آمار نگران کننده مجازات اعدام در اولین ماه های حیات دولت یازدهم:۲۰۰ اعدام در سه ماه نخست

در ۸۷ روز نخست ریاست جمهوری حسن روحانی (از روز تحلیف تا هشتم آبان ماه)، قوه قضاییه ایران دست کم ۱۹۸ نفر را اعدام کرده است. به گزارش مقام‌های قضایی ایران، بخش عمده‌ای از این اعدام ها مربوط به جرائم مواد مخدر یا قتل عمد است.

همچنین در روزهای گذشته دست کم دو زندانی کرد به اسامی حبیب الله گلپری پور و شیرکو معارفی به اتهام عضویت در گروه‌های مسلح در کردستان اعدام شدند. بعلاوه در اوایل آبان ماه جاری ۱۶ زندانی مخالف حکومت به تلافی کشته شدن ۱۴ مرزبان ایرانی در حمله گروهی مسلح به مرزبانان هنگ سراوان، در سیستان و بلوچستان اعدام شدند. در خوزستان نیز چندین زندانی عرب به دار آویخته شده اند.

دولت حسن روحانی تاکنون به افزایش قابل توجه اعدام‌ها توسط قوه قضاییه واکنش خاصی نشان نداده است، تنها علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهور در جلسەای با چند فعال سیاسی آذری و کرد، ضمن ابراز ناخشنودی از اعدام های اخیر در کردستان، اجرای این احکام را به “افراد تندرو در جاهای دیگر” منتسب کرده است.

با افزایش نگران کنندۀ اجرای مجازات اعدام در هفته‌های اخیر در ایران، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران  و مرکز اسناد حقوق بشرایران  با انتشار بیانیه ای خواستار آن شدند که مقامات ایرانی روند فزآینده استفاده از حکم اعدام برای مجازات متهمان را متوقف کنند.اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، در نخستین سال ریاست‌جمهوری حسن روحانی، ایران به رکورد جهانی تازه‌ای در آمار اعدام‌ دست خواهد یافت، هرچند در همین مدت کوتاهی که از عمر دولت یازدهم می گذرد نیز رکور جدیدی در زمینه اعدام ها در ایران ثبت شده است.

ایران پس از چین بالاترین سرانۀ اعدام سالیانه را در جهان داراست. تاکنون در سال ۲۰۱۳ (از ۱۲ دی ۱۳۹۱ تا امروز) ایران بیش از ۴۰۲ نفر را اعدام کرده است. همچنین در ایران دهها مورد از این اعدام ها در ملاء عام و به گفته حاکمیت با نیت عبرت عمومی و کاهش آمار جرم و جنایت صورت می گیرد. آمارها نشان می دهند از میزان ذکر شده یعنی ۴۰۲ فقره اعدام، ۵۳ مورد از آنها در ملاء عام صورت گرفته اند. کارشناسان همواره نسبت به اثرات سوء این اعدامها هشدار داده اند.

کارشناسان سازمان ملل متحد و سایر کشورها مکررا نسبت به استفادۀ ایران از احکام اعدام در محکومیتهای مربوط به مواد مخدر ابراز نگرانی کرده اند. براساس قوانین بین المللی، استفاده از حکم اعدام محدود به “جدی ترین” جرائم می باشد و گزارشگر ویژۀ سازمان ملل متحد در امور اعدامهای فراقضایی و خودسرانه صراحتا اعلام کرده است که جرائم مربوط به مواد مخدر شامل حال جدی ترین جرائم نمی شوند. در ایران بطور سنتی و حسب قوانین موجود متخلفینی که در ارتباط با قاچاق مواد مخدر دستگیر می شوند مرتبا به اعدام محکوم شده و اعدام می‌شوند. تنها در ماه گذشته ۲۵ نفر از مجموع ۵۵ نفری که اعدام شده اند به جرائم مربوط به مواد مخدر محکوم شده بودند. کارشناسان سازمان ملل متحد از مقامات ایرانی خواسته اند تا مجازات اعدام را متوقف کنند.

علاوه بر تعداد بالای افرادی که به دلیل جرائم مواد مخدری اعدام شده اند، نگرانی مداومی نیز وجود دارد که مجازات اعدام به عنوان ابزاری برای ساکت کردن اعتراضات سیاسی، به خصوص علیه اقلیت های قومی استفاده می‌شود. هرچند حاکمیت تهران همواره در پی کسب مزیت و برتری در پس اعدامهای گسترده بوده است، سوال اساسی پیش روی وجدان عمومی جامعه و فعالین حقوق بشری این است که آیا با روی کار آمدن دولتی که شعار حفظ کرامت انسانی و حقوق شهروندی داده است، روزنه ای از امید در برهوت اعدامهای حکومت اسلامی ایران در ۳۵ سال گذشته قابل تصور خواهد بود یا خیر؟

