تشدید بحران به مردم آسیب‌پذیر افغانستان به شدت ضربه می‌زند!
نویسنده: نیلاپو شانتی
مترجم: اسدالله جعفری (پژمان)
مجله دفاعی‌هند: ۲۹ دسامبر؛ ۲۰۲۲
سرزمینی افغانستان چندین دهه می‌شود که درگیر شکاف‌های ژئوپلیتیکی، درگیری‌ها و بی‌ثباتی‌های ناروا است. این وضعیت صدمات غیرقابل محاسبه و تزلزلات آینده‌ای با بحران‌های دائمی و خطرات ویران‌گری را به بار آورده است. وضعیت‌های دلخراش و ناامیدکننده در افغانسان نسبت به سال گذشته نیز بدتر شده است. زیرا شرایط با سطح بحران انسانی، خسارات اقتصادی، تحریم‌های فلج‌کننده، نقض حقوق بشری، نقض حقوق زنان و تهدیدات امنیتی فاجعه‌باری را برای افغانستان و فراتر از آن به همراه داشته است.
مداخله روسیه در افغانستان از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ میلادی، و هم‌چنان مداخلات ایالات متحده آمریکا در افغانستان پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱ میلادی، نهادهای سیاسی، اقتصادی و جامعه‌ی افغانستان را در هم شکسته. مداخله‌گران ذینفع این سرزمین را به میدان جنگ برای رقابت‌های جناحی، سمتی و بستری برای رشد بنیادگرایی دینی و مذهبی و فعالیت‌های تروریستی تبدیل کرده است.
خروج نابهنگام ایالات متحده آمریکاه از افغانستان در آگوست ۲۰۲۱ میلادی، با هرج و مرج، ترس و وحشت، ناامیدی و با تخریب امید مردم افغانستان‌زمین همراه بود. زیرا این خروج بدون توجه به تشکیل یک دولت‌فراگیر، تأمین امنیت، توسعه اقتصادی و تضمین‌های توافقنامه صلح در دوحه قطر صورت گرفت که گروه طالبان به قدرت بازگشت. جنبۀ اساسی در توسعه دموکراسی افغانستان، به دلیل عدم مشارکت دولت منتخب قانونی افغانستان در گفت‌گوهای صلح دوحه نقض شد و در نهایت این مشروعیت به باد ابتذال رفت. امروز سطح بحران در افغانستان نه تنها مرتبط به مردم افغانستان است، بلکه عمیقاً با مضامین و مفاهیم فراملی تروریسم جهانی‌ریشه‌دار نیز ارتباط دارد.
چالش‌های امنیتی
این تاریخ سفر پر فراز و نشیب سرزمن افغانستان از درگیری‌ها و چالش‌ها تا یک فاجعه انسانی امروزی است. دولتی تحت رهبری گروه طالبان از سال گذشته که افغانستان را تحت کنترل خود درآورده است، از آن زمان تا کنون برای به دست آوردن مشروعیت ملی و بین‌المللی خود تلاش میکند. اما آن‌ها در این امر ناکام مانده است. پس از اینکه گروه طالبان در سال گذشته قدرت را در کابل به دست آورد، پاکستان با روی کار آمدن مجدد دولت رفقای هم‌کاسه‌اش متشکل از افرداد حقانی‌ها به آرزوهای «عمیق استراتژیکی» خود که مدت‌ها و سال‌ها به دنبال آن بود، دست یافت. با این‌وجود؛ روابط پاکستان و افغانستان تا حد زیادی با کنترل شهر کابل توسط شبکه حقانی‌ها بدتر شده است. این چیزی بود که گروه حقانی‌ها باید با گروه‌های دیگر مرتبط به طالبان بر سر منابع و کنترل کابل به توافق هم می‌رسیدند که این اتفاق نیفتاد.
تحریک طالبان پاکستانی-(TTP)
بنابراین؛ اکنون درگیری‌ها و تبادل آتش مکرر بین نیروهای پاکستانی و گروه طالبان در نوار مرزی پاکستان و افغانستان که بیش‌تر به اصطلاح «خط دیورند» نامیده می‌شود شدت گرفته است. یکی از مسائل مبرم و فشارآور در داخل خاک پاکستان، تحریک طالبان پاکستانی به اصطلاح (TTP) است که بی‌ثباتی‌های فراوانی را علیه اسلام‌آباد ایجاد کرده است. بدین‌سان؛ گروه تحریک طالبان پاکستانی در ماه جون به دلیل تسهیل مذاکرات صلح با میان‌جیگری طالبان افغان‌پشتون وابسته به رژیم پاکستان و با مشارکت طالبانی شبکه حقانی‌ها به مدت یک ماه آتش‌بس نامحدود اعلام کردند. اما این مذاکرات و گفت‌گوها بین رژیم اسلام‌آباد و گروه تحریک طالبان پاکستانی طولی نکشید که جناح‌های متقابل دوباره جنگ را از سر گرفتند.
