از فرهنگ ایران زمین معمولن به عنوان فرهنگ پربار و گلستان و بوستان و سرزمین پُرمهر و مرز پر گهر و غیره گوییم و به آن می بالیم. البته این چندان نادرست نیست ولی همه ی حقیقت هم نیست که اگر می بود حال و روز ما چنین نمی بود.
در کنار فرهنگ پربار، فرهنگ آزار، و در گلستان و بوستان خار بسیار و با فرهنگ مهر ،دیو صد چهر نیز خواهیم یافت.
کتاب پیش رو که نزدیک به سیزده سال پیش نوشته شده به خارستان فرهنگ ما می پردازد که سفری تخیلی ست در تاریخ فرهنگ که از ” دور شهر” آغاز می شود و در شهر امروز آن هم در زمان شورش بانوان در ابتدای انقلاب پایان می یابد.
باید به این نکته توجه دهم که هر جا از عارفان نام برده شده هدف آن عرفانی ست که بزرگترین دست آوردش تهی سازی عرفان از گوهر راستین آن بوده و سرانجام به جایی رسیده که امروز می بینیم.
اگر کسانی چون بایزید از فنای ذره در کل می گفتند و خرقانی و ابی الخیر و احمد غزالی و عین القضات همدانی و دیگران همان راه را رفته و در نهایت به اندازه ی ذره راه به سوی خدا می دیدند و در حقیقت بنیان استواری برای درک درست جهان پیرامون می نهادند ؛ و در فرهنگهای دیگر کسانی چون والتر ویتمن موش را شگفتی ای چون کهکشان می پنداشتند؛ عارفان دروغین همه ی تلاش خود به کار گرفتند و می گیرند تا نشان دهند که راه فقط یک راه است، آن هم همان راهی که خود می پویند.
بر این پایه بسیاری هشدار می دادند که مبادا پندارهای دیگر را به عنوان کفر به باد دشنام بگیرند اما عارفان دروغین تلاشهایشان چنان بود که پندارهای خود را حقیقت ناب بدانند و بدترین دشنامها را نثار دیگران کنند تا جایی که در دوران اخیر کسی چون خمینی خود را دوستدار ابن عربی بخواند و آن چنان رفتار کند که کرد.
مسعود میرراشد در برلین در رشتههای علوم سیاسی و سپس فلسفه تحصیل خود را به پایان رساند. او نزدیک به سه دهه دربارهی این موضوعها به کار پژوهشی مشغول است.
یکی می گفت ” اکثر فلسفیان حلولی و ملحد باشند.” و ” صابی مشرک ستاره پرست” ؛ ” نصرانی پلید خبیث” ، “نسطور ملعون” ، ” گبرک منحوس” ، ” زردشت و مانی حقه باز” ، “اهل تشبیه نحس یاوه درآی” و دیگران از دشنام هایش در امان نماندند.
البته بر من روشن نیست که این ارزیابی های خشک اندیشانه تا چه اندازه تراوش ذهن خودشان بوده و تا چه اندازه اهرمی برای این که خود را از اتهام زندیق در امان دارند که البته در هر صورت زیانهای بی شماری نصیب فرهنگ نمودند. این خود بحثی ست که باید جداگانه به آن پرداخت .
در هر حال در این نوشته هر جا سخن از عرفان و فناشدگان رفته هدف آن کسانی هستند که کارهایشان در خدمت ارزش زدایی از عرفان بوده است.
مسعود میرراشد
برلین نوامبر ۲۰۲۰
-برای خرید نسخه چاپی این کتاب اینجا را ببینید.
کتابهای دیگر از همین نویسنده:
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.