لیست کلاسیک روبرو که بر اساس ترتیب زمانی معکوسی مرتب شدهاند، همگی به یک اندازه در ادبیات ابزورد اهمیت داشته و تأثیرگذار بودهاند.
۱- چگونه مامبو-جامبو بر دنیا غلبه میکند۱
فرانسیس وِین
بررسی و مطالعهی پوچی معاصر بیانگر آن است که مقامات سیاسی بریتانیا در جستجوی راهی هستند که شوراهای دولتی و درون شهری را تقویت کنند. آن امر بواسطهی بهرهگیری از تعالیم فنگشویی که از رنکا ویکمارتن۲ عاریت گرفته شده، محقق میشود. وی میگفت: “گلهای قرمز و نارنجی، جرم را کاهش میدهد و معرفی و تشریح اجزاء و ترکیب آب، قادر به کاهش فقر است”. بدین وسیله من این اندیشه قدیمی را بخاطر میآورم. در کنار موارد بسیار دیگر، همچنین نشان میدهد که یکی از دستیاران ریاست جمهوری آمریکا، رولاند ریگان، میگفت “واقعاً هر امر و تصمیم بزرگی” که شامل امضای فوری معاهده محدود کردن سلاحهای هستهای میشد برای اولین بار بوسیله منجمِ سان فرانسیسکویی به نام «جان کویگلی۳» تأیید شد: یا آنکه، ۴۸ درصد آمریکاییها به یوفو۴ -بشقاب پرنده ناشناس- معتقدند، یا ۲۷ درصد آمریکاییها موجودات فضایی را بر زمین دیدهاند؛ در حالیکه فقط ۲ درصد (۷/۳ میلیون نفر) واقعاً مدعیند که قربانی رباییش آدم فضاییها شدهاند.
۲- کارهای تعجب برانگیزی که من هرگز انجام نمیدهم۵
دیوید فاستر والاس
روایتی مضحک و هولناکی از کشتی تفریحی کارائیبی؛ یک اثر مستند واقعگرایانه و با دقت ساخته شدهای است که در عین حال یک داستان معاصر نیز هست. نماد بسیار خوب این زمانه، همین کشتی تفریحی است. – ابزار تفریحی و تفرج متحرک عظیم- که در ساختمان آن کودکان عجیبالجثهای حمل میشوند که لباسهای تفریحی و فراغتی خمیری پوشیدهاند و گرداگرد آنها فروشگاههایی قرار دارد. والاس با شگفتی و حیرت روایت میکند: “من شنیدم که شهروندان جوان شیک و اعیانی آمریکایی از میزبان و بخش پذیرش میپرسیدند که آیا لوله تنفس ضرورتاً خیس خواهد شد؟ آیا آب، به بیرون پرت خواهد شد؟ آیا خدمه کشتی بر عرشهی کشتی میخوابند؟ و چه زمانی شیپور صرف غذا نواخته میشود؟
۳- مسیحی جادویی۶
تری ساترن
این داستان دربارهی فردی شوخطبع و لوده به نام گیگراند۷ است. یک مرد ثروتمند، باهوش و فریبنده که خود را مشغول به تجارتهای مختلف و خراب کردن و بهم زدن آن میکند. برای مثال وی سهام شرکتی با کالاهای زیباییِ پوچ را خریده و یک شامپو به نام “داونی” که بر اساس فرمول ” راز کلئوپاترا” ساخته شده، اما در حقیقت برای تخریب مو ساخته شده است، را تولید و عرضه میکند. اما ضربهی اساسیِ گری آن زمانی است که وی افراد مشهور و گروههایی را به کشتی تفریحی کشانده و آنان را میفریبد. مسیحیِ جادوییِ عضو اس اس، با نوعی نبوغ دیوانهوار و شیطانی، فعالیت خود را شروع کرده و تمامی کشتی را به دیوانگی میکشاند.
