کاربرد قوانین بین‌المللی حقوق بشر در ارتباط با گرایش‌های جنسی، هویت‌های جنسیتی، بیان‌ جنسیتی و صفات یا ویژگی‌های جنسی

در آستانه روز جهانی حقوق بشر و همچنین همزمان با خیزش انقلابی «زن، زندگی، آزادی» سند بین‌المللی و مهم اصول یوگیاکارتا و یوگیاکارتا+۱۰ را ترجمه و برای مخاطبین عزیز شش‌رنگ، رسانه‌ها، گروه‌های سیاسی و فعال در زمینه حقوق بشر منتشر می‌نماییم.

جمهوری اسلامی از ابتدای قدرت‌گیری، حقوق سیاسی و اجتماعی گروه‌های مختلف به ویژه گروه‌های اتنیکی، عقیدتی، زنان و اقلیت‌های جنسی و جنسیتی را نقض کرده است. برای نمونه علاوه بر ممنوعیت تشکل، آزادی بیان و اجتماعات برای آحاد جامعه، مجازات‌های غیر انسانی از شلاق تا اعدام برای رابطه جنسی رضایت‌مندانه بین دو همجنس تا نفرت پراکنی دولتی و خشونت‌های سیستماتیک از جمله تغییرجنسیت‌ تحمیلی و عقیم‌سازی اجباری افراد ترنس تنها چند نمونه از نقض حقوق جامعه ال‌جی‌بی‌تی+ ایران است.

جامعه ال‌جی‌بی‌تی+ ایران، نیز چند دهه است که به اشکال گوناگون برای احقاق حقوق پایه‌ای خود مبارزه می‌کند. این تلاش‌ها در دهه‌های آغازین خود عمدتا به صورت فردی و با استناد به قوانین موجود در ایران برای رفع تبعیض و تثبیت موجودیت قانونی افراد ترنس بوده است. در سه دهه گذشته فعالین همجنسگرایان  به صورت گسترده و غالبا از خارج از کشور با ایجاد تشکلها و انتشار مقالات و مطالبی توضیحی و آگاه‌گرایانه به این مبارزه چهره‌ای همه شمول و بر پایه اصول جهانی حقوق بشر داده است.

امروز این مبارزه و طرح مطالبات همه اعضای این جامعه را به درجات گوناگون در بر می‌گیرد. همجنسگرایان زن و مرد، دوجنسگرایان، افراد ترنس، ترنسجندر و افراد میان جنسی با طرح مطالبات خود، جمهوری اسلامی را به چالش کشیده و حاضر نیستند بیش از این سایه قوانین تبعیض آمیز بر زندگی آنها سیطره داشته باشد.

تدوین‌کنندگان اصول یوگیاکارتا در توضیح آن می‌گویند:”اصول یوگیاکارتا، مجموعه‌ای از اصول هستند که چگونگی استفاده از حقوق جهانی بشر در ارتباط با اقلیت‌های جنسی و جنسیتی را برای ما روشن می‌کنند. این اصول تایید کننده‌ی استانداردهای جهانی الزام آور هستند که دولت‌ها باید به آن پایبند باشند. این اصول نوید فردایی متفاوت می‌دهند که در آن انسان‌ها آزاد زندگی می کنند و از نظر کرامت انسانی و حقوق با هم برابر هستند.”

در سال ۲۰۱۵ اجلاس فوروم استانبول، متشکل از بخشی از تدوین‌کنندگان اولیه اصول یوگیاکارتا به مدت پنج روز در این شهر تشکیل شد تا کمبودهای این اصول را با توجه به گذشت نزدیک به ده سال مورد بررسی قرار داده و از پیشنهادات فعالین کشورهای گوناگون در این رابطه مدد گیرند. شادی امین نیز در این اجلاس حضور داشت و به همراه تنی چند از کنشگران و صاحب‌نظران، عدم ذکر تبعیض بر اساس “بیان جنسیتی” در این اصول را مورد نقد قرار داده و خواهان اصلاح آن شد. این پیشنهاد به همراه پیشنهاداتی از سوی فعالین اینترسکس (افراد میان جنسی) در مورد اهمیت ذکر تبعیض بر پایه شاخص‌های جنسی، مبنای اضافه کردن هر دو این اصلاحات در یوگیاکارتا + ۱۰ شد.

