برنامه جسورانه برزیل برای مقابله با «آژانس امنیت ملی»

افشاگری‌ها در بارۀ جاسوسی الکترونیکی مداوم دولت آمریکا سرتاسر جهان را تکان داده است، اما تعداد کمی از کشورها مانند برزیل جسورانه واکنش نشان داده‌اند. اوائل ماه جاری، دیلما روسف رییس‌جمهور برزیل برنامه‌هایی را برای ایجاد یک کابل نوری زیردریایی که ترافیک اینترنتی بین آمریکای جنوبی و اروپا را با دور زدن کامل ایالات متحده هدایت خواهد کرد، اعلام نمود. روسف همچنین از قانونگذاران خواست متممی را تصویب نمایند که گوگل، میکروسافت، و دیگر شرکت‌های اینترنتی ایالات متحده را مجبور خواهد کرد داده‌ها برای کاربران برزیلی را در سِرورهایی واقع در برزیل ذخبره نمایند، در عین‌حال سرویس پست کشور ایجاد یک سیستم ایمیل رمزی داخلی را آغاز کرده است.

تارنگاشت عدالت

منبع: گاردین، نشریه حزب کمونیست استرالیا
٢ اکتبر ٢٠١٣
نویسنده: آمار تور

افشاگری‌ها در بارۀ جاسوسی الکترونیکی مداوم دولت آمریکا سرتاسر جهان را تکان داده است، اما تعداد کمی از کشورها مانند برزیل جسورانه واکنش نشان داده‌اند، در آن‌جا قانونگذاران در حال‌حاضر نقشه قطع واقعی روابط با ایالات متحده را تحت بررسی دارند.

اوائل ماه جاری، دیلما روسف رییس‌جمهور برزیل برنامه‌هایی را برای ایجاد یک کابل نوری زیردریایی که ترافیک اینترنتی بین آمریکای جنوبی و اروپا را با دور زدن کامل ایالات متحده هدایت خواهد کرد، اعلام نمود. روسف همچنین از قانونگذاران خواست متممی را تصویب نمایند که گوگل، میکروسافت، و دیگر شرکت‌های اینترنتی ایالات متحده را مجبور خواهد کرد داده‌ها برای کاربران برزیلی را در سِرورهایی واقع در برزیل ذخبره نمایند، در عین‌حال سرویس پست کشور ایجاد یک سیستم ایمیل رمزی داخلی را آغاز کرده است.

حرکت‌ها پاسخ مستقیم به گزارش‌هایی است که می‌گویند طبق اسناد محرمانه‌ای که توسط ادوار اسنودن برملا شده‌، «آژانس امنیت ملی» ارتباطات تلفنی و ایمیل‌های روسف را شُنود کرده است. گزارش‌ها، که اوائل امسال منتشر شد، تنش‌های دیپلوماتیک بین دولت اوباما و روسف را تشدید نموده‌اند، روسف در سخنرانی تند خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ایالات متحده را به نقض حقوق بین‌الملل متهم کرد.

پیشنهادان روسف بر این پیش‌فرض قرار دارند که با عدم عبور ترافیک از خاک آمریکا و نگه داشتن داده‌ها در برزیل، دولت برزیل خواهد توانست به‌آسانی اطلاعات اینترنتی شهروندان را کنترل و امن کند. اما کارشناسان می‌گویند برنامه‌ها تأثیر کمی بر متوقف کردن جاسوسی آژانس امنیت ملی از مخابرات برزیل خواهد داشت، و برخی نگرانند که این موجب شکاف بیش‌تر در اینترنت بشود. کریستوفر سوقوییان تکنولوژیست اصلی و تحلیل‌گر ارشد «اتحادیۀ آزادی‌های مدنی آمریکا» (ACLU) می‌گوید «چون شما گام‌هایی برای مشکل‌تر کردن کار آژانس امنیت ملی بر می‌دارید، این بدین معنی نیست که آژانس امنیت ملی دم و دستگاه خود را جمع می‌کند.»

سوقوییان می‌گوید بخش عمدۀ ترافیک اینترنتی به آمریکای مرکزی و جنوبی از یک ساختمان واحد در میامی موسوم به «نقطه دسترسی قاره آمریکا به شبکه» می‌گذرد. دور زدن این مسیر با یک کابل جدید به سال‌ها کارو میلیاردها دلار نیاز دارد، و احتمالاً تأثیر کمی بر جاسوسی آژانس امنیت ملی خواهد داشت. ایالات متحده هم اکنون یک زیردریایی اتمی دارد که علناً به شنود کابل‌های اینترنتی زیردریایی اختصاص یافته است، و توانایی خود را برای هک‌کردن شبکه‌های کامپیوتری دولت‌های خارجی به اثبات رسانده است.