۴- در انتظار گودو ۸
ساموئل بکت
کافکا به قصهی معمایی، به وسیله جست و جوگری که همیشه ناامید و ناکام میماند، چرخش و پیچ تابی مدرن و نو میدهد. داستانی بدون قهرمان و نتیجه. بکت از این مرحله نیز فراتر میرود. گودو روایت چالشی است بدون تلاش و جستجو. دو نفر ولگرد و آواره، بصورت تمام و کمال افراد مدرن، از اینکه مبادرت به جست و جو نمیکنند، اذیت نشده و رنجی نمیبینند؛ آنان صرفاً منتظر معنایی هستند که برای آنان سر برسد.
۵- اسطورهی سیزیف۹
آلبر کامو
این بهترین الگوی یک اثر نظری ابزورد است. کامو وضعیت بشری را با تقدیر سیزیف مقایسه میکند. وی تا ابد محکوم شده بود تا سنگی را بالای تپه ببرد. داستانی که روایتگر زندگی همه آنانی است که مجبورند کار کنند تا بتوانند به زندگی ادامه دهند. اما استدلال کامو این است که سیزیف محکوم به شاد بودن است؛ چون سنگی دارد. کتاب کوتاه و مختصر و با نگارشی بدیع و عالی است. جملات کامل و کم نظیرش شایسته آن است که بر ماگهای قهوه، تیشرتها و آهنربای یخچالها و هر جای دیگری نقش بندد.
۶- پلیس سوم۱۰
فلن اوبراین
این افقی دیگر به زندگی، به منزلهی تکراری پوچ است. وهمآور، کابوسگون و بطور کامل سیاه. درصحنهای کلیدی، سرژانت پلاک۱۱ و پلیس مک کرویسکمن۱۲ راوی را به ملاقاتی بیزمان میبرند (زیرزمینهای تنگ و عمیق ایرلند شمالی) و به او میگویند هر چه بخواهد، میتواند دستور و سفارش دهد. بعد از کمی تأمل، راوی درخواست خود را مطرح کرده و پنجاه جعبه طلا، شیشهای ویسکی، سنگهای گرانبهایی به ارزش دویست هزار یورو، کمی موز، خودنویس و ابزار نوشتن، کت و شلواری آبی با خطهای ابریشمی و سلاحی برای نابودی دشمنان و رقیبان میگیرد. اما همانطور که او اینطرف و آنطرف میگردد تا برای خروج سوار آسانسور شود، اگاه میشود که او بایستی با همان وزنی که داخل شده بود، خارج گردد. بنابراین وی مجبور و ملزم به رها کردن ثروت و مردهریگهایش بود. وی اشک تلخی و ساکتی میریخت- تفریحی مشقتبار و همچنین جابجایی غریب.
۷- مسخ ۱۳
فراتنش کافکا
فکرِ بکر اینجاست. جایی که گریگوری سامسا۱۴ بعنوان حشرهای بزرگ از خواب بیدار میشود. او خودش احساس “رنجشی خفیف” میکند؛ این دیگرانند که با وی بدرفتاری میکنند و از وی منزجر میشوند، بطور خاص خانوادهاش. در این میان، صرفاً تمیزکار سابق خانه تاثیر نمیپذیرد و با کمال میل از خلال روزنهای از سقف با گریگوری سامسا صحبت میکند.
۸- مردی که هایدلبرگ را به تباهی کشاند۱۵
مارک تواین
تواین عموما بعنوان نویسندهای طنزپردازی درخشان شناخته میشود. اما این اثرش به شدت خشن و تاریک است. در این اثر عالی وی هایدلبرگ را که بخاطر فساد ناپذیریاش پرآوازه است را با یک مهاجم، مورد حمله قرار میدهد تا حدی که آن مرد یک سال برنامهریزی کرده تا نقشهی خوبی بریزد و بتواند نفاق و ریای شهروندان برتر و اصلی شهر را افشا کند. این نقشه، شامل دسترسی به محمولهی طلاها، در قلهی اهریمنی آن، در صحنهی ملاقات شواری شهر که به شکل ظریفی طنزآمیز بود، میشد. شیداگونگی نوشتههای اولیه تواینی با سبُعیتِ کینهجویانهی نگاههای متأخرش در اینجا به خوبی با یکدیگر ممزوج میشود.