نسخه پیش رو ترجمه اصول یوگیاکارتاست که پس از ده سال از تدوین اولیه آن در سال ۲۰۰۶، در سال ۲۰۱۶ مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفته است و به اصول یوگیاکارتا + ۱۰ شهرت پیدا کرد. قطعا بنا بر روند تحولات جهانی در این عرصه، و بنا بر ضرورت امکان اصلاح و تدقیق این اصول در آینده وجود دارد.

شش‌رنگ سال‌هاست با اتکا به اصول یوگیاکارتا، و تطبیق آن با خواستها و مطالبات واقعی جامعه ال‌جی‌بی‌تی+ در داخل ایران، با همراهی فعالین این حوزه، برای ایجاد یک زندگی انسانی و فارغ از تبعیضات ضد انسانی موجود مبارزه می‌کند. محور فعالیت های ما برای نهادینه کردن خواست آزادی و حقوق برابر این جامعه و لغو تمامی تبعیض‌ها بر اساس گرایش جنسی، هویت جنسیتی، بیان جنسیتی و ویژگی های جنسی بوده و از پیشرفت‌های حاصل شده و دستاوردهای این جنبش نوین اجتماعی خرسندیم، در عین حال بر این نکته نیز واقفیم که هنوز راه طولانی ای در پیش داریم. راهی که برای طی کردن آن به همه شما، به همه دستها و قلم‌ها و قدم‌های موجود نیازمندیم.

امید که با ترجمه به روز، و استفاده از واژه‌های دقیق به زبان فارسی در این سند مهم، سهم خود را در ایجاد گفتمانی ضد تبعیض و برابری طلب ایفا کرده باشیم.

توصیه‌های مهم به سازمان های حقوق بشری، رسانه‌ها و تشکل‌های سیاسی

  • در راستای افزایش آگاهی اعضا و فعالین خود در مورد حقوق جامعه ال‌جی‌بی‌تی+ ایران تلاش کنید.
  • اصول یوگیاکارتا را به نمایندگان یا سخنگویان رسمی خود به طور مشخص آموزش دهید.
  • از زبان و ادبیات صحیح و به‌روز در مباحث پیرامون جامعه ال‌جی‌بی‌تی + استفاده کنید.
  • گرایشات وهویت‌های جنسی و جنسیتی متنوع را در درون و بیرون تشکل خود به رسمیت شناخته و با طرح مطالبات و خواسته‌های جامعه ال‌جی‌بی‌تی+ فضای امنی را برای اعضای این جامعه در میان خود فراهم کنید.
  • مشمول کردن حقوق این جامعه بر اساس اصول یوگیاکارتا را به صورت خاص در دستور کار‌، فعالیت‌ و برنامه‌های آتی خود قرار دهید.
  • از کنشگران و متخصصان این عرصه، به عنوان مشاور کمک بگیرید.
  • تشکل‌ها و پژوهشگران ال‌جی‌بی‌تی+ را در پلتفرم‌های خود معرفی کنید و با گفتگو با آن‌ها، گام‌های جدی برای پر کردن خلأ آگاهی‌رسانی بردارید.
  • نسبت به هرگونه رفتار تبعیض‌گرایانه، خشونت‌آمیز و تحقیرکننده‌ این جامعه در تشکل خود حساسیت داشته باشید.
  • با گفتمانی که طرح این مطالبات را زودهنگام، لوکس و غیرضرور می‌داند آشکارا مقابله کنید.
  • اصول یوگیاکارتا را در کنار اصول تاکنون پذیرفته شده حقوق بشری، همچون اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیون جهانی حقوق کودک، میثاقین حقوق مدنی- سیاسی و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، کنوانسیون منع شکنجه، کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان، کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت (افراد با نیازهای ویژه)، کنوانسیون علیه تبعیض نژادی، در تعیین سیاست‌های خود به کار گیرند.

شش‌رنگ (شبکه لزبین‌ها و ترنسجندرهای ایرانی)

دانلود فایل پی‌دی‌اف اصول یوگیاکارتا و یوگیاکارتا+۱۰

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)