سام فرهنگقرعه کشی جام جهانی فوتبال 2014 برگزار شد و ایران با آرژانتین نیجریه و بوسنی در یک گروه قرار گرفت. بعد از آن عده ای از ایرانیان به صفحه فیبسبوک لیونل مسی بازیکن تیم ملی آرژانتین رفته و به او فهش و ناسزا دادند و برای او رجز خواندند. در این بین عده ای هم از این کار متاسف شده بنای عذرخواهی گذاشتند. مرضیه رسولی روزنامه نگار در صفحه فیسبوک خود می گوید “همه جای دنیا طرفداران متعصب فوتبال همینطوری هستند.” اما آیا در ایران این رفتار فقط از طرفداران دوآتیشه فوتبال سر می زند؟ یا فحاشی و توهین و ناسزا جزئی از فرهنگ بخش بزرگی از جامعه ایرانی است؟ واقعیت فرهنگ ایرانی چیست؟

فرهنگ غالب یک جامعه معمولا خیلی عیان و آشکار نیست. چون نمایندگان فرهنگی یک ملت که آداب و رسوم و رفتار آن ملت را نمایان می کنند توسط فرهیختگان آن جامعه معرفی و شناخته می شوند که نویسندگان، هنرمندان، محققین و دانشمندان و … جزئی از آن بشمار می آیند که عموما انسانهایی روشن فکر آگاه و محترمی می باشند. اما آنچه هویت یک ملت است در لایه های زیرین جامعه نهفته است.
این روزها تکلنوژی پرده از واقعیت برداشته است. و به مدد اینترنت و فضای مجازی یک شکاف فرهنگی و دره عمیقی را نمایان کرده است وآن فرهنگ فحاشی و چاله میدانی و لمپنیسم ایرانی است. بجز هجوم گسترده برخی کاربران ایرانی فیسبوک به صفحه لیونل مسی و فرناندا لیما مجری برنامه قرعه کشی جام جهانی، تا کنون چندین بار حملات فیسبوکی گسترده از این دست توسط کاربران ایرانی گزارش شده است.
حمله به صفحه ملک عبدالله پادشاه عربستان در واکنش به ماجرای خلیج فارس، حمله به صفحه فیلا فدارسیون جهانی کشتی پس از شکست سعید عبدولی کشتی گیر ایرانی با استیو گینو فرانسوی در المپیک لندن، حمله به صفحه ناسا، حمله به صفحه لوران فابیوس وزیر امورخارجه فرانسه و … برخی از این رفتار اجتماعی بوده اند.

اما ماجرا تنها به حملات فیسبوکی ختم نمی شود. بلکه کافی است نگاهی به دنیای واقعی بیاندازیم. در روزهای آغازین محرم، بر روی شیشه یا بدنه بعضی ماشین‌ها جمله‌هایی مذهبی یا ذکرهایی متناسب با حادثه عاشورا دیده می شود.که البته این خلاف قانون است. اما به تازگی نوعی دیگری از ماشین‌نویسی‌ها در محرم رواج پیدا کرده که در نوع خود حیرت‌انگیز است. نوشتن فحش‌های رکیک خطاب به یزید و شمر نیز به بخشی از فرهنگ ماشین‌نویسی‌ در دهه محرم تبدیل شده است. گاه در پشت شیشه برخی از خودروها عبارت‌هایی نوشته شده که در حالت عادی برزبان آوردن یا نوشتن آن‌ها در اماکن عمومی باعث شرمساری است.
از طرف دیگر نگاهی به آمار نزاع های خیابانی گوشه دیگری از ماجرا را نمایان می کند. طبق گزارش سازمان پزشکی قانونی کشور، تنها در سال 1۳۹۱ بیش از ۶۱۷ هزار نفر به دنبال وقوع نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند؛ و براساس گزارش مرکز آمار ایران سالانه به‌ طور میانگین ۷۰ هزار پرونده نزاع و ضرب وجرح در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران ثبت می‌شود؛ و این بجزهزاران نزاع پنهان خانگی است که صحبتی از آن بمیان نمی آید و در مسائل و مشکلات یا شرم و حیا خانواده ها پنهان می ماند.
اگر بخواهیم واقع بین باشیم تنها در نزاع های خیابانی و خانگی فحاشی و ناسزا گویی رواج ندارد. بلکه بسیاری از ایرانیان و حتی ایرانیان تحصیل کرده در شوخی ها، متلک گوییها و حتی در ابراز محبت خود هم از فحش و ناسزا با شوخی و خنده استفاده می کنند. واقعیت این است فحاشی در رگ و پی بخش بزرگی از طبقات اجتماعی ایرانی نفوذ کرده و جزئی از فرهنگ او شده است. و در این سالها به دلایل متفاوت این فرهنگ زشت، تقویت شده و گسترش بسیاری پیدا کرده است.
از منظر دیگر نگاهی به رفتار و سخنرانی های مقامات رسمی و غیر رسمی ، نمایندگان مجلس، امامان جمعه و …. نشان می دهد که فحش و ناسزا بخشی از دیالوگ ارتباطی راس حکومت بوده که آن را به کرات تکرار کرده و در دوران حکومت جمهوری اسلامی از پیدایش تا امروز به وفور از آن استفاده شده است.و باز نشر پیدا کرده است.

