چرا آمار سزارین در ایران بالاست؟

صدای جیغ او حتی از بیرون زایشگاه شنیده میشد. از همه حتی از پرسنل خدماتی عاجزانه می خواست که او را سزارین کنند. طوفانی از درد او را در هم نوردیده بود . لحظه به لحظه به تولد نوزادش و ساحل آرامش نزدیکتر می شد. در اتاق دیگر زنی که نه ماه از بارداریش میگذشت خود را در ایینه نگاه میکرد و لباس عمل خود را برانداز میکرد کلاهی که بر سر داشت به نظر او مضحک بود ولی برای او مهم نبود چون تمهیدی بود برای سزارینش و در آغوش کشیدن فرزندش . گاهی با صدای جیغ آن زن آشفته آیینه را بکناری میگذاشت و با خود میگفت شاید این آرامش من آرامش قبل از طوفان باشد؟!
براساس آخرین آمار رسمی ارائه شده توسط وزیر بهداشت جناب آقای محمدحسن طریقت، در تاریخ اردیبهشت ۱۳۹۲، آمار سزارین ۴۶ درصد گزارش شده است. این در حالی است که آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت ( (WHO ) در سال ۱۳۹۰ ایران با ۴۰ درصد رتبه سوم بالاترین آمار سزارین در دنیا را دارد.
طبق نظر WHO هیچ گونه دلیلی برای آمار سزارین بالاتر از ۱۰ تا ۱۵ درصد در هیچ نقطه ای از دنیا وجود ندارد. در برخی بیمارستانهای خصوصی ایران آمار سزارین حتی به ۹۰ تا ۱۰۰ درصد می رسد. دکتر شهلا میرگلوی بیات اظهار داشت متاسفانه هنوز نتوانسته ایم آمار سزارین را در بیمارستانهای خصوصی کنترل کنیم .
دلایل افزایش آمار سزارین چند وجهی وکمی پیچیده می باشد و تحت تاثیر عوامل مختلف و گاهی غیرقابل اندازه گیری است که در زیر به سه دسته عمده اشاره می شود:
زنان:
به طور طبیعی از نظر فیزیولوژیکی و آناتومی بیشترِ زنان برای انجام زایمان طبیعی آمادگی کامل را دارند ولی با این حال روز به روز آمار زنانی که درخواست سزارین انتخابی را دارند بیشتر می شود. دکتر رضا صفی آریان در نخستین کنگره ملی زایمان ایمن در همدان یکی از علل عمده درخواست سزارین در بین زنان را ترس از درد زایمان طبیعی دانست . از دلایل دیگر می توان به بالارفتن سن ازدواج و سن بارداری بالا که یکی از موارد انجام سزارین می باشد و همین طور شیوع بالای تک فرزندی در جامعه اشاره کرد. اگرچه روی هم رفته تحقیقات نشان می دهد که آمار سزارین در تمام رده های سنی بالا رفته است.
از عوامل دیگر می توان گفت که زنان امروز از لحاظ زیبایی اندام ، زایمان سزارین را ترجیح می دهند ولی نمی دانند که زیبایی اندام قبل و بعد از زایمان به ورزش ، نوع تغذیه و سبک زندگی بستگی دارد.

متخصصین زنان و کادر درمانی
متخصصین زنان و ماماها نقش مهمی را در این زمینه بازی می کنند. دکتر رویا خدایی متخصص زنان و زایمان و لاپاراسکوپی با اشاره به این که زایمان طبیعی یک روند وقت گیر است و با توجه به اینکه در کشور ما مونیتورینگ داخلی جنین وجود ندارد و مادر فقط به دست تنها یک ماما سپرده می شود حین زایمان استرس های زیادی به وجود می آید. به عقیده وی همه این استرس ها و مسائل قانونی پس از آن است که در واقع متخصصین زنان را به سمت سزارین سوق می دهد.
در شرایط استاندارد در ازای هر هزار تولد، به ۳۰ ماما نیاز است. در حالی که در ایران در حال حاضر در ازای هر هزار تولد ۱۵ ماما در مراکز درمانی وجود دارد.
دولت
دولت عملا در سالهای متمادی گذشته برنامه مسنجم و اساسی برای حل این معضل نداشته است. دکتر ملک منصور اقصی متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است ما هرچند وقت یک بار برای کاهش آمار سزارین راهکارهای مختلف مانند زایمان بدون درد، زایمان در آب و بالا بردن تعرفه زایمان(حق الزحمه پزشک) را مطرح می کنیم در حالی که علت اصلی را گم کرده ایم.
دولت تجهیزات ضروری برای جلوگیری از به خطر انداختن جان مادر و جنین را در بیمارستانها که یکی از مهمترین عوامل درصد سزارین پایین در کشورهای پیشرفته می باشد را فراهم نکرده است. دکتر خدایی در این باره می گوید ما باید امکانات بررسی جنین را در بیمارستانهای خود داشته باشیم و در این شرایط حداقل فکرمان از جانب زایمان طبیعی بیمار راحت تر باشد. ما شرایط مطلوب زایمان طبیعی را به هیچ وجه در کشور نداریم .
دکتر ناهید خداکرمی (رئیس انجمن علمی مامایی) با بیان اینکه رابطه مالی بین پزشک و بیمار نیز باید اصلاح شود، بیان داشت: بیمه ها باید این ارتباط مالی را با واقعی کردن تعرفه ها از بین ببرند حتی یکسان سازی تعرفه زایمان طبیعی و سزارین هم کمکی به کاهش آمار سزارین نخواهد کرد. باتوجه به خودگردانی بیمارستانها، تعرفه سزارین نباید به عنوان یک منبع درآمد برای بیمارستانها محسوب شود. متاسفانه در برخی بیمارستانها آمار بالای سزارین نه تنها برای مسئولین آن بیمارستان نگران کننده نیست که به عنوان یک منبع درآمدزای خوب برای کل بیمارستان درنظر گرفته می شود.
هزینه های مربوط به زایمان در کشورمان بسته به نوع پزشک، زایمان، بیمارستان انتخابی و بیمه بسیار متفاوت است. بدون بیمه هزینه سزارین در بعضی بیمارستانهای دولتی به ۹۰۰ هزار تومان و طبیعی به ۳۰۰هزار تومان می رسد. در بیمارستان های خصوصی قیمت های زایمان تا مرز ۵ میلیون تومان و گاهی بیشتر هم می رسد. در بیمارستان های درجه یک خصوصی، زایمان طبیعی با بیمه تکمیلی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و بدون بیمه تا ۲.۵ میلیون تومان است. زایمان سزارین در این بیمارستان ها با بیمه تکمیلی حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و بدون بیمه به ۴.۵ تا ۵ میلیون تومان می رسد. برخی مادران علاوه بر انتخاب بیمارستان، می توانند پزشک را خود انتخاب کنند که در این صورت دستمزد پزشک جداگانه محاسبه می شود. هزینه دستمزد پزشک در بیمارستان خصوصی درجه یک به علاوه هزینه بیمارستان تا ۵. ۵ میلیون تومان میرسد. سهم پزشک بین یک تا یک و نیم میلیون تومان است. اما هزینه زایمان مستقیم پزشک در بیمارستان دولتی به تنهایی ۵۰۰ هزار تومان است.
دولت در بکارگیری از ظرفیت و توان رسانه ای در ارتباط با فرهنگ سازی ایمن در جامعه و در دبیرستانهای دخترانه هم بسیار ناتوان عمل کرده است. متاسفانه دولت در بحث استانداردسازی نیروی انسانی دچار مشکل است، اگر چه ایران جزء معدود کشورهایی است که توانسته نیروهای مامای خود را به تعداد ۴۰ تا ۵۰ هزار در مقاطع مختلف کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد تربیت کند، متاسفانه تنها ۲۰ هزار نفر از این افراد در جایگاه اصلی خود مشغول به خدمت هستند. دولت نقش مهم ماماها را در ترویج زایمان طبیعی نادیده گرفته و این نیروی عظیم به جای پوشش کمبود ماماها در اتاق های زایمان و کلینیک های زنان، یا بیکارند یه به کارهای دیگری مشغولند.
باتوجه به استاندارد جهانی ۳۰ ماما در ازای هر هزار تولد، ما برای کم کردن فاصله با استانداردجهانی ، به تمامی ماماهای تحصیل کرده بیکار کشور نیاز داریم.
کشور هلندیکی از کشورهایی استکه با ۱۴ درصد پایین ترین آمار سزارین در دنیا را دارد. در این کشور اعتقاد بر این است که زن حامله بیمار نیست و حاملگی و زایمان جزیی از روند طبیعی زندگی زن است از اینرو ۳۰ درصد از زایمانها در منزل انجام میشود اگرچه ۱۰۰ درصد زایمانها توسط ماما ی تحصیلکرده یا متخصص زنان همراهی می شود. تنها ۱۰ درصد زنان مسکن دریافت میکنند.به زنان حامله در کلاسهای قبل از زایمان وکلاسهای یوگا آموزش داده میشود که چطور کنترل درد را به عهده بگیرند.
بطور کلی انجام زایمان بدون درد به دو روش دارویی و غیر دارویی امکانپذیر است.روشهای غیر دارویی شامل ماساژ، تمرکز ،موزیک ، گیاه درمانی ، طب سوزنی ، تحریک الکتریکی پوست، هیپنوتیزم ، ورزش ، گرما ، آب درمانی ، زایمان در آب ، انرژی درمانی و حضور همسر در اطاق زایمان است.
روشهای دارویی شامل استنشاق گاز انتونوکس ( گازی بی بو و بیرنگ که مخلوطی از اکسیژن و اکسید نیترو است و با شروع درد زایمان آنرا از طریق ماسک تنفس می کنند و موجب بی دردی میشود)، تزریق دارو از طریق سرم و یا تزریق داخل عضله ، بی حسی از ناحیه کمر وتزریق مواد بی حس کننده داخل کانال زایمان است.
در ایران در سال ۸۹ بر طبق دستور العمل وزارت کشور به کارشناسان مامایی اجازه داده شد که کلاسهای دوران بارداری و قبل از زایمان را در جهت ترویج زایمان صبیعی دایر کنند که تا کنون نحوه اجرای آن در هاله ای از ابهام باقی مانده است.

حال این سوال پیش میاید که اگر آموزشهای لازم به زنان داده شود و سطح آگاهی انان در زمینه عوارض ناخوشایند سزارین و توانایهای بالقوه آنان در مورد زایمان طبیعی بالا رود و دولت همکاریهای لازم را به عمل آورد باز زنان ما سزارین را انتخاب میکنند؟

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)