حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۸ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است. در هفته‌ای که گذشت، دستکم ۲۲ صیاد و شکارچی غیرمجاز و ۳ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. در همین زمینه رییس اداره حفاظت محیط زیست سنندج از محکومیت یک شکارچی پرندگان شکاری در این شهرستان خبر داد و مسولان محیط زیستی در استان خوزستان و شهر های اشنویه و کاشان از بازداشت مجموعا ۴۴۴ متخلف حوزه شکار و صید در نیمه نخست سال خبر دادند. همچنین رییس سازمان جنگل ها از افزایش ۳۰ درصدی کشفیات قاچاق چوب از ابتدای سال جاری تا کنون نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته خبر داد. در هفته ای که گذشت ۳ فقره آتشسوزی، در مناطق جنگلی استان های کردستان، مازندران و کهگیلویه و بویراحمد رخ داد که تاکنون از میزان خسارت آنان اطلاعاتی منتشر نشده است. در اخباری دیگر مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان از وقوع ۲۰۰ فقره آتش در این استان طی نیمه ابتدایی سال خبر داد و فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران گفت که۹۰ هکتار از عرصه‌های چهارگانه محیط زیستی این استان در ۶ ماهه نخست سالجاری بر اثر آتشسوزی از بین رفت. طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران، اصفهان، اراک، شازند، جاسک، کرج، اهواز و زاهدان، ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمامی گروه‌ها اعلام شد. بر اساس گزارشی دیگر در شهر تهران بالای ۴۰ درصد آلودگی هوای ناشی از منابع متحرک مربوط به ناوگان فرسوده است که خود نشان از تأثیر زیاد این ناوگان در آلودگی هوا دارد. از دیگر اخیار محیط زیستی میتوان به ورود روزانه ۲۰۰ هزار مترمکعب پساب فاضلاب به رودخانه کارون، مرگ ۱۴ قلاده فک در سواحل دریای خزر در استان مازندران و تلف شدن بیش از هزار قطعه ماهی و موجود آبزی دیگر در دریاچه برم الوان بهمئی اشاره کرد. از سوی دیگر فقدان مدیریت بارش های حداقلی حیات بسیاری از مناطق کشور از جمله تالاب جازموریان، دشت شهرکرد و خلیج گرگان را تهدید میکند که منجر به بروز مهاجرت های آبی در این مناطق شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی
خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجهٔ آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
در شرایطی که به دلیل آبگیری سد جیرفت و عدم تامین حقابه زیست محیطی تالاب جازموریان، این تالاب یک قدم بیشتر با خشک شدن کامل فاصله ندارد، جمعی از مردم کرمان و فعالان محیط زیست با ارسال نامه ای به رئیس جمهور خواستار تامین حقابه زیست محیطی این تالاب و جلوگیری از خشک شدن آن شدند.
خشک شدن تالاب جازموریان منجر به بروز معضلات زیست محیطی زیادی در منطقه شده است. همچنین خشک شدن تالاب جازموریان و کاهش حقابه رودخانه هلیل رود، منجر به بروز مهاجرت های آبی در این منطقه شده است.
خلیج گرگان نیز بزرگترین خلیج دریای خزر است که این روزها رو به نابودی رفته است. در حال حاضر به دلیل خشکسالی و عقب نشینی آب دریا، زایش تنوع زیستی در این منطقه از بین رفته و بدین گونه خلیج در معرض فقر غذایی و انرژی قرار گرفته است.
همچنین دشت شهرکرد از جمله دشت‌های ممنوعه بحرانی است که نرخ افت سطح ایستابی آن و فرونشست در این دشت در حد فاجعه است و به گفته کارشناسان اگر زودتر جلوی این فاجعه گرفته نشود، دیگر احیای آن ممکن نخواهد بود.
این روزها فرونشست زمین، بیابان‌زایی و گردوغبار نقاط مختلف کشور را تحت تاثیر قرار داده و استان تهران نیز از وضعیت در امان نمانده است. فرونشست زمین در دشت‌های استان تهران در حالی جولان می‌دهد که معاون فنی اداره منابع طبیعی استان تهران می‌گوید: فرونشست زمین بر دو چالش اساسی زیست محیطی دیگر یعنی بیابان‌زایی و گرد و غبار نیز تاثیرگذار است.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۲۲ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۶ گزارش منابع رسمی است، در استان های فارس، زنجان، خراسان جنوبی، آذربایجان شرقی، همدان، خراسان رضوی، خوزستان، تهران، کردستان، کرمان، اردبیل و ایلام بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
در همین زمینه رییس اداره حفاظت محیط زیست سنندج گفت: شکارچی پرندگان شکاری در این شهرستان به پرداخت ۶۱ میلیون و ۵۰۰ ریال جریمه محکوم شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خوزستان نیز از بازداشت ۳۴۳ متخلف شکار و صید طی ۶ ماه نخست سال جاری در این استان خبر داد و رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کاشان گفت: ۲۵ شکارچی متخلف در قالب ۱۶ گروه طی ۶ ماه نخست امسال در این شهرستان شناسایی و دستگیر شدند.