در پاسخ به این پرسش بایستی سیر تحولات سیاسی و حقوق بشری کشور را در سه ماه اخیر مد نظر قرار داد. افزایش تعداد موارد اعدام در زمانی واقع می‌شود که آزادی چندین زندانی سیاسی امیدها را نسبت به اصلاح وضعیت حقوق بشر در ایران افزایش داد و سفر اخیر رییس جمهور ایران حسن روحانی به اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک و پیشنهادهای دیپلماتیک وی که با هدف خاتمه دادن به تنشهای مربوط به برنامۀ اتمی ایران ارائه شدند به نحو گسترده ای به عنوان یک دورۀ جدید آشتی جویانه در روابط بین ایران و جامعۀ بین المللی تلقی گردید. اما با وجود اینکه آقای روحانی با وعده برای ایجاد تغییرات و اصلاحات در زمینه حقوق ملت انتخاب شد، از زمان تحلیف وی در تاریخ ۱۳ مرداد سال جاری تا کنون حداقل ۲۰۰ مورد اعدام اجرا شده است و دهها زندانی دیگر نیز محکوم به اعدام شده اند و یا در انتظار اعدام به سر می برند.

هرچند قوۀ مجریه کنترل مستقیمی روی اعدامها و یا زندانهای ایران ندارد، اما آزادی چند زندانی سیاسی سرشناس در آستانۀ سفر روحانی به سازمان ملل، بیانگر حمایت قوۀ قضاییۀ ایران لااقل از بخشی از فعالیتهای دیپلماتیک رییس جمهور ایران بود، اما سرعت روزافزون تعداد اعدامها ظرف ماه گذشته نشان می‌دهد که قوۀ قضاییۀ ایران از زمان انتخاب حسن روحانی بررسی گسترده ای نسبت به سیاستهای داخلی خود در زمینه‌های همچون استفاده فزآینده از حکم اعدام نداشته است و دولت هم عملا در قبال این اعدامهای گسترده و همچنین مقوله اعدام در ملا عمومی که تاثیرات بسیار منفی بر سلامت روانی جامعه دارد، سکوت کرده است. البته سایر موارد نقض حقوق بشر نیز همچنان با شدت در حال انجام است. دستگیری، شکنجه و زندان مخالفین سیاسی حتی در زمان کمپین های انتخاباتی آقای روحانی ادامه داشت. وضعیت زندانیان علیرغم وعده مرخصی و آزادی مشروط به مناسبت اعیاد اسلامی غدیر و قربان، همچنان مبهم بوده و دولت در این خصوص وارد عمل نشده است.

در این میان باور عمومی بر همسو بودن کامل قوه قضائیه با حاکمیت نظام بوده و چشمها به قوه اجرائیه کشور دوخته شده است. قوه ای که هرچند از نظارتهای سخت و سنگین می گذرد و نمایندگان خودی نظام را به عنوان نامزد پیشکش ملت می نماید و حتی چونان انتخابات دهم به صندوق رای هم تمکین نمی کند، لااقل در انتخابات یازدهم خواسته ملی را متبلور نموده و همین انتخابی بودم نسبی آن سبب ساز دل بستن مردم و فعالین حقوق بشری به آقای روحانی و تیم ایشان گردیده است. امیدی که با آمارهای تکان دهنده منتشر شده رو به افولی شدید و یاسی سنگین گزارده است. فعالین حقوق بشر با ناامیدی به آینده نگاه می‌کنند و واهمه دارند که با تشکیل دولت جدید هیچ‌گونه تغییری در زمینه حقوق بشر بوجود نیاید. قاطعانه می توان گفت که دولت یازدهم تا اینجا لااقل در زمینه وعده های خود در مورد حقوق بشر موفق نبوده است، هرچند باور بر این است که دست دولت در بسیاری موارد بسته بوده و عملا جز شاهد ماجرا، نقشی دیگر ندارد، اما انتظار عمومی بر این است که آقای روحانی در این موارد به مسیر پیوده شده توسط آقای خاتمی اقتدا ننموده و مسایل پشت پرده را با ملت ایران و مردمی که به وی رای میلیونی داده اند در میان گذاشته و به صراحت از بی قانونی ها، تخلفات و نقض حقوق بشر صحبت کند. در غیر اینصورت و با ادامه روند نقض گسترده و سیستماتیک حقوق انسانها  و سکوت و لاپوشانی مسئولین و تمکین بی قید و شرط به حاکمیت که چونان دولتی درجه یک، دولت منتخب مردم را در جایگاه درجه دومی کنترل می نماید،اندک امیدی به اصلاح امور نخواهد بود.

در همین زمینه:

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)