کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در خردادماه ۱۳۹۳ پرداخت. کانون مدافعان حقوق بشر که ریاست آن بر عهده شیرین عبادی است در گزارش خود با اشاره به درگیری‌های خونینی که در کشورهای همسایه ایران در حال وقوع است از مسئولان ایرانی خواسته است تا از انجام اقدام‌هایی که می‌توانند به نزاع میان شیعه و سنی دامن زنند، دوری کنند.

این سازمان مردم‌نهاد در گزارش خود با اعلام این مطلب که منع هرگونه تبعیض براساس مذهب یکی از مهم‌ترین اصول و ضوابط حقوق بشر است و ازآنجایی‌که حکومت ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق بشر پیوسته و متعهد اجرای آن است، خواستار رفع تبعیض و ایجاد حقوق و امکانات برابر برای کلیه اقلیت‌های دینی از جمله پیروان اهل تسنن در اولویت برنامه‌های مسئولان حکومتی شده است.

در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود، در سه بخش “حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی”، “حقوق اقتصادی و اجتماعی” و “میراث فرهنگی و محیط زیست” به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.

به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن کامل گزارش ماه خرداد ۱۳۹۳ کانون مدافعان حقوق بشر که در سوم تیرماه ۱۳۹۳ منتشر شده، در پى مى آید:

گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه خرداد ۱۳۹۳

مقدمه

حمله گروه بنیادگرای «داعش» به کشور عراق و حوادثی که در دو کشور عراق و سوریه و به بهانه اختلاف میان سنی و شیعه رخ می‌دهد، می‌تواند هشداری برای حکومت ایران به حساب آید.

متأسفانه در جمهوری اسلامی ایران هم براساس برخی قوانین و هم در عمل، تبعیض بر اساس مذهب وجود دارد که از آن جمله می‌توان به ممانعت از تأسیس مسجد مخصوص اهل تسنن در شهر تهران اشاره کرد. همچنین نظر به اینکه اکثر ایرانیان سنی مذهب از اقوام کرد، بلوچ، عرب و ترکمن هستند، با تبعیض دیگری نیز مواجه‌اند؛ از جمله آنان برخلاف قانون اساسی از تدریس زبان مادری محروم هستند.

نگاهی به آمار و اسامی اعدام‌شدگان نیز نشان می‌دهد که متأسفانه اکثر اعدام‌شدگان از اقوام و غیر شیعه هستند که عدم توسعه اقتصادی در این مناطق، یکی از مهم‌ترین عوامل قاچاق مواد مخدر است. همچنین تعدادی از هم‌وطنان اهل تسنن به خاطر تبلیغ عقاید دینی خود بازداشت و حکم اعدامشان تأیید شده و در مخاطره جدی قرار دارند.

از همین رو حوادثی که در اطراف ایران می‌گذرد، هشداری برای حکومت ایران است تا به هر نوع تبعیض بر اساس مذهب، قومیت یا نژاد خاتمه دهد و با کلیه شهروندان خویش به‌تساوی رفتار کرده و به ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی در مناطقی که اقوام ایرانی ساکن هستند، بهای بیشتری دهد و به مصداق «علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد» اجازه ندهد تا نزاع شیعه و سنی در ایران شروع شده و پا بگیرد. این امر نتیجه‌ای جز جنگ داخلی و تشدید خشونت و برادر کشی حاصلی ندارد.

در این گزارش همچنین علاوه بر مطالب فوق، خلاصه ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در خرداد ماه ۱۳۹۳ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.

وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه خرداد ۱۳۹۳

بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی

الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

۱) در این ماه حدود ۲۲ نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارت‌اند از: عبدالحسین هراتی – فعال فرهنگی-، جلال محمدلو و داوود روشنی- دو عضو جبهه مشارکت ایران اسلامی-، صبا آذرپیک – روزنامه نگار-، معصومه قلی‌زاده – فعال مدنی-، مهدی خزعلی – فعال فرهنگی-، دری امری، می خلوصی، شایان تفضلی و سوسن تبیانیان – چهار شهروند بهایی-، فریار صالحی، مصطفی صفری، فرزین فرزاد، محمود صالحی، اکبر ابولزاده، نیما عباسپور، سعید شیرزاد، بهمن تفضلی نسب، افشین ضمانتی، رضا تجاره، داوود افروز و عبدالغنی وحید – ۱۲ فعال مدنی.

