حضور گسترده ترکیه در اقتصاد ایران

علی جلالی،

در طی دوسال گذشته کشور ترکیه دستخوش مشکلات بسیاری در حوزه های سیاسی و اقتصادی شد. از دخالت این کشور در روند اعتراضات در سوریه گرفته تا درگیر شدن آن با مقررات آمریکا برای اعمال تحریم ها علیه ایران و همچنین افشا شدن فساد بزرگ اقتصادی و در پی آن اعتراضات گسترده مردمی، کار را برای چرخ اقتصاد این کشور دشوارتر از پیش کرد.

اگرچه این کشور در تصمیمات اخیر خود با چرخشی دوباره به سمت کشورهای همسایه قصد دارد تا از فرصت پیش آمده در توافقات موقتی که در ژنو۲ صورت گرفته، نهایت استفاده را کرده و روابط جدیدی را با ایران فراهم کند.

روابطی که به این کشور کمک خواهد کرد تا از مشکلات فعلی تا حدی خلاصی یافته و با گسترش روابط تجاری با ایران به عنوان یکی از بزرگترین شرکای اقتصادی خود، بخشی از گرفتاری های اقتصادی موجود را برطرف کند.

به گفته کارشناسان اقتصادی، پیش‌بینی های انجام شده به خوبی نشان می دهد که نرخ رشد اقتصادی ترکیه از روند روبه رشد اندکی برخوردار باشد، نرخی که بسیار پایین‌تر از دوره‌های زمانی ۲۰۰۷-۲۰۰۲ و ۲۰۱۱-۲۰۱۰ خواهد بود.

وقوع بحران مالی در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ و همچنین لزوم کاهش حجم بدهی های دولتی از دلایل کم شدن نرخ‌ رشد اقتصادی این کشور در دوره مزبور به شمار می‌رود. این نکته را باید کنار مشکلات اقتصادی و رکود موجود در اروپا نیز دانست که در صورت امکان رشد اقتصادی در آینده این اتحادیه پیش‌بینی می‌شود نرخ رشد اقتصادی ترکیه در دوره ۲۰۱۸-۲۰۱۵ در نتیجه افزایش رشد صادرات و بهبود فعالیت‌های سرمایه گذاری به سطح نرخ رشد سالانه ۵% نزدیک گردد.

از سوی دیگر در دوره بسیار کوتاه مدت رشد سرمایه گذاری بخش خصوصی کاهش یافته که با توجه به گسترده بودن نسبی ظرفیت های تولیدی خالی در بخش خصوصی حتی در صورت بهبود وضعیت اعتباری در کوتاه‌مدت، انگیزه برای سرمایه‌گذاری‌های جدید پایین می‌باشد.

با این حال ناظران معتقدند که با توجه به اینکه احتمال می رود بانک مرکزی این کشور سیاست های حمایت از ارزش پول ملی و جذب سرمایه گذاری خارجی را دنبال نماید، انتظار می رود نرخ تورم سالیانه در سال ۲۰۱۴ کاهش یابد. علاوه بر این پیش‌بینی می شود چشم انداز سیاسی داخلی آشفتگی کمتری داشته و دولت بعد از انتخابات مجلس و ریاست جمهوری پیش رو سیاست مالی انقباضی را در پیش بگیرد. بنا‌براین انتظار می رود تورم در طول یک دوره میان مدت از سال ۲۰۱۴ به بعد دارای روند کاهشی باشد.

۲۰۱۴ سالی سخت برای ترکیه؟

با در نظر گرفتن این نکته که در سال ۲۰۱۲ ایالات متحده مقررات سختی را بر روی تجارت طلا با ایران به این کشور تحمیل کرد صادرات ترکیه به ایران از کاهش شدیدی برخوردار شد. در راس همه اینها  کاهش تقاضای جهانی طلا به صادرات بالقوه ترکیه آسیب رساند. با نااطمینانی در چشم انداز بازار طلا، صادرات ترکیه در سال ۲۰۱۳ از رشد اندکی برخوردار بوده که این امر موجب بدتر شدن کسری حساب جاری این کشور می‌شود.