همچنین رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اشنویه در آذربایجان غربی اظهار کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون با ۷۶ متخلف حوزه شکار و صید برخورد قانونی صورت گرفته است.
بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد دستکم ۲۱ تن چوب قاچاق که حاصل جمع آوری ۳ گزارش از منابع رسمی است در استان‌های آذربایجان غربی، سمنان و اردبیل کشف و دستکم ۳ نفر در این خصوص بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهار گفت: عاملان قطع ۶ اصله درخت «بید» در منطقه حفاظت شده «آلما بلاغ» این شهرستان به دستگاه قضایی بخش صالح آباد معرفی شدند.
در این زمینه رییس سازمان جنگل ها از افزایش ۳۰ درصدی کشفیات قاچاق چوب از ابتدای سال جاری تا کنون نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته خبر داد.
همچنین رییس اداره منابع طبیعی شاهرود گفت: ۹ تن زغال و چوب تاغ قاچاق طی ۶ ماهه نخست امسال کشف شد.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
اسقاط نشدن خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده مطابق برنامه پیش‌بینی شده درآیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک، کلانشهرها را در چند سال اخیر آلوده‌تر کرده است.
به‌عنوان مثال در شهر تهران بالای ۴۰ درصد آلودگی هوای ناشی از منابع متحرک مربوط به ناوگان فرسوده است که خود نشان از تأثیر زیاد این ناوگان در آلودگی هوا دارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران ۱۱۱، اصفهان ۱۲۵، اراک ۱۳۲، شازند ۱۲۳، جاسک ۱۴۴، کرج ۱۰۳، اهواز ۱۲۵ و زاهدان ۱۴۷، ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمامی گروه‌ها اعلام شد.
شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:
از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حد مجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده است.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
در هفته ای که گذشت ۳ فقره آتشسوزی، در منابع طبیعی استان های کردستان، مازندران و کهگیلویه و بویراحمد رخ داد که تاکنون از میزان خسارت آنان اطلاعاتی منتشر نشده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان از وقوع ۲۰۰ فقره آتش سوزی در ۶ ماهه امسال خبر داد و گفت: با توجه به مستهلک شدن تجهیزات اطفای حریق در استان، در آتش سوزی احتمالی آینده با کمبود شدید امکانات و تجهیزات مواجه خواهیم بود.
همچنین فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران گفت: ۹۰ هکتار از عرصه‌های چهارگانه محیط زیستی این استان از جمله پارک ملی خجیر و سرخه حصار در ۶ ماهه نخست سالجاری بر اثر آتشسوزی از بین رفت.
آلاینده های محیط زیستی
طی هفته ای که گذشت رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان تبریز از پلمپ یک واحد آلاینده رنگزی در روستای اسفهلان از توابع شهرستان تبریز خبر داد.
همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر گفت: در پی درخواست‌ها و پیگیری حقوقی در خصوص آلودگی ناشی از مخزن‌های میعانات گازی یک شرکت در عسلویه، با رای قضایی مهلت ۲ ساله برای جابجایی مخازن این شرکت به محل استاندارد تعیین شد.
در گزارشی دیگر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به ورود روزانه ۲۰۰ هزار مترمکعب پساب فاضلاب به رودخانه کارون، گفت: فاضلاب همه شهرستان‌هایی که در محدوده رودخانه کارون و دز قرار دارند وارد این رودخانه می‌شوند.
در گزارشی دیگر مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: از ابتدای سال جاری شاهد تلفات غیر عادی فک ها در سواحل دریای خزر در استان مازندران هستیم که تعداد آنها تاکنون به ۱۴ قلاده رسیده است.
وی ادامه داد: از طریق سازمان حفاظت محیط زیست، در حال بررسی اطلاعات از میزان و علل مرگ و میر فک خزری در دیگر کشورهای واقع در سواحل شمالی و شرقی دریای خزر هستیم.
طی هفته های اخیر بیش از هزار قطعه ماهی و موجود آبزی دیگر در دریاچه برم الوان بهمئی تلف شدند که به گفته شهروندان و مردم بومی این منطقه ریختن مواد سمی توسط برخی افراد و گردشگران، استفاده غیرمجاز اداره آب و شرکت گاز از آب دریاچه برای هواگیری لوله‌های گاز جدیدی که در مسیر شهرستان لنده، دریاچه برم الوان تا روستا‌های دور اُفتاده و سرایت موادی همچون سرب و قطعات بازمانده از جوشکاری لوله‌ها و نبود اُکسیژن از مهمترین عوامل تلف شدن این موجودات آبزی است. این در حالی است که مسئولان تاکنون پاسخگو نبودند.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.