همچنین روزنامه جمهوری اسلامی از بازداشت تعدادی از حامیان رییس جمهوری ایران در شب ۱۴ خرداد ماه در محل دفن رهبر فقید جمهوری اسلامی، معاون وزیر اطلاعات ایران از بازداشت ۳۰ نفر در ارتباط با گروه القاعده توسط نیروهای اطلاعاتی و فرمانده انتظامی شهرستان آستارا از دستگیری یک فعال در فضای مجازی بدون ذکر نام خبر دادند. از سوی دیگر برخی سایت‌ها از بازداشت تعدادی از حاضران در گردهمایی و زنجیره انسانی فعالان محیط زیست اصفهان در محوطه خشک شده زاینده رود بدون ذکر اسامی خبر دادند.

لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از چند روز با تودیع وثیقه به‌صورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.

۲) سید مهدی تدینی – فعال مدنی- برای گذراندن دو سال حبس، مهناز محمدی- مستندساز- برای گذراندن ۵ سال حبس، شهاب دهقانی – شهروند بهایی- برای گذراندن ۴ سال حبس، ریحانه طباطبایی – روزنامه نگار- برای گذراندن ۶ ماه حبس و دانیال بابایانی، حبیب‌الله بیگ‌زاده و نعمت‌الله کمی – سه فعال سایبری- هریک برای گذراندن ۲۳ ماه حبس، بازداشت و به زندان منتقل شدند.

۳) مصطفی تاجزاده – عضو جبهه مشارکت ایران اسلامی- که هم اینک در زندان دوران محکومیت خود را می‌گذراند به یک سال حبس تعزیری، و مریم‌شفیع‌پور – فعال مدنی- که هم اینک در زندان به سر می‌برد در دادگاه تجدید نظر به چهار سال حبس، صادق زیبا کلام – استاد دانشگاه- به ۱۸ ماه حبس تعزیری، دانا لنج آبادی – فعال مدنی- به یک سال حبس تعزیری، محمد علی دهقان بورکی، محسن اسماعیلی، محمد علی صادقی و ابراهیم بهرامی – ۴ درویش گنابادی- هر یک به مدت هفت سال تبعید، عباس صالحیان – درویش گنابادی- به شش ماه حبس تعزیری و حسن رسول‌نژاد – فعال کارگری- به یک سال حبس تعزیری، پیمان عارف – فعال سیاسی- به یک سال حبس تعزیری محکوم شدند. از سوی دیگر ۳۵ نفر از دراویش گنابادی به زندان و پرداخت دیه محکوم شدند که اسامی آنان و میزان محکومیتشان به شرح زیر است: حمیدرضا آرایش، محمدعلی شمشیرزن، کاظم دهقان، سیدابراهیم بهرامی و محمدعلی دهقان هر یک به ۴ سال حبس، امید علی اکبری، مهرداد کشاورز، محمدعلی صادقی، امیر حمزه دهقان، منوچهر زارع، ابوذر ملک پور و بهیار رجبی هر یک به ۳ سال حبس، رضا پیشکار، مهدی قنبری، علی دهقان، عیسی دهقان، مهدی دهقان، مهدی مرند، قاسم داغ تن، شهرام دهقان، نصرالله گلشن، خورشید دشتکی، ذبیح الله گردپور، حمید مهدی زاده، احمدرضا کوهی، محمدرضا زاهدیان کیش، علی اژدری، سهراب دهقان، اسماعیل دهقان، امان الله چراغی، محمد آرایش، عبدالرضا آرایش، کرامت مرادی، محسن اسماعیلی و غلام علی بیرمی به سه ماه و یک روز حبس.

جمال مینا شیری و هادی تنومند – دو فعال کارگری به سه سال و نیم حبس تعزیری و قاسم ابراهیم‌پور، ابرهیم مصطفی‌پور و محمد کریمی – ۳ فعال کارگری- به دو سال حبس تعزیری، کاظم برجسته – فعال سیاسی- به ۵ سال حبس، محسن رحمانی – فعال مدنی- به ۷ سال حبس، حمزه زرگانی، صالح تامولی (طرفی) و عادل سعدونی – ۳ فعال مدنی- به ۳ سال حبس نیز در دادگاه تجدید نظر محکوم شدند.

بر اساس اخبار برخی سایت‌ها نیز هشت فعال سایبری به زندان محکوم شدند که اسامی آنان به شرح زیر است: آرش مقدم اصلان‌پور (آرش اشایی) به ۸ سال حبس، امین اکرمی پور به ۱۳ سال و یک روز حبس تعزیری، امیر گلستانی به ۲۰ سال و یک روز، مسعود قاسم خانی به ۱۹ سال و نود و یک روز حبس تعزیری، سید مسعود طالبی به ۱۵ سال و یک روز حبس تعزیری، فریبرز کاردار فر به ۱۸ سال و نود و یک روز حبس تعزیری، مهدی ری شهری به ۱۱ سال حبس تعزیری، رویا صابری به ۲۰ سال و یک روز حبس تعزیری، نغمه شاهسوندی شیرازی به ۷ سال و نود و یک روز حبس تعزیری.