براین اساس، طبق ارزیابی های صندوق ضمانت صادرات ایران، در طبقه بندی ریسک کشوری برای ترکیه رتبه ۴ لحاظ شده است و سقف اعتبارات کوتاه مدت تحت پوشش بیمه صندوق، معادل ۶۰ میلیون دلار و برای بلندمدت، ۱۲۰ میلیون دلار در نظر گرفته شده است.

در حال حاضر و با توجه به مشکلات موجود در روابط تجاری ایران با دیگر کشورها و همچنین آسیب هایی که به اقتصاد ترکیه وارد شده است، حجم مبادلات تجاری دوجانبه میان ترکیه و ایران از میزان مطلوبی برخوردار نیست. به طوریکه در سال ۱۳۹۱ میزان صادرات ایران به ترکیه حدود ۱۴۷۷ میلیون دلار و واردات ایران از آن کشور ۴۵۵۱ میلیون دلار بوده است.

سفر هیأت ۱۰۰ نفره به ایران

دولت ترکیه اما در رویارویی با وضعیت فعلی و چشم انداز پیش روی اقتصاد این کشور، به تازگی تصمیم خود برای گسترش رابطه اقتصادی با ایران را در دستور کار قرار داده و به نوشته خبرگزاری های ایران، مذاکرات و اقداماتی برای انجام چنین دستورالعملی از سوی دولت ترکیه شروع شده و به تازگی اقدامات عملی در این خصوص انجام خواهد شد.

روز گذشته خبرگزاری دولت در خبری مرتبط با این تحولات؛ از سفر یک هیأت ۱۰۰ نفره اقتصادی این کشور به ایران خبر داد.

به نوشته ایرنا، جودت ایلماز، وزیر توسعه کشور ترکیه به همراه هیاتی تجاری متشکل از ۱۰۰نفراز تجار و سرمایه گذاران این کشور روز سه شنبه و به منظور شرکت در بیست و چهارمین دوره کمیسیون اقتصادی ایران و ترکیه به تهران سفر می کند.

به گزارش این خبرگزاری از سفارت کشور ترکیه، در کمیسیون اقتصادی مشترک، نمایندگان بخش های خصوصی دو کشور حضور دارند و زمینه های تبادلات اقتصادی و سرمایه گذاری و افزایش همکاری های تجاری دو طرف بررسی خواهد شد.

دیدار از قطب اقتصادی تبریز

هیات ترکیه ای علاوه بر دیدارهای رسمی در تهران ، به شهرهای تبریز و ارومیه نیز سفر می کند و در این شهرها نیز با کارآفرینان ایرانی مذاکرات رو در رویی خواهد داشت.

به نوشته این خبر، این اولین سفر یک هیات تجاری بلندپایه به ایران بعداز امضای موافقتنامه ترجیحات تجاری بین دوکشور در سفر بهمن ماه سال گذشته «رجب طیب اردوغان» نخست وزیر ترکیه به تهران است.

این سفر به دعوت «محمود واعظی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و سرپرست این کمیسیون انجام می شود.

واعظی پیش از این با تاکید بر حفظ منافع دو طرف گفته است: “هدف گذاری دو کشور رسیدن به حجم ۳۰ میلیارد دلار ارزش روابط تجاری و بازرگانی تا سال ۲۰۱۵ می باشد و ما درصدد هستیم با برنامه ریزی و رفع موانع احتمالی به این سطح همکاری برسیم. دولت روحانی مصمم است نسبت به ارتقاء همکاری های اقتصادی، انرژی، فرهنگی، صنعت ، توریسم و سایر موارد با همه کشورهای همسایه و بخصوص کشور ترکیه اقدام و سطح روابط را با توجه به ظرفیت های بالقوه دو کشور افزایش دهد.”