سام فرهنگ 3نزدیکان به قدرت هم از ماجرا مستثنا نیستند. در مراسم مذهبی و نوحه خوانی، شخصیتهای نزدیک به حکومت از الفاظ رکیک با غرور استفاده می کنند. منصور ارضی و شاگرد او سعید حدادیان از جمله افرادی هستند که مجلس¬گردان هیئت¬های عامه¬پسند اند. و نوحه خوانی را با چاشنی فحش¬ و ناسزا، قصه و روایت¬های عامیانه در هم می¬آمیزند. و به پشتوانه حکومت و استفاده ابزاری از موقعیت، از فحش و ناسزا به عنوان تخریب یک چهره و یا قدرت نمایی استفاده می کنند. که دراین مورد می توان مثال هایی آورد.
اما دلیل این نزول فرهنگی و سقوط اخلاقی در جامعه ایرانی چیست؟ سعید سبزین مترجم و نظریه پرداز ادبی که از آن به عنوان ” تجاوز زبانی” یاد می کند. می گوید :”ریشه قضیه تجاوز زبانی در بی قانونی مملکت ماست”. او می گوید:” بحث این قضیه حداقل سه حوزه را برای تحلیل وسط می کشد: روانشناسی اجتماعی، مکانیسم فاشیسم (در شکل نژاد پرستی، تبعیض جنسی، و قانون گریزی) برای اتحاد ( فراموش کردن خویشتن و جستجوی معنا در قبیله)، و فلسفه زندگی (عدم درک معنای سرگرمی). که همه اینها هم متاثر از سیاست است.” او معتقد است: ” در سرکوب و سانسور و دریغ کردن فرصت های موفقیت از فرد و تقویت روحیه ی اتحاد (یا کلکتیوزم) و رفتارهای گله ای به هر حال خشم جزء لاینفک آن خواهد بود”.

اما مرتضی کاظمیان روزنامه نگار و فعال ملی مذهبی، اعتقاد دارد جامعه ایران آسیب های جدی اجتماعی دارد. و ضمن بر شمردن نقش حکومت در نزول فرهنگی جامعه بر نقش فرد و فردیت هم تاکید دارد. او می گوید:

“این‌که دستگاه قضایی هر روز بیش از روز قبل از انصاف و عدالت و دادگستری فاصله گرفته؛ این‌که بیکاری و تورم و ناامنی معیشتی و بحران اقتصادی، به شکلی تصاعدی فضائل اخلاق و نوع‌دوستی را هدف قرار داده؛ این‌که دستگاه عظیم تبلیغاتی و بازوهای ایدئولوژیک جمهوری اسلامی (از صدا و سیما و آموزش و پرورش گرفته تا تریبون‌های نمازجمعه و وزارت ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی) چه‌ها بر سر باورها و خلقیات ایرانیان آورده‌اند؛ این‌که خشونت و سرکوب نهادهای اطلاعاتی و امنیتی و نظامی و انتظامی و شبه‌نظامی، چگونه جامعه مدنی ایران را هدف قرار داده؛ جملگی نه از اهمیت نقش «فرد» در متن «ساختارها و نهادها» می‌کاهد و نه تغییری در این واقعیت می‌دهد که جامعه ایران از آسیب‌های اجتماعی جدی در رنج است، و نیازمند مواجهه‌‌ای بی‌تعارف و صریح است.”

بنابراین می توان بجز بحث فرد و فردیت، گسترش فرهنگ فحاشی و نزاع را در بی قانونی، فقر و گسترش خشونت و رفتار حکومت هم دانست .البته همانطورکه یک کودک از والدین خود می آموزد جامعه هم از حاکمان تاثیر می پذیرد.

لینک های کلماتی که آندرلاین هستند به ترتیب :
https://www.facebook.com/LeoMessi
https://www.facebook.com/marzie.rasouli
https://www.facebook.com/fernandalimaoficial
http://iranwire.com/fa/projects/3542
http://www.momtaznews.com/600-%d9%87%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%87%d8%b1-%d8%b3%d8%a7%d9%84%d9%87-%d8%af%d8%b9%d9%88%d8%a7-%d9%85%db%8c-%da%a9%d9%86%d9%86%d8%af/
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C
http://iranwire.com/fa/projects/3641
https://www.facebook.com/mssrdy?ref=ts&fref=ts
http://www.bbc.co.uk/persian/blogs/2013/12/131209_l44_messi_iran_facebook.shtml?ocid=socialflow_facebook_persian

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)