همچنین دادستان کل کشور از تشکیل پرونده برای ۲۷ فعال سیاسی در حوادث خرداد سال ۱۳۸۸ و صدور حکم برای ۱۳ نفر از آنان خبر داد که حکم سه یا چهار نفر آنان غیابی صادر شده است. دادستان کرمان نیز خبر داد که در این استان یک نفر به اتهام جاسوسی برای انگلیس به ۱۰ سال حبس و یک نفر دیگر به اتهام جاسوسی برای اسرائیل به ۵ سال حبس و ۱۱ فعال سایبری هر یک از یک سال تا ۱۱ سال حبس محکوم شده‌اند. دادستان کل کشور و دادستان کرمان نام هیچ یک از متهمان را اعلام نکردند.

۴) جلسه رسیدگی به اتهامات حسین نورانی نژاد – عضو جبهه مشارکت ایران اسلامی- و محمد نوری- درویش گنابادی- برگزار شد.

۵) ماشاالله شمس‌الواعظین – روزنامه‌نگار- به دادسرا احضار و ممنوع‌الخروج شد. حسن امینی و عبدالحمید معصومی تهرانی به دادگاه ویژه روحانیت و سعید زیباکلام – استاد دانشگاه- به دادسرا احضار شدند. نرگس محمدی، نائب رییس و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر با حضور در دادسرا تفهیم اتهام شد. همچنین رضا شریفی بوکانی و سحر سعادتی – دو فعال سیاسی- در وزارت اطلاعات بازجویی شدند. داود رضوی – فعال کارگری- نیز به‌هنگام خروج از ایران، ممنوع الخروج و به دادگاه احضار شد.

ب- وضعیت حقوق فرهنگی

۱) هیات منصفه دادگاه مطبوعات روزنامه توقیف شده «بهار» را مجرم تشخیص داد و آن را مستحق تخفیف در مجازات ندانست. همچنین این هیأت نویسنده روزنامه ابرار و مدیرمسئول نشریه مهر تابان را مجرم شناخت.

۲) اجرای تئاتر «تانگوی تخم‌مرغ داغ» با دستور قضایی برای مدت چند روز متوقف شد. به همین دلیل هادی مرزبان و علی نصیریان – کارگردان و بازیگر این نمایش- به دادسرا احضار شدند.

۳) کارگاه یک روزه فلسفه دین و سخنرانی فلسفی کلی جیمز کلارک- فیلسوف امریکایی- و مراسم بزرگداشت ریچارد نلسون فرای – ایران‌شناس آمریکایی- به دستور مقام‌های مسئول لغو شدند.

۴) هیات نظارت بر مطبوعات به سه نشریه کیهان، ۹ دی و افکار تذکر داد.

پ- سایر موارد نقض حقوق بشر

۱) در این ماه تعداد ۱۶ نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام‌های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آن‌ها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است: «مجید. ق» در ساری و خانم «ص.ت» در آمل اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند. «عباس. م» در قزوین و «ج.ل» در سمنان اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این افراد را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کردند. همچنین دادسرای قزوین از اعدام یک نفر به اتهام قتل عمد خبر داد. روزنامه خراسان نیز از اعدام یک نفر در مشهد به اتهام قتل عمد خبر داد. از سوی دیگر غلامرضا خسروی، علی چه بیشاط و سید خالد موسوی – سه زندانی سیاسی- اعدام شدند. همچنین مه‌آفرید امیرخسروی به اتهام مفاسد اقتصادی اعدام شد. مسئولان از برگزاری مراسم ترحیم برای او جلوگیری کردند.

همچنین سایت‌های خبری از اعدام داوود ستوان، کورش روستایی و محمود ابراهیمی در بندرعباس به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر و رسول عزیزی، مهدی عاشوری و جلال آذرمهر در زندان رجایی شهر کرج به اتهام قتل عمد خبر دادند.

۲) خبرگزاری مهر از صدور حکم اعدام برای فردی به نام «علی» – پزشک قلابی- در دیوان عالی کشور خبر داد.

۳) وضعیت زندانیان سیاسی هم چنان ناگوار گزارش می‌شود به گونه ای که تعدادی از آنان مانند عبدالفتاح سلطانی، امید بهروزی، زینب جلالیان و شهرام رادمهر بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آن‌ها اقدامی جدی صورت نگرفته است. همچنین کیوان صمیمی که در بیمارستان بستری بود با وجود تمام نشدن روند درمان به زندان بازگردانده شد.