حجم تجارت ایران و ترکیه از حدود یک میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰ به ۱۴٫۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ میلادی رسید و هدف ، رساندن حجم تجارت دوکشور ظرف یکی ، دو سال آینده به ۳۰ میلیارد دلار است.

دستیابی به ۳۰ میلیارد دلار تبادلات تجاری

 ایرنا همچنین در خبری دیگر از تلاش دو کشور برای دستیابی به ۳۰ میلیارد دلار تبادلات تجاری خبر داد.

براین اساس، سفر هیات تجاری یکصد نفره به سرپرستی ˈجودت یلمازˈ وزیر توسعه ترکیه به ایران از سوی کارشناسان به عنوان تلاش دو کشور برای دستیابی به ۳۰ میلیارد دلار تجارت در سال ۲۰۱۵ میلادی ارزیابی شده است.

بنابراین گزارش، سفر چهار روزه مسوولان اقتصادی و کارآفرینان ترکیه به ایران را شورای کار مشترک ایران و ترکیه به عنوان نهاد زیر مجموعه شورای روابط اقتصادی خارجی ترکیه وابسته به اتحادیه اطاقها و بورسهای این کشور سازماندهی کرده است.

هیات ترکیه ای علاوه بر دیدارهای رسمی در تهران، به شهرهای تبریز و ارومیه نیز سفر کرده و در این شهرها با کارآفرینان ایرانی مذاکراتی خواهد داشت.

ایرنا در ادامه گزارش خود با اشاره به اعزام این هیات در پی سفر اخیر ˈرجب طیب اردوغان ˈ نخست وزیر ترکیه به تهران و عقد توافقنامه هایی در رابطه با رونق دادن به تجارت میان دو کشور از سوی کارشناسان اقتصادی در ترکیه این اقدام را به عنوان اولین گام جدی در مسیر رسیدن به تبادلات تجاری دو کشور تا پایان سال ۲۰۱۵ ارزیابی کرد.

ایجاد فضای اعتماد

خبرگزاری دولت در ادامه به نقل از این کارشناسان اقتصادی نوشت:”سفر اردوغان هدف توسعه مناسبات تجاری و اقتصادی با ایران به منظور توسعه همکاریهای سیاسی و به تبع آن گسترش همکاریها در تحولات منطقه را دنبال می کرد و رهبران دو کشور با استقبال از این روند در صدد ایجاد فضای اعتماد برای توسعه همکاریها هستند.”

سفر هیات تجاری بلندپایه ترکیه به ایران بعد از امضای موافقتنامه ترجیحات تجاری بین دو کشور در سفر بهمن ماه گذشته اردوغان به تهران ، اولین سفر یک هیات تجاری از ترکیه به ایران است.

در این سفر همچنین دو کشور بیانیه ای را در خصوص تشکیل شورای عالی همکاری های راهبردی منتشر خواهند کرد.

ایرنا در ادامه مطلب خود به نقل از عثمان اولوسوی نوشت: “این سفر پس از شروع فرآیند لغو تحریم های بین المللی علیه ایران صورت می گیرد که حایز اهمیت است. روابط اقتصادی و تجاری ایران و ترکیه سابقه طولانی دارد، اما به رغم این امر، دو کشور هنوز نتوانسته اند حجم تبادلات تجاری خود را به سطح مطلوبی برسانند. حجم تجارت ایران و ترکیه از حدود یک میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰ به ۵/۱۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ میلادی رسیده و هدف نهایی رساندن حجم تجارت دو کشور در دو سال آینده به ۳۰ میلیارد دلار است.”

ترکیه امتیازات زیادی دارد

وی در ادامه با اشاره به اینکه شرکتهای غربی در انتظار آن هستند تا به محض رفع تحریم های اعمال شده علیه ایران وارد بازار این کشور شوند، گفت: “با این وجود ترکیه برای ورود و توسعه بازار ایران امتیازات زیادی دارد که باید از آن استفاده کند.”

