آیا عراق بر می خیزد؟/ پ. مهرکوهی

آیا عراق بر می خیزد؟/ پ. مهرکوهی

دولت عراق می گوید که نیروهای آرتش آن کشور توانسته اند در جنگ با جنگجویان دولت اسلامی ی داعش به یک پیروزی راهبردی دست یابند و بخش های زیادی از شهر بیجی در ۲۵۰ کیلومتری ی شمال بغداد را از چنگ ِ داعشی ها به در آورند. یورش آرتش عراق به موضع های داعش پس از بمباران ِ هوایی ی داعشی ها از سوی هواپیماهای آمریکایی و بالگردهای عراقی انجام گرفته است. در اهمیت بیجی همین بس که این شهر جایگاه بزرگترین پالایشگاه نفت کشور عراق است. پالایشگاه بیجی روزانه ۱۷۵۰۰۰ بشکه نفت را وارد بازار می کند. به دست گرفتن بیجی این امکان را به نیروهای دولت عراق می دهد که آسانتر بتوانند شهر تکریت، زادگاه صدام حسین، را از چنگال داعشی ها به در کنند. این پیروزی که برای نخست وزیر عراق، آقای حیدر عبادی، دارای اهمیت فراوانی است، برای آرتش درهم شکسته ی عراق هم که زیر فشار روانی و اخلاقی ی فراوانی فرو رفته آبروی تازه ای دست و پا می کند. آقای عبادی در سایه ی این پیروزی که در زیر چتر ِ پوششی ی آمریکا انجام گرفته است، توانست در روز، چهارشنبه دوازدهم نوامبر، دست به یک دگرگونی ی گسترده در سطح فرماندهی ارتش عراق بزند. او ۲۶ تن از فرمانده هان آرتش را از پُست های خود برکنار کرد، ۱۰ تن دیگر را بازنشسته ساخت و ۱۸ فرمانده ی تازه برگزید. هنوز روشن نیست چه شماری از آن فرمانده هان برکنار و یا بازنشسته شده به شَوَند نزدیکی به نخست وزیر پیشین، آقای مالکی، و یا تنها به شَوَند ناشایستگی ها و ناتوانی هاشان در جنگ در برابر داعش برکنار شده اند. اگر پیروزی ی آرتش عراق ادامه یابد، آنگاه باید به زودی شاهد درگیری های بسیار سنگینی در استان انبار بود. زمینه ی نبردهای آینده در استان انبار از هم اکنون فراهم آمده است. آرتش عراق تا کنون توانسته ۱۶ تا از روستاهای استان انبار را از داعشی ها بازپس گیرد. ولی یک پیروزی ی گسترده در استان انبار بی یاری ی دودمان های (قبیله) محلی که سُنی آیین هستند کاری ناشدنی می نماید.

واقعیت های جنگ عراق پیچیده است و هر روز بر پیچیده گی های آن افزوده می شود. بازتاب پیچیده تر شدن جنگ در عراق را نه در کندوکاوهای خردمندانه ی کمیاب، که در نوشته های پرتناقض و در سرگشتگی ی تحلیل گرانی می توان دید که ناتوانی ی خویش را در پرداختن به گوشه های ناشناخته ی این معمای شوم و ویرانگر قلم می زنند.

در تابستان گذشته، در روزهای پر تنشی که نخست وزیر پیشین عراق ناچار به کناره گیری ی از رهبری ی کشور شد، برخی روزنامه نگاران ایرانی ی در تبعید که در بررسی ی پُرسمان های (مسایل) خاورمیانه همخوانی های آشکاری میان موضع گیری های ایشان و دولت عربستان سعودی خودنمایی می کند، کوشیدند بار گناهان همه ی شکست آرتش عراق در برابر داعش را به گردن آقای نوری مالکی بیاندازند. – مالکی بخش کوچکی از مشکل عراق بود، نه همه ی آن-. ولی واقعیت های جنگ عراق، حتا امروز که آرتش آن کشور به پیروزی هایی در جنگ با دولت اسلامی ی داعش دست یافته است، آبکی بودن برخی کندوکاوهای آن روزنامه نگاران ایرانی را ثابت می کند. امروزه، اگرچه آقای عبادی از پشتیبانی ی غرب برخودار است ولی سستی ها و ناتوانی های دولت او در کمک رسانی به دودمان های محلی ی در استان انبار به خوبی گویای بسیاری از واقعیت های پشت پرده است. تا کنون دودمان های محلی در استان انبار نتوانسته اند به آقای حیدر عبادی و دم دستگاهش اعتماد نمایند. آقای عبادی آنان را در جنگ با داعش بی پناه و پشتیبان نهاد و داعش توانست از تنها ماندن این دودمان ها بهره برداری کند و شماری از مردان آنان را به بهانه ی هواداری اَشان از دولت عراق و ایستاده گی در برابر داعش کشتار کند. آقای عبادی می توانست از همان فردای بر سر کار آمدن به دودمان های محلی در استان انبار اعتماد کرده و یاری اَشان رسانده و جنگ ابزار در دسترشان بگذارد تا از خود در برابر یورش های داعش به پدافند برخیزند. با کمک همین دودمان ها در هفت، هشت سال پیش بود که دولت آمریکا توانست در جنگ با القائده ی عراق به پیروزی دست یابد. دولت عراق می بایست از آن تجربه بهره می گرفت.

اکنون دولت آمریکا تصمیم گرفته است که برای کمک به دولت عراق ۵۰ تَن رایزن جنگی را به پایگاه هوایی استان انبار بفرستد. آقای اوباما گفته است که به زودی ۱۵۰۰ تن کارشناس و رایزن جنگی را به یاری دولت عراق خواهد فرستاد. در دوران نخست وزیری ی نوری مالکی، آقای اوباما از وی خواسته بود که وی با داشتن یک پایگاه آمریکایی و حضور شمار اندکی از سربازان آمریکایی در عراق موافقت کند ولی مالکی این نپذیرفته بود. اینک با پدیده آمدن شرایط تازه در عراق، کاهش قدرت آقای نوری مالکی و نبود ِ چشم اندازی نزدیک و روشن برای درهم شکستن کامل داعش در عراق و سوریه، این امکان برای آمریکا فراهم آمده که به آن خواست راهبردی ی خویش دست یابد. کنار آمدن با برخی خواسته های آمریکا در منطقه ی شاخآب پارس برای دولت شیعی ی عراق و نزدیکترین یارانشان در تهران بسیار بهتر و پذیرفتنی تر از همسایه گی و جنگی ویرانگر با دولت دست نشانده ی داعشی هاست.

پ. مهرکوهی
۱۳ نوامبر ۲۰۱۴

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)