از این‌رو؛ نبرد گروه طالبان افغانی با شورش‌های متمرکز در شرق و شمال افغانستان و پناه دادن به شبه‌نظامیان خارجی مانند حضور ایمن‌الظواهری، رهبر کشته‌شدۀ گروه تروریستی القاعده در کابل، واقعیتی سخت است که بی‌احترامی طالبان به توافقنامه صلح دوحه در سال ۲۰۲۰ میلادی را ثابت میکند. جبهه مقاومت ملی وابسته به تاجک‌های افغانستان به رهبری احمد مسعود، در تلاش است تا منابعی برای جنگیدن با گروه طالبان پیدا کند. با این‌حال؛ در این روند، صلح در مناطق شمال افغانستان در کنار اقلیت‌های آسیب‌پذیر مانند تاجیک‌ها، شیعیان و هزاره‌ها به شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
بر اساس گزارش‌های میدانی دیده‌بان حقوق بشر، شاخه خراسان گروه تروریستی داعش (ISKP) وابسته به دولت اسلامی یا (داعش) در افغانستان، بارها و بارها هزاره‌ها و دیگر گروه‌های اقلیت را در مساجد، مکاتب و محل‌کارشان مورد حملات تروریستی قرار داده است که چنین حملات نشانۀ بارزی از جنایت علیه بشریت در سرزمین افغانستان است.
چالش‌های حکومت‌داری
طالبان از زمانی که به سرزمینی افغانستان به قدرت رسیده، هیچ چارچوب قانونی برای تشکیل یک حکومت سازنده و فراگیر در افغانستان ایجاد نکرده است. برعکس؛ طالبان پارلمان افغانستان را منحل کرده، وزارت امور زنان، کمیسیون‌های مستقل حقوق بشر افغانستان، قوه قضائیه و دفاتر مربوط به مدیریت امور پارلمانی را نیز منحل کرده‌اند. هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر فرزانه گروه طالبان، ماه گذشته با تحمیل تفسیر تندی از قواعد قانون شریعت، با استناد به عدالت «چشم در برابر چشم» در قانون شریعت اسلامی، به قضات اجیرشده دستور داد تا قوانین اسلامی را که شامل اعدام در ملاء عام، سنگ‌سار، شلاق و قطع دست و پا می‌شود، بدون قید و شرط اجرا کنند.
اخیراً یک مرد افغان که به اتهام قتل محکوم شده بود توسط طالبان در ملاء عام اعدام شده است. این امر باعث محکومیت‌های گستردۀ ملی و بین‌المللی علیه اقدامات واپس‌گرایانه و سوء استفاده‌جوانه‌ی گروه طالبان شد. گزارش‌های مربوط به نقض جدی حقوق بشری و انسانی توسط طالبان در افغانستان بسیار نگران‌کننده است. زنان از فضای عمومی و اجتماعی طرد شده‌اند. فتواهای سخت‌گیرانه برای پوشیدن حجاب سر تا پا، ممنوعیت تحصیل دختران و حذف زنان از کسب و کارشان در افغانستان بیداد میکند، و این اقدامات طالبان را از دادن امتیازات لازم برای ادای حقوق زنان بازمی‌دارد.
از آن‌جایی که طالبان نتوانستند یک حکومت مشارکتی گستردۀ را پس از ایجاد یک دولت موقت خودکامه تشکیل دهند، در نتیجه؛ بر رسیدگی در رابطه به مسائل اساسی هم‌چون بحران انسانی ویران‌گر، هرج و مرج سیاسی، بحران مدیریت و تأثیر چشم‌گیر بر اقتصاد رو به وخامت افغانستان تأکید مؤکد شود.
چالش‌های اقتصادی و انسانی در افغانستان
اولاً که مشکلات اقتصادی افغانستان با به رسمیت نشناخته شدن گروه طالبان به شدت تهدید خواهد شد و ثانیاً رشد اقتصادی وجود نخواهد داشت، یعنی بدون رشد اقتصادی در افغانستان «تجارتی وجود نخواهد داشت». بنابراین؛ پیش‌بینی می‌شود که مسیر رشد اقتصادی افغانستان به این زودی‌‌ها بهبود نخواهد یافت، زیرا ۲۴.۴ میلیون تن مردم افغانستان از فقر حاد و ناامنی غذایی رنج می‌برند. اگر چه افغانستان از جامعه جهانی کمک و حمایت‌های بشردوستانه دریافت میکند. اما این کمک‌ها برای مقابله با فقر شدید و بازگرداندن وضعیت به یک مسیر بهبودی و پایدار کافی نیست.
نیلاپو شانتی؛ پژوهشگر، نویسنده، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر هندی افغان‌تبار مستقر در دهلی‌نو می‌باشد. شانتی فارغ‌التحصیل دوره لیسانس در رشته روزنامه‌نگاری و فوق لیسانس در روابط بین‌الملل از دانشگاه بین‌المللی «اوپی‌جیندال» است. خانم شانتی معاون پیشین سردبیر مجله دفاعی‌هند بود و او به عنوان مدیر پروژه بنیاد هند و افغانستان (IAF) به سفارت افغانستان در دهلی‌نو نیز خدمت کرده است.
پانوشت‌ها و پیوندها:
https://www.tribunezamaneh.com/archives/331156
https://www.tribunezamaneh.com/archives/331242
https://www.tribunezamaneh.com/archives/331546
https://www.tribunezamaneh.com/archives/331566
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.