |
|
۷۵۰ |
۱۹۸۹[۶] |
۱۱ |
|
۱۲۲۵۸ |
۱۰ سال و ۳ ماه و ۲۳ روز |
جمع |
|
۸/۱۲۲۵ |
متوسط سالانه |
|
نمودار اعدام در دوران روح الله خمینی
اعدام در دوران علی خامنه‌ای[۷]
|
تعداد اعدام |
سال |
ردیف |
|
۷۵۰ |
۱۹۸۹ |
۱ |
|
۷۵۷ |
۱۹۹۰ |
۲ |
|
۷۷۵ |
۱۹۹۱ |
۳ |
|
۳۳۰ |
۱۹۹۲ |
۴ |
|
۹۳ |
۱۹۹۳ |
۵ |
|
۱۳۹ |
۱۹۹۴ |
۶ |
|
۴۷ |
۱۹۹۵ |
۷ |
|
۱۱۰ |
۱۹۹۶ |
۸ |
|
۱۴۳ |
۱۹۹۷ |
۹ |
|
۱۵۴ |
۱۹۹۸ |
۱۰ |
|
۱۶۵ |
۱۹۹۹ |
۱۱ |
|
۷۵ |
۲۰۰۰ |
۱۲ |
|
۱۳۹ |
۲۰۰۱ |
۱۳ |
|
۱۱۳ |
۲۰۰۲ |
۱۴ |
|
۱۰۸ |
۲۰۰۳ |
۱۵ |
|
۱۵۹ |
۲۰۰۴ |
۱۶ |
|
۹۴ |
۲۰۰۵ |
۱۷ |
|
۱۷۷ |
۲۰۰۶ |
۱۸ |
|
۳۳۵ |
۲۰۰۷ |
۱۹ |
|
۳۴۶ |
۲۰۰۸ |
۲۰ |
|
۳۸۸ |
۲۰۰۹ |
۲۱ |
|
۲۵۲ |
۲۰۱۰ |
۲۲ |
|
۳۶۰ |
۲۰۱۱ |
۲۳ |
|
۳۱۴ |
۲۰۱۲ |
۲۴ |
|
۳۶۹ |
۲۰۱۳ |
۲۵ |
|
۷۴۳ |
۲۰۱۴ |
۲۶ |
|
۹۷۷ |
۲۰۱۵ |
۲۷ |
|
۴۵۰ |
۲۰۱۶ |
۲۸ |
|
۵۰۷ |
۲۰۱۷ |
۲۹ |
|
۲۵۳ |
۲۰۱۸ |
۳۰ |
|
۲۵۱ |
۲۰۱۹ |
۳۱ |
|
۱۹۵ |
۲۰۲۰ |
۳۲ |
|
۲۷۵ |
۲۰۲۱ |
۳۳ |
|
۲۵۱ |
۲۰۲۲ |
۳۴ |
|
۱۰۵۹۴ |
جمع |
|
|
۶/۳۱۱ |
متوسط سالانه |
|
نمودار اعدام در دوران علی خامنه‌ای
پراکندگی اعدام‌ها نسبت به رهبر
|
ردیف |
نام |
اعدام |
زمان تصدی |
درصد |
|
۱ |
روح‌الله خمینی |
۱۲۲۵۸ |
۱۰ سال و ۳ ماه |
۶/۵۳ |
|
۲ |
علی خامنه‌ای |
۱۰۵۹۴ |
۳۴ سال |
۴/۴۶ |
|
جمع |
۲۲۸۵۲ |
|
۱۰۰ |
|
|
متوسط سالانه |
۴/۵۱۹ |
|
|
|
نادر وهابی، پاریس، چهارشنبه، ۳۱ ژانویه ۲۰۲۳ (۱۲ بهمن ۱۴۰۱ خورشیدی)
cedirdiaspoar@gmail.com
مقاله اول:
مقاله دوم:
سیر تاریخی مجازات اعدام از پیشاقانون تا جمهوری اسلامی (مقاله دوم)
[۱] . اطلاعات این قسمت را از منبع زیر گرفتیم: نشریه فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر (FIDH) (اردیبهشت ۱۳۸۸ – آوریل ۲۰۰۹، پاریس، صفحه ۷)
[۲]. نشریه سازمان عفو بین الملل در سالهای ۲۰۱۲ صفحات ۴۳ تا ۴۵ و ۲۰۱۴ صفحات ۴۱ تا ۴۳.
[۳]. https://www.amnesty.org/fr/latest/research/2022/03/annual-report-2021-22.
بازدید ۱۵ /۱۰/۲۰۲۲.
[۴] . تعداد اعدام ها در این سال مربوط به شش ماهه اول سال (تا پایان ژوئن) می باشد.
[۵] . همچنان که در بیلان آمار خمینی و خامنه‌ای دیده می‌شود این دو تن نخستین شخصیت‌های سیاسی تاریخ معاصر ایران هستند که مروج اعدام و آسیب رساندن به جسم انسان‌ها بوده‌اند ، بنابراین واژه ولی‌فقیه را در مورد آنان استفاده نکردیم و شاید واژه دو جنایتکار برای آنها مناسب‌تر باشد.
[۶] . در این سال بیش از ۱۵۰۰ نفر اعدام شده‌اند. به دلیل نداشتن آمار ماه به ماه، تصمیم گرفتیم نیمی از اعدام‌ها را برای زمان خمینی محاسبه کنیم و نیمی دیگر را برای خامنه‌ای.
[۷] . شروع دوران حاکمیت خامنه ای از خرداد ۱۳۶۸ به عنوان دومین ولی فقیه در جمهوری اسلامی می‌باشد.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.