علیرضا بیگدلی سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکیه با ابراز رضایت از روند رو به توسعه روابط دو کشور اظهار امیدواری کرد که این روند در سال جدید تسریع شود و افزود:”روند توسعه روابط دو کشور در راستای اهتمام و پشتیبانی مقامات بلندپایه ایران و ترکیه صورت می گیرد. فعالیت های صورت گرفته در راستای تعمیم و گسترش روابط دو جانبه ایران و ترکیه در سال گذشته می تواند در سال جاری با توجه به حمایت های به عمل آمده بیش از گذشته گسترش یابد.”

به نوشته این گزارش، در آستانه سفر هیات تجاری ترکیه به ایران، محسن مرتضایی فر سرکنسول ایران در استانبول نیز از اعضای بنیاد کارآفرینان فعال ترکیه خواست از فرصتهای موجود و تسهیلات ارایه شده از سوی دولت تدبیر و امید در ایران، استفاده کنند.”

رسیدن به رقم ۵۰ میلیارد دلار در آینده

ایرنا در ادامه مطلب خود می افزاید:”به باور بسیاری از تحلیلگران، دولت ترکیه پس از بروز برخی چالش ها در روابط خود با همسایگان و همچنین برخی تنش های داخلی در ماه های گذشته، تلاش می کند تا به بازسازی روابط با همسایگان خود بپردازد.”

بنابراین گزارش، یکی از حوزه های اصلی روابط بین دو کشور، حوزه اقتصادی است. بر اساس آمار ارایه شده از سوی مقام های ایران و ترکیه، حجم روابط تجاری بین دو طرف هم اکنون، حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال است و دو کشور تلاش می کنند تا سال ۲۰۱۵ میلادی این رقم را به ۳۰ میلیارد دلار برسانند. مقام های ایران و ترکیه، رسیدن به رقم ۵۰ میلیارد دلار را در آینده ای نزدیک دور از انتظار نمی دانند.

سفر هیأت ۷۰ نفری ترک ها به بوشهر

پیش از این نیز خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران نیز در ۲۰ فروردین ماه، در خبری به نقل از شریف‌پور رئیس اتاق بازرگانی بندر بوشهر از سفر هیأت ۷۰ نفری سرمایه‌گذاران ترکیه در اردیبهشت ماه به بوشهر خبر داده و به نقل از وی نوشت:” رئیس اتاق بازرگانی ازمیرترکیه به همراه ۷۰ نفر از سرمایه گذاران ترکیه‌ای برای بازدید از قابلیت‌های استان بوشهر در اردیبهشت به بوشهر سفر می‌کنند.”

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بوشهر، اسماعیل شریف‌پور بوشهری در جمع خبرنگاران  با اشاره به شرکت تولید کنندگان خرمای استان بوشهر در نمایشگاه بین‌المللی غذا و مهمان‌نوازی استانبول از ۷تا ۱۰ فروردین اظهار کرد:”واحد های فرآوری وبسته بندی خرمای استان بوشهر در قالب خوشه صنعتی خرمای استان با حمایت شرکت شهرک‌های صنعتی بوشهر در نمایشگاه بین المللی غذا و مهمان‌نوازی استانبول حضور یافتند.”

وی با بیان اینکه در این نمایشگاه علاوه بر معرفی خرمای استان بوشهر مذاکراتی با تجار وبازرگانان ترک و رایزن اقتصادی کنسولگری و رایزن بازرگانی سفارت جمهوری اسلامی انجام شد گفت: “دراین مذاکرات قرار شد هیئت تجاری ترکیه به استان بوشهر سفر کند.”

رئیس اتاق بازرگانی ،صنایع ، معادن و کشاورزی بندر بوشهربا اشاره به اینکه ۷۰ تن از سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی ترکیه به بوشهر سفر می‌کنند تصریح کرد: “اکرم دمیرتاش رئیس اتاق بازرگانی ازمیر به همراه ۷۰ نفر از سرمایه گذاران ترکیه ای برای بازدید از قابلیت‌های استان بوشهر در اردیبهشت ماه امسال به بوشهر سفر می‌کنند.”

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)