اجبار شرکت‌ها به ذخیره کردن داده‌ها در محل، دسترسی مقامات برزیلی به اطلاعات نگهداری شده توسط شرکت‌های آمریکایی را آسان‌تر خواهد کرد، اما سوقوییان هشدار می‌دهد که چیزها را برای آژانس امنیت ملی دشوارتر نخواهد کرد؛ چون مقر هر دو شرکت در ایالات متحده است، مقامات آمریکایی هنوز می‌توانند گوگل یا فیس‌بوک را از طریق احضاریه یا حکم دادگاه، بدون توجه به محل استقرار سِرور، مجبور به تحویل داده‌ها بنمایند. او می‌گوید برزیل می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های رمزیی دسترسی آژانس امنیت ملی به ایمیل‌ها را دشوارتر کند، اما اقدامات سخت‌تر دسترسی مقامات برزیلی به داده‌ها را نیز دشوار خواهد کرد.

سوقوییان به شبکه «« The Verge» می‌گوید موضوع تنها داشتن سِرورها در برزیل نیست، موضوع ذخیره کردن دادهها در سِرورهایی است که توسط شرکت‌های آمریکایی اداره نشوند. «مادام‌که استفاده از گوگل را غیرقانونی نکرده‌اید چیزی که بعید به‌نظر می‌رسد- نیاز به ایجاد سِرورهای داخلی که بتوانند مانند سرورهای خارجی گیرا باشند وجود دارد.» دیگران اذغان می‌نمایند که نقشه‌های برزیل بطور کامل از کشور در مقابل جاسوسی حفاظت نخواهند کرد، گرچه ترافیک اینترنتی اگر ایالات متحده را دور بزند هنوز امن‌تر از ارسال آن از طریق میامی خواهد بود. ریچارد استالمن، مؤسس پروژۀ جی ان یو (GNU) و «بنیاد نرم افزار آزاد» می‌گوید «اگر داده‌ها را از طریق ایالات متحده ارسال کنید در هر‌حال بازنده خواهید بود.» استالمن ذخیره کردن محلی داده‌ها را تحول مثبتی می‌ببیند، گرچه معتقد است برزیل می‌تواند با منع شرکت‌های داخلی و آژانس‌های دولتی از ذخیره کردن داده‌ها در کامیپوترهای شرکت‌های خارجی جلوتر برود. «هیچ راه‌حل صد درصد مطمئنی علیه جاسوسی وجود ندارد، اما این به‌معنی دست روی دست گذاشتن نیست.»

مقامات برزیلی می‌گویند آن‌ها هیچ نقشه‌ای برای منع کاربران از دسترسی به سایت‌های متعلق به شرکت‌های آمریکایی ندارند، کاری که چین و ایران می‌کنند، و هیج نشانه‌ای وجود ندارد که کشور بخواهد با کشیدن دیوار خود را از باقی جهان مجزا نماید. با این وجود، برخی‌ها می‌ترسند نقشه‌های برزیل برای دور زدن ایالات متحده به شکاف بیشتر در عرصه بیانجامد و حرکت آزاد اطلاعات را محدود نماید.

اریک اشمیت مدیر اجرایی گوگل ماه گذشته در مراسمی در نیویورک گفت «خطر واقعی [از] برملا شدن [جاسوسی آژانس امنیت ملی] این است که دیگر کشورها بطور جدی استفاده از تکنیک‌های رمزی را شروع کنند- ما عموماً از اصطلاح “بالکانیزه کردن” استفاده می‌کنیم- برای این‌که اساساً اینترنت را تجزیه کنند و این‌که اینترنت بیش‌تر مختص هر کشور بشود. این چیز خیلی بدی خواه بود. این واقعاً شیوۀ کار اینترنت را تغییر خواهد داد، و من فکر می‌کنم این چیزی است که مرا نگران می‌کند.»

برخی از رهبران هم‌اکنون فشار برای کنترل بیش‌تر بر شبکه‌های داخلی را شروع کرده‌اند. روسیه، چین، و برخی کشورهای خاورمیانه سال گذشته در «کنفرانس جهانی پیرامون ارتباطات بین‌المللی» در دوحه خواهان اقداماتی شدند که به کشورها حاکمیت بیش‌تری بر شبکه‌های خودشان بدهد. کنشگران نگرانند که این اقدامات سرکوب آزادی‌های اینترنتی را برای کشورها آسان‌تر خواهد کرد، گرچه دیگران پتانسیل تغییر دیدگاه در برزیل را-بمثابه یک قدرت اقتصادی در حال‌ظهور که می‌خواهد اینترنت را از مرکز آمریکایی آن جدا کند- می‌بینند.

گیرت لووینک مدیر مؤسس مرکز پژوهشی «مؤسسۀ فرهنگ‌های شبکه» در آمستردام می‌گوید «این یک گام بالقوه بزرگ برای برزیل است.» به نظر لووینک پیشنهادات روسف می‌توانند راه را برای مقابله با دکترین «دات.کام- ان جی او- رهایی» (dotcom-NGO-libertarian) که می‌خواهد نفوذ دولت بر اینترنت را بسود گوگل و دیگر شرکت‌های بخش خصوصی به‌حداقل برساند- بگشایند.

