پیش درآمد:
سال ۲۰۲۰ یک سال خارق العاده برای علم بوده است. جهان هنوز در حال مبارزه با یک بیماری همه گیر است که باعث بیماری جهان شمول شده است. در عین حال، علم به شیوه ای بی سابقه به این بحران عکس العمل نشان داد. واکسن کووید-۱۹تنها در طی یک سال پس از شیوع آن تجویز می شود٬ در حالیکه قبلاً هرگز واکسنی در چنین مدت کوتاه ساخته نشده بود. با این حال ، پاسخ به کوید-۱۹ تنها پیشرفت مهم علمی در سال گذشته نبود.
۱- واکسن کووید-۱۹:
تولید واکسن ها علیه ویروس کرونا،را شاید بشود بالاترین پیشرفت علمی در سال ۲۰۲۰ نامید. پیش از این، سریعترین واکسن علیه اوریون تولید شده بود که استفاده از آن در مقیاس وسیع چهار سال طول کشید. تا پایان سال ۲۰۲۰ ٬ حداقل چهار محصول داریم که نتایج امیدوار کننده ای را در آزمایشات بالینی نشان داده اند: یکی از فایزر و بیو ان تک٬ دیگری از شرکت مادورنا٬ آکسفورد-آسترازنکا و اسپوتنیک از روسیه. واکسن فایزر-بیوان تک در چند کشور مجاز شده است و برخی از افراد قبلاً واکسینه شده اند. به غیر از این واکسنها، تلاش جهانی بی سابقه ای نیز برای تولید واکسن در بسیاری از کشورها وجود داشته است. طبق آخرین چشم انداز سازمان بهداشت جهانی٬ ۶۰ واکسن تحت آزمایش بالینی هستند و ۱۷۲ محصول دیگر در مرحله پیش بالینی هستند.
۲- سفر فضایی:
پیشرفت علم طی سال۲۰۲۰ برای نجوم چشمگیر بود. بسیاری از ماموریت ها و سفرهای مهم به فضا نتیجه داده اند. ماموریت خودکار «چانگ ای-۵» به ماه توسط چین سنگها و گرد و غبار را از سطح ماه جمع آوری کرده و طی ۲۳ روز برگرداند. آخرین بار چنین ماموریتی چهار دهه گذشته بوده است. این مأموریت شامل حفاری رباتیک در سطح ماه برای تهیه نمونه بود، عملیاتی که در نمونه قبلی دیده نشده است. چین ماموریت های فضایی پیچیده ای را توسعه داده است که فراتر از جمع آوری نمونه های ماه است. آکادمی علوم چین (کس یا CAS) تلاش پیچیده دیگری را به فضا آغاز کرده است؛ پروژه ژئکام یا GECAM (مانیتور تمام آسمان الکترومغناطیسی با انرژی زیاد امواج جاذبه) از مرکز پرتاب ماهواره سیچوان چین در دهم دسامبر/۲۰ آذر. این ماموریت دارای توانایی نظارت بر آسمان و با هدف ردیابی منشا امواج گرانشی در فضا انجام می شود.
ماموریت اینسایت ناسا به مریخ: مریخ نورد اینسایت (InSight) ناسا با هدف کاوش در فضای داخلی سیاره است و تاکنون ۴۸۰ مریخ لرزه یا مارسک (مثل زمین لرزه در کره خاکی ما) را ثبت کرده است. انتظار میرود داده های این مارسک ها سرنخی را در مورد فضای داخلی مریخ در اختیار دانشمندان قرار دهد.
یکی دیگر از مهمترین ماموریتهای فضایی، ماموریت به سیارکهای نزدیک زمین بود. فضاپیمای اوسیریس-رکس ( OSIRIS-REx) توسط ناسا در تاریخ ۲۰ اکتبر /۲۹مهر بر روی سطح سیارک بنو(Bennu) قرار گرفت. هدف این ماموریت جمع آوری نمونه هایی از سطح سیارک ها برای مطالعه منظومه شمسی است. آخرین ماموریت ناسا قصد دارد یافته های خود را با مأموریت هایابوسا (Hayabusa) ژاپن مقایسه کند که سیارک ریوگو (Ryugu) را کاوش میکند.
۳-پیش بینی ساختار پروتئین با هوش مصنوعی
یک سوال قابل توجه در زیست شناسی این است: چگونه یک پروتئین بر اساس توالی اسیدهای آمینه ساختاری سه بعدی تشکیل می دهد؟ از همه مهمتر، سوالی که باعث ایجاد نگرانی در زیست شناسان شده است این است که آیا می توان ساختار دقیق عملکردی را که یک مولکول پروتئین شکل می گیرد از اطلاعات مربوط به توالی اسیدهای آمینه تعیین کرد؟ در سال ۱۹۶۹، سیروس لئوینتال(Cyrus Levinthal) محاسبه کرده بود که ایجاد یک ساختار پروتئین از توالی اسیدهای آمینه به یک زمان نجومی نیاز دارد. در حالی که در شرایط طبیعی یک پروتئین در کسری از زمان به ساختار سه بعدی خود تبدیل می شود. از آن زمان، زیست شناسان ابزارهای مختلف پیشرفته ای همچون کریستالوگرافی با اشعه ایکس و رزونانس مغناطیسی هسته (یا ان.ام.آر) را بکار گرفتند تا بتوانند ساختار پروتئین را تعیین کنند. در ۲۰۲۰ ٬ شرکت دیپمایند (Deepmind) مستقر در انگلیس و زیر مجموعه گوگل اعلام کرد که توانسته است ساختار پروتئین را با دقت بیشتری نسبت به ابزارهای رایانه ای موجود، پیش بینی کند. دیپمانید٬ برای رسیدن به هدف خود از هوش مصنوعی و الگوریتمی به نام آلفافولد استفاده کرده که تاکنون دقیق ترین آن بوده است. انتظار می رود این ابتدای راهی است که بتوانند در حوزه درمان بیماری‌ها و مدیریت محیط‌زیست و موارد مشابه آن را بکار بگیرند.
۴- فنآوری پزشکی کریسپ-آر و کس۹
در پزشکی امسال جایزه نوبل شیمی به دلیل کشف فناوری کریسپ آر-کس ۹ CRISPR / Cas9 در ویرایش ژن به امانوئل شارپنتیه (Emmanuelle Charpentier) و جنیفرآ. دودنا (Jennifer A. Doudna) اعطا شد. این جایزه نیز مهم بود. دو زن دانشمند برای اولین بار نوبل شیمی را گرفتند. با استفاده از این قیچی های ژنتیکی، محققان اکنون می توانند قطعات د.ان.آ حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم ها را با دقت بسیار بالایی برش دهند. در بیانیه مطبوعاتی انجمن نوبل آمده است: این فناوری تاثیرات انقلابی در علوم زیستی داشته است، در درمان های جدید سرطان نقش دارد و ممکن است رویای درمان بیماری های ارثی را محقق کند.
۵- نخستین اتاق با ابررسانای دما
سرانجام دانشمندان توانستند یک ابررسانا را در دمای اتاق کار کنند، که این پدیده قابل توجهی بود٬ در حالیکه قبلا تصور می شد که این دردمای بسیار پایین وجود دارد. ابررساناها طیف گسترده ای از برنامه ها را دارند، از دستگاه های ام.آر آی گرفته تا برج های تلفن همراه. قبل از توسعه این روش، ماده ابررسانایی برای عملکرد در دمای «منهای ۱۴۰ درجه سانتیگراد» ثبت شده بود. ابررسانای دمای اتاق-که یک هیدرید گوگرد کربن دار است- می تواند هنگامی که فشار بسیار زیادی از حدود ۲۶۷گیگاپاسکال (بیش از دو برابر فشار جو زمین) اعمال می شود، کار کند.
۶-گوشت گاو غذای مطلوب هندوها
مردم دره سند -واقع در شمال غربی هند- در طی تمدن دره سند به خوردن گوشت علاقه داشتند و این قسمت زیادی از رژیم غذایی آنها را تشکیل می داد. عجیبتر اینکه، ساکنان این دره گوشت گاو را به بقیه گوشتها ترجیح می دادند.
این یافته ها در مطالعه ای تحت عنوان “باقیمانده لیپیدها در سفال از تمدن سند در شمال غربی هند” گزارش شد، که در ۹ دسامبر/ ۱۹ آذر در مجله علوم باستان شناسی منتشر شده است. مولکول‌هایی به نام لیپیدها، که چربی‌ها و روغن‌ها را تشکیل می‌دهند، مقاوم هستند و آثار آن می‌توانند بیش از هزار سال زنده بمانند، در حالی که مواد مغذی دیگر، مانند پروتئین‌ها، سریع تخریب می‌شوند. محققان باقیمانده لیپیدها در عروق سرامیکی مورد استفاده در تمدن دره سند، به ویژه در دوره زمانی شناخته شده به عنوان دوره بالغ هاراپان (۲۵۰۰ سال قبل از میلاد تا ۱۹۰۰ سال قبل از میلاد) را مطالعه کردند. این مطالعه با هدف بررسی عمیق عادات غذایی هاراپانی ها با تجزیه و تحلیل مانده چربی انجام شد. این مطالعه بر روی پنج روستای هند که زمانی بخشی از تمدن سند بودند متمرکز شده است. تیم تحقیقاتی ۱۷۲ قطعه سفال را از این سایت ها بازیابی کردند و تجزیه و تحلیل باقی مانده چربی روی آنها انجام شد. پژوهشگران معتقدند رژیم غذایی سند شامل مقادیر زیادی از گوشت خوک، گاو، گاومیش، گوسفند و بز و همچنین محصولات لبنی بوده است.
۷- روند بی برگشت ذوب یخ های گرینلند
خشم تغییرات آب و هوایی ساخته شده توسط انسان در حال حاضر با ذوب شدن ورقه های یخ با برگشت کند در کنار افزایش همزمان سطح دریا نشان داده شده است. گزارش شده است که ورقه های یخی گرینلند ذوب شده اند (و همین الان هم می شوند) تا جایی که برگشتی ندارند. دانشمندان گفتند که مقدار زیادی یخ ذوب شده است به طوری که حتی اگر امروز گرم شدن کره زمین متوقف شود، یخ ها همچنان آب می شوند. بارش برفی که هر سال صفحات یخ را دوباره پر می کند، از اینجا به بعد قادر به انجام این کار نیست. سرعت ذوب این یخها در حاضر هفت برابر میزانی است که در دهه ۱۹۹۰ م. /۱۳۷۰خ. دیده می شد.
Source: https://www.newsclick.in/2020-the-year-science
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.