۴) رضا شهابی، رضا اکبری منفرد، جواد فولادوند، اصغر قطان، اسداله هادی، غلامحسین اسدی و علی سلانپور بهزاد عرب گل، مهدی فراحی شاندیز از زندان اوین به زندان رجایی شهر تبعید شدند. همچنین علی اصغر محمودیان از زندان اوین به زندان سمنان تبعید شد.

۵) مراسم سالگرد درگذشت علی شریعتی در حسینیه ارشاد تهران در پی مخالفت مقام‌های مسئول لغو شد. همچنین مراسم پاسداشت حماسه دوم و سوم خرداد در ساری و همایش بزرگداشت دوم و سوم خرداد در بوشهر لغو شدند.

۶) مسجد رضوانشهر تالش متعلق به اهل‌سنت پلمپ شد.

۷) مقام‌های مسئول از ورود زنان به ورزشگاه آزادی برای تماشای مسابقه والیبال میان تیم‌های ملی ایران و برزیل و ایران و ایتالیا جلوگیری کردند. همچنین تعدادی از زنان خواهان ورود به استادیوم و تعدادی از مردانی که از خواست آن‌ها دفاع می‌کردند، بازداشت شدند. از سوی دیگر با تصمیم جدید مسئولان، ورود خبرنگاران خانم به سالن والیبال ممنوع شد.

۸) کسری نوری، فعال حقوق دراویش از استفاده از حق ملاقات با خانواده خود محروم است. محسن قشقایی زاده، زندانی سیاسی نیز در اعتراض به عدم رسیدگی به درخواستش مبنی بر پی گیری ناپدید شدن مادرش اعلام اعتصاب غذا کرد.

۹) برادر و فرزند علی چیبشاط – زندانی سیاسی اعدام شده- برای یک روز بازداشت و با اخذ تعهد مبنی بر عدم برگزاری مراسم برای عضو اعدام شده خانواده، آزاد شدند.

۱۰) فرمانده نیروی انتظامی از برخورد پلیس با سه میلیون و ۶۰۰ هزار نفر که آنان را بدحجاب می‌نامید، خبر داد. او همچنین گفت که در سال ۹۲ تعداد ۱۸ هزار نفر از شهروندان ایرانی تحت عنوان بدحجابی از سوی پلیس به قوه قضائیه معرفی شده‌اند.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی

وضعیت اقتصادی در ایران همچنان نامناسب گزارش می‌شود؛ به گونه ای که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از وجود ۵.۶ میلیون نفر جوینده کار در سال آینده که فارغ‌التحصیل دانشگاه هستند، خبر داد.

۱) حقوق بیش از ۲۲۰ کارگر کارخانه «آجر جیل» در اهواز برای ۱۱ ماه، حقوق کارگران پیمانی قطار شهری اهواز برای پنج ماه به تعویق افتاده است.

۲) ۲۷۵ کارگر کارخانه ذوب‌آهن اردبیل در پی تعطیلی این کارخانه بیکار شدند. پنج کارگر رسمی کارخانه لوله ماشین سازی ایران به نام‌های صالح جمشیدی، حسن نوری‌پور، قاسم قلعه نوعی، عسگرمیرزایی و مصطفی مجتبی از کار اخراج شدند.

بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست

اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در خرداد ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.

۱) شرکت آب و فاضلاب از حاد شدن وضعیت تأمین آب نوشیدنی در ۱۲ کلان‌شهر ایران خبر داد.

۲) قلعه تاریخی بندبن گیلان و جاده دسترسی به این منطقه بر اثر عوامل طبیعی در حال ریزش است.

۳) بیش از ۱۲ میلیون اصله درخت بلوط در جنگل‌های زاگرس استان کهگیلویه و به ویر احمد در اثر حمله حشره چوبخوار خشک شدند.

خاتمه

در پایان کانون مدافعان حقوق بشر اعلام می‌کند که منع هرگونه تبعیض براساس مذهب یکی از مهم‌ترین اصول و ضوابط حقوق بشر است و از آنجایی که حکومت ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق بشر پیوسته و متعهد اجرای آن است، بنابراین رفع تبعیض و ایجاد حقوق و امکانات برابر برای کلیه اقلیت‌های دینی از جمله پیروان اهل تسنن می‌بایستی در الویت برنامه‌های مسئولان حکومتی باشد.

شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
سوم تیر ۱۳۹۳