او در یک ایمیل به « The Verge» توضیح داد «از چشم‌انداز پسااستعماری، لازم است ما اجماع شبکۀ از ما بهتران را که تاکنون بر اینترنت “حکمرانی” کرده‌است بشکنیم.» روشن نیست که تلاش‌های برزیل دیگر ملت‌ها را به اقدام مشابه تشویق نماید، اما فراخوان آن به عمل، در درون برزیل با استقبال گستره مواجه شده است.

رابرت موگاه مدیر پژوهش در «مؤسسه ایگاراپ»، یک اتاق فکر مختص به امنیت و توسعه و مستقر در ریو دِ ژانیرو می‌گوید «برای بسیاری در چپ برزیل، برنامه شنود آژانس امنیت ملی به دیکتاتوری نظامی [١۹۸۵-١۹۶۴] و حمایت ایالات متحده که نظامیان را به قدرت رساند بازمی‌گردد. در عین‌حال در راست، طرح این‌که منافع تجاری و انرژی مخفیانه رصد می‌شوند موجب شعله‌ور شدن ناسیونالیسم اقتصادی شده است.»

همان‌طور که موگاه اخیراً در نوشته‌ای در روزنامه «گلوب و میل» گفت، پیشنهادات روسف حداقل بخشاً در سیاست‌های داخلی ریشه دارند. پس از اعتراضات گسترده‌ای که تابستان سال جاری در برزیل رخ داد محبوبیت او کاهش یافت، و او در حال‌حاضر برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آماده می‌شود.

بحث آژانس امنیت ملی به روسف امکان داده است صحبت را از ناآرامی اجتماعی برزیل برگرداند، و او مطمئناً از این فرصت استفاده کرد. هفته گذشته، روسف یک شام رسمی با پرزیدنت اوباما را- نخستین شام رسمی برای رییس‌جمهور برزیل در تقریباً دو دهه- لغو کرد، و گفت بدون «تحقیق به‌موقع» دربارۀ اعمال آژانس امنیت ملی، دیدار رسمی نمی‌تواند صورت پذیرد. هفته گذشته، او کنگره برزیل را تشویق کرد قانون مراکز داده‌های داخلی را که بخشی از «قانون اساسی اینترنت» است و شامل یک‌سری اقدامات در حمایت از حریم خصوصی است در عرض ۴۵ روز تصویب کند و آن‌را یک اقدام اضطراری توصیف نمود.

نقشه برزیل یک بعد اقتصادی نیز دارد. کشور سال‌ها برای پرورش بخش فن‌آوری اطلاعاتی داخلی هزینه کرده است، از صنابع درون‌زا از طریق تعرفه‌های گمرکی بالا و معافیت‌های مالیات حمایت کرده است. این سیاست‌ها قیمت تلفن‌های هوشمند و دیگر وسائل الکترونیکی را در برزیل شدیداً بالا برده‌اند، گرچه موجب پاگرفتن هزاران بنگاه اقتصادی و برخی کارخانه‌های تولیدی بزرگ نیز شده‌اند. سیاست‌های مالیات حمایتی شرکت‌های جهانی مانند میکروسافت و لنوو را جذب کرده، در عین‌حال دولت اخیراً برنامه «حرکت برزیل» را با هدف جذب کارآفرینان خارجی از طریق اعطای ویزا و پول اولیه آغاز کرد.

این به هیچ‌وجه تعجب برانگیز نیست که کشور رویکرد مشابهی را با اینترنت در پیش گیرد. همان‌طور که اخبار بلومبرگ هفته گذشته گزارش داد، بحث آژانس امنیت ملی می‌تواند بویژه مشوق شرکت‌های مخابراتی داخلی بشود، زیرا دولت برزیل از نزدیک کار ایجاد حفاظ‌های ایمنی برای شبکه‌های ملی را آغاز کرده است. دولت قانون دیگری را تحت بررسی دارد که در داخل کشور شرکت‌های تلفن برزیلی را ملزم به استفاده از تجهیزات تولید شده در داخل می‌نماید.

با این وصف، نگرانی وجود دارد که انوار سیاسی روسف موجب پنهان ماندن بحث‌های محتوایی‌تر دربارۀ جاسوسی بین‌المللی بشود، و این‌که هر اقدام مؤثر کشور برای متوقف کردن آژانس‌های آمریکایی ممکن است بسیار ضعیف باشد. سوقوییان، تحلیل‌گر «اتحادیۀ آزادی‌های مدنی آمریکا» می‌گوید «اما موقعی که شهروندان شما از ایمیل‌های غیررمزی و تماس‌های تلفنی غیررمزی استفاده می‌کنند، شما در عمل گامی برای متوقف کردن آژانس امنیت ملی برنمی‌دارید.»

برگرفته از: Information Clearing House

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)