زنده یاد فهیمه یمین اسفندیاری – فهیمه اکبر – (۱۲۹۶ – ۱۳۸۸) زاده تهران بود اما از سوی پدر اصالتی مازندرانی داشت. پدرش یمین‌الممالک، بعنوان سرکنسول ایران در باکو انتخاب شد و فهیمه خردسال تا دوازده سالگی در آنجا بود و استعداد موسیقی‌اش را معلم او در باکو کشف کرد. فهیمه نوجوان در بازگشت از شوروی سابق به ایران در مدرسه فرانسوی تحصیل موسیقی را ادامه داد. وی از شاگردان خوب مرتضی خان محجوبی نیز بود. فهیمه یمین اسفندیاری، با فرزند سپهدار اعظم رشتی (محسن اکبر) از بزرگان گیلان پیوند زناشویی بست و به گیلان کوچ کرد. از قضا یکی از فرزندانشان «گیلان» نام داشت. گفته می‌شود ترانه «گیلان جان» سروده جهانگیر سرتیپ‌پور، اشاره به اوست.

فهیمه گرچه از سوی پدر اصالت مازندرانی داشت ولی در گیلان نشو و نما کرد و عشقش گیلان بود. در دورانی که خوانندگی زنان در ایران تابو بحساب می‌آمد، خواندن آواز به زبان گیلکی را آغاز کرد. او به چندین و چند زبان (ازجمله فارسی، روسی، فرانسوی، آلمانی و انگلیسی) هم آواز خوانده‌است. فهیمه اکبر نویسندهٔ کتاب معروف طباخی گیلان نیز هست. آن زن هنرمند در سال‌های پایانی دههٔ ۱۳۳۰ مجموعه‌ای از ترانه‌های جهانگیرخان سرتیپ‌پور (نویسنده و ترانه‌سرای نامدار گیلان) را در مجموعه‌ای با نام «اوخان» گردآوری و منتشر کرد و خودش نیز تعدادی از ترانه‌های آن را اجرا کرد.

در اواسط دههٔ نود میلادی یک سی دی از اجراهای فهیمه اکبر در آمریکا منتشر شد که شامل ۱۶ ترانه با صدای اواست. ازجمله:

گیلان جان، گل پامچال، والس نوروزی، مصرلۊ (Misirlou، ماه نو، جۊمه بازار (جمعه بازار)، بَمؤم باز، أی بۊخؤفته دیل، آن شب بهار، آفتابخیزان، شَب بُو، بیابان بُو، زمستان بُو – بُوران بُو، درّنده فراوان بُو، نۊشۊ (نوشو) و…

بعدها، زنده‌یادان عاشورپور، محمد نوری، پوران، منیر وکیلی، فریدون فرخزاد…، / همچنین پری زنگنه و مینو جوان و… شماری از آثار فهیمه اکبر را بازخوانی کردند.

Image may contain: 1 person, hat and closeup

کو به کو در به در من بِگردَستم بوشوم / بسا کسان بیدم دل نَبستم بوشوم
دل بو می شین من می دیلِ شین بوم / عقل ویرجه دانه اوچین بوم
ناگه بیدم دل گه من دِ بجَستم بوشوم / پَر بکشه دل پیِ خو نیمه
هوش ببه آشفته سراسیمه / تنها بمانستم بار دَبستم بوشوم
نۊشۊ ، نۊشۊ
ایپچه بئس، رَنجه نۊکؤن جانا
نۊشۊ، نۊشۊ، زندگی بی تۊ تأسیانه
تۊ واَ بئسی می وَر
نیویره دیده یَه کانَم تَر
تی جفایَه دیمیرأنم
نۊشۊ، نۊشۊ
یأد بأوَر اۊ مهتابی شبانَه
اۊ شب‌رَوی‌های نهانَه
بیقراری و خاموشیَه
اۊ خط ۊ اۊ نیشانَه
یأد بأَوَر اۊ مِهرِ نمایانَه
اۊ اولی شیرین گبانَه
هر چی بۊگؤفتی مَرَه یأده
شاهدِ می دیل تی لبانَه
نۊشۊ، نۊشۊ
نۊشۊ، نۊشۊ
ایپچه بئس، رَنجه نۊکؤن جانا
نۊشۊ، نۊشۊ، زندگی بی تۊ تأسیانه
تۊ واَ بئسی می وَر
نیویره دیده یَه کانَم تَر
تی جفایَه دیمیرأنم
نۊشۊ، نۊشۊ
 
برای شنیدن ترانه «نوشو» (+ترجمه) و شرح حال زنده یاد «فهیمه اکبر» روی عکس زیر کلیک کنید.

Image may contain: ‎1 person, ‎text that says '‎فهیمه اکبر Akbar Fahimeh ترانه زیبای نوشو Nušu همنشین بهار‎'‎‎

 

░▒▓ همه نوشته‌ها و ویدئوها در آدرس زیر است: 

همنشین بهار 
 

 

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)