اسیب های مهاجرت غیرقانونی بر زنان و کودکان (بخش یکم)

،کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR)در گزارشی که به تازگی از سوی این نهاد منتشر شده اعلام کرده که تعداد کودکان افغان که در سال ۲۰۰۹ خواستار پناهندگی در اروپا شدند به پنج هزار و نهصد نفر می رسد در حالی که این آمار در سال ۲۰۰۸، فقط سه هزار و سه صد و هشتاد نفر بود.و این مسئله براى کودکانی که اماررسمی از انها موجود نیست مثل کودکان ایرانی ، کرد ، سوری ٫ فلسطینی ٫که در