۹- بووارد و پکوشه۱۶
گوستاو فلوبر
این قصه، روایتگر دو منشی زبون و مانند یکدیگر است؛ بووآرد بصورت غیرقابل انتظاری به پولی دست پیدا کرده و آنان تصمیم میگیرند تا کار را رها کنند و خود را به کسب دانش بسپارند. آنان سعی کرده تا به ترتیب در حوزههایی مانند کشاورزی، شیمی، پزشکی، نجوم، زمین شناسی، ژیمناستیک، معنویتگرایی، فلسفه، دین و جمجمهخوانی۱۷ متبحر شوند و در هر کدام بهترین متخصصان شوند، اما دستِ آخر همیشه این تلاشها به فاجعه یأس و سرخوردگی بدل میشود. در دورهی تحصیلیشان آنان، کودکان مجرمان را برای تدریس میپذیرند و آنان را تحت تعلیم و تربیت قرار میدهند. در نتیجهی این بهبود استقامتگونه، بچهها باغ را تخریب کرده، ظرفها را در آشپزخانه میشکنند، غذا و پول میدزند و به معلم بشردوستشان حمله میکنند و نهایتاً گربهی خانگی را زنده زنده در ظرف غذا میجوشانند.
۱۰ – جامعه(فصلی از کتاب مقدس)۱۸
به زیباترین و شیواترین زبان، این بیانات اشاره میکنند که هر چیزی در مورد پوچی انسانی حائز اهمیت است. نه نیازی به ادبیات هست و نه فلسفه؛ اما بعنوان، مولفی مُدرک نیز این امر را تأیید و تصدیق میکند که، “تدوین کتابهایی بیشمار انتها ندارد۱۹“.
پینوشتها:
۱- How Mumbo-Jumbo Conquered the World by Francis Wheen
۲- Renuka Wickmaratne
۳- جون کوئیگلی (Joan Quigley) ستارهشناس آمریکایی است که بعنوان مشاور نانسی ریگان بانوی اول ایالات متحده و همسر رونالد ریگان معروف و مشهور بود. او پس از حمله تروریستی جان هینکلی به رونالد ریگان در سال ۱۹۸۱ از طرف نانسی ریگان احضار شد و بعنوان مشاور سری کاخ سفید و نانسی ریگان تا سال ۱۹۸۸ مشغول به خدمت بود. گفتهاند رونالد ریگان بدون مشورت با او از تصمیمات مهم اجتناب مینمود و نظر او را جویا میشد.
۴- unidentified flying object )UFO
۵- A Supposedly Fun Thing I’ll Never Do Again by David Foster Wallace
۶- نویسنده فیلمنامه دکتر استرنج لاو The Magic Christian by Terry Southern
۷- Guy Grand
۸- Waiting for Godot by Samuel Beckett
۹- The Myth of Sisyphus by Albert Camus
۱۰- سومین پلیس، نشر چشمه، ترجمه پیمان خاکسار The Third Policeman by Flann O’Brien
۱۱- Sergeant Pluck
۱۲- Mac Cruiskeen
۱۳- The Metamorphosis by Franz Kafka
۱۴- Gregor Samsa
۱۵- The Man That Corrupted Hadleyburg by Mark Twain
۱۶- بووارد و پکوشه (۱۸۸۱) ترجمه افتخار نبوینژاد، انتشارات کاروان Bouvard and Pécuchet by Gustave Flaubert
۱۷- phrenology
۱۸- Ecclesiastes
۱۹- آیهای است از کتاب مقدس، بخش ۱۲، آیه ۱۲: به معنای: ساختنِ (نوشتن) کتابهای بسیار تمامی ندارد و مطالعه زیاد، تَعَب بدن است.
(Of making many books there is no end, and much study is a weariness of the flesh)
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر میکنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و میخواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.