ما و مسئله فلسطین

می‌گویند: «فلسطین مسئله ما نیست.» در هر موضع‌گیری سیاسی نوعی الگوی شناختی نسبت به جهان مستتر است. بیراه نیست اگر بگوییم  هر نظریه سیاسی نظریه‌ای برای شناخت جهان است. باید این شکل پنهان اندیشه را تحلیل کنیم. وقتی می‌گوییم فلسطین مسئله ما نیست از قبل دو مفهوم را پیش‌فرض گرفته‌ایم: «مسئله» و «ما». باید بپرسیم مسئله چیست؟ و ما کیستیم؟  بدون شک پاسخ این است: « ما یعنی دولت ـ ملت ایران» و مسئله یعنی دغدغه اصلی این ملت. اما خیلی ساده می‌توانیم بفهمیم برای بسیاری از ایرانیان فلسطین مسئله است. پس این دسته از شهروندان ایرانی هنوز «مسئله مشروع» ملت را درنیافته‌اند. چه کسی مسئله ملت را تعیین می‌کند؟ روشنفکران؟ نهادهای مدنی؟ رسانه‌ها؟ روحانیون؟ مسئله مشروع ملت را دولت تعیین می‌کند. دولت یعنی جمهوری اسلامی؟ نه. از دید این افراد جمهوری اسلامی دولتی مشروع نیست چرا که مسائلی مشروع را طرح نمی‌کند. همچنان که بسیاری از روشنفکران فاقد توانایی طرح مسئله مشروع هستند. مسئله مشروع را دولتی مشروع طرح می‌کند. دولت مشروع چه دولتی ست؟ دولتی ست که خود‌آئین باشد یعنی هدف نهایی‌اش کارایی بهتر باشد: دولت برای دولت همچون هنر برای هنر. جمهوری اسلامی دولتی ست که هدف نهایی‌اش ساختن جامعه‌ای اسلامی ست و این یعنی تخطی از اصل دولت برای دولت.

در اینجا دولت یک نهاد نیست بلکه اصلی شناختی و معیاری تحلیلی است: تنها نقطه‌نظر مشروع آن است که از منظر دولت به جهان نگاه می‌کند. تنها کسی می‌تواند مسئله مشروع را دریابد که خود را در جایگاه دولت می‌نشاند. این نوعی شناخت‌شناسی دولت‌گرایانه است. در این نوع شناخت‌شناسی عینیت از طریق جای‌گیری در نقطه‌نظر دولت نسبت به جهان به دست می‌آید. البته حتی دولت مشروع می‌تواند در شناخت مسائل اشتباه کند، اما راه نقد آن از طریق جای‌گیری بهتر در منظر دولت میسر می‌شود. پیامد آن این است که به دولت بگوییم تو به اندازه کافی دولت نیستی باید بیشتر دولت شوی! بنابراین باید دولت را به عنوان اصلی شناخت‌شناسانه از واقعیت مادی دولت تفکیک کرد.

خشونت دولت اسرائیل هم بر اساس همین عقلانیت دولتی توجیه می‌شود. مسئله امنیت یکی از ستون‌های اصلی عقلانیت دولت برای دولت است. خشونت اگر بر اساس اصل دولت برای دولت باشد اقدامی کاملا عقلانی خواهد بود.

دولت‌گرایی روز به روز در میان نخبگان ما محبوب‌تر می‌شود. خطر در ادعای عینیت آنها، و عقلانیت خشن و خشونت عقلانی نهفته در سخن آنها ست.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)