هفت سال پیش در چنین روزی منصور کوشان، شاعر، نویسنده، پژوهشگر، روزنامه‌نگار و عضو کانون نویسندگان ایران پس از مبارزه‌ای جانکاه با بیماری سرطان در سن ۶۵ سالگی در شهر استاوانگر نروژ به جهان یادها پیوست.

او متولد پنجم دی ماه سال ۱۳۲۷ در اصفهان بود و از همان اوان نوجوانی به نویسندگی در عرصه‌های داستان، شعر و تئاتر روی آورد. در سال‌های جوانی به اتفاق ِ هم‌نسلان‌اش به طور مرتب در حلقه‌ی ادبی موسوم به جُنگ ِ اصفهان که شماری از نویسندگان برجسته‌ی اصفهانی بنیان نهاده بودند، حاضر می‌شد.

منصور کوشان پس از آنکه به تهران آمد، ارتباط با تئاتر را به ویژه از راه نقد تئاتر ادامه داد و با روزنامه‌هایی چون آیندگان همکاری کرد و علاوه بر انتشار دفترهای شعر، مجموعه‌های داستان و رمان، به روزنامه‌نگاری حرفه‌ای نیز روی آورد و با مجله‌هایی چون دنیای سخن، گردون و آدینه همکاری داشت و به انتشار تکاپو و بوطیقا همت گماشت.

از دیگر فرازهای مهم زندگی کوشان عضویت و فعالیت ِ پیگیر در کانون نویسندگان ایران و کوشش برای از سر گیری ِ فعالیت‌های آن بود.
در سال ۱۳۷۳ شماری از نویسندگان ایرانی با انتشار نامه‌ی سرگشاده‌ی “ما نویسنده‌ایم” به فضای بسته‌ی فرهنگی و اعمال سانسور در ایران اعتراض کردند. منصور کوشان یکی از اعضای کانون نویسندگان ایران بود که برای جمع‌آوری امضا ذیل ِ این بیانیه توسط نویسندگان ایرانی، تلاش وافر کرد.
او در سال ۱۳۷۷، همزمان با آغاز قتل‌های زنجیره‌ای، برای چند سخنرانی به خارج از کشور رفت. قتل محمد مختاری و محمد جعفر پوینده از همکاران نزدیک او در مجله تکاپو و جمع مشورتی و هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران به دست ماموران وزارت اطلاعات باعث شد که به ناگزیر از بازگشت به ایران چشم بپوشد.

او در کتاب “حدیث تشنه و آب” شرحی مفصل از چگونگی تلاش نهادهای امنیتی برای کشتن نویسندگان در ماجرای اتوبوس ارمنستان و برخورد امنیتی جمهوری اسلامی با نویسندگان و روشنفکران دگراندیش به دست داده است.

کوشان پس از اقامت در نروژ مجدداً به عرصه‌ی تئاتر بازگشت و اجراهایش در آن کشور با استقبال منتقدان روبه رو شد و نیز کتابی درباره‌ی هنریک یوهان ایبسن، شاعر و نمایشنامه‌نویس نامدار نروژی منتشر کرد.

او در نروژ خانه‌ی دفاع از آزادی بیان را پایه گذاشت و در سال ۲۰۱۰ برنده‌ی جایزه‌ی اوسیستکی انجمن قلم نروژ شد که به نویسنده، روزنامه‌نگار یا نهادی که در زمینه‌ی آزادی بیان دستاورد چشمگیری داشته باشد، اعطا می‌گردد.

از آثار اوست:

رمان‌های

زنان فراموش شده،
دهان خاموش،
تثلیث جادو،
عشق‌های شیطان،
راز بهارخواب،
آداب زمینی،
محاق؛

مجموعه داستان‌های
خواب صبوحی و تبعیدی‌ها،
اوازهای خاموش در تبعید،
واهمه‌های مرگ،
واهمه‌های زندگی،
زانیه و داستان‌های دیگر؛

مجموعه شعرهای
ملودی‌های عاشقانه،
گفت سنگ‌ها،
پنجره‌ای رو به‌جهان،
مفهوم دیگر الفبا،
سال‌های شبنم و ابریشم،
قدیسان آتش و
خواب‌های زمان؛

نمایشنامه‌های
انتخابات،
نورا + نورا،
آزمودگی،
برابر آسمان،
آخرین شانس‌ها،
قربانیان خواب پنهان،
شبی در خانه‌ی مریم،
بودن از نبودن،
یک بار دیگر، یک بازی دیگر،
کسوف عروسک‌ها،
جرم یک لبخند و محفل عاشقان،
بازی‌های پنهان،
زن نه زن،
مرد نه مرد؛

آثار تحقیقی چون
وارثان حکمت خسروانی:
مانی و سهروردی،
هستی‌شناسی داستان‌های سهروردی:
جست و جوی خرد ایرانی از پیش از زرتشت تا بعد از باب،

چالش‌های ادبیات:
جستارهایی در فرهنگ و ادبیات،
آینه‌های زمان

جستارهایی در فرهنگ و جامعه،
تبسم‌ها و تاسف‌ها

در شناخت فرهنگ و جامعه،
حدیث تشنه و آب،
فراسوی متن فراسوی شگرد
بررسی زندگی و آثار هنریک ایبسن،
هستی‌شناسی شعر فارسی.

 

یادش زنده و یادگارانش پاینده باد

 

مدیا کاشیگر، غزاله علیزاده، فرج سرکوهی، نصرت رحمانی، منصور کوشان
ساری ۱۳۷۴

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)