علی‌اشرف فتحی: سال‌های تحصیل در دانشگاه بهشتی اگرچه تاکنون از نظر رسمی هیچ دستاوردی برای من نداشته و با وجود آنکه بیش از دو سال از جلسه دفاعیه پایان‌نامه‌ام می‌گذرد و با این حال،  معاونت آمار و بررسی حوزه علمیه قم به دلیل برخی مطالب وبلاگم از اعطای مدرک رسمی دانشگاهی به من جلوگیری کرده است، اما  حضور در کلاس‌های درس استادانی ارزشمند و دانشمند و آشنایی با بسیاری از مفاهیم و داده‌های علمی، خاطره‌ای خوش از این دانشگاه و گروه تاریخ آن برای من به جا گذاشته است. اما متأسفانه طی این مدت دو تن از استادان بسیار باارزش و عالِم (به معنی واقعی کلمه) را از دست داده‌ام؛ سه سال پیش دکتر عزیزالله بیات از دنیا رفت و سه ماه پیش نیز دکتر سید محسن قائم‌مقامی در خانه‌اش کشته شد و جامعه علمی ایران را از وجود یک دانشمند و مورخ کم‌نظیر بی‌بهره کرد. هر دو استاد فقید ما تسلط کم‌نظیری بر زبان و خط باستانی داشتند.

دکتر قائم‌مقامی اگرچه از استادان جوان گروه تاریخ دانشگاه بهشتی بود، ولی تسلط کم‌نظیر وی بر تاریخ و زبان ایران باستان به حدی بود که او را در زمره معدود باستان‌شناسان رده اول ایرانی قرار داده بود. با وجود آنکه خود آن مرحوم به من می‌گفت که نیازی به شرکت در کلاس‌ درس تاریخ ایران باستان (از آغاز تا آریایی‌ها) ندارم ولی روزهای شنبه و یکشنبه هر هفته با اشتیاق فراوانی از قم به تهران می‌رفتم تا در کلاس درس او شرکت کرده و از دانش کم‌نظیر او استفاده کنم.

بی‌شک او از استادانی بود که علاوه بر دانش، بینش تاریخی اثرگذاری را به دانشجو منتقل می‌کرد و علی‌رغم کسل‌کننده بودن مباحث مربوط به ایران باستان، روش تدریس و فراوانی اطلاعات او سبب می‌شد که دانشجو با رغبت به تاریخ باستان بپردازد و درک عمیقی از گذشته بشر به دست آورد. مطلبی که چند سال پیش با عنوان «جمکران ایرانی، جمکران اسلامی» نوشتم و به خود آن مرحوم نیز ارائه کردم  و نیز برخی دیگر از نوشته‌های سه سال اخیرم از جمله «تطور تاکتیک و استراتژی روحانیت در تهران» حاصل همین بینشی بود که از جلسات درس مرحوم دکتر قائم‌مقامی به دست آورده بودم. توجه ویژه وی به نقش و کارکرد دین در دوره ایران باستان بسیار قابل تأمل و ارزشمند بود.

حضور دکتر قائم‌مقامی در پروژه‌های اکتشافی و علمی مهم و تسلط کم‌نظیر او به زبان‌ها و خطوط باستانی هرچند از او دانشمند کم‌نظیری ساخته بود، ولی گویا بلای جان او هم شد و این استاد جوان دانشگاه بهشتی اوایل تیرماه امسال در آپارتمان شخصی‌اش به قتل رسید و در خاموشی و سکوت به خاک سپرده شد. این سه ماه به صورت جسته و گریخته چیزهایی درباره قتل این استاد ارزشمند شنیده بودم ولی دیروز از طریق یکی از دوستان هم‌دانشگاهی مطمئن شدم که این خبر تلخ صحت دارد.

روحش شاد که از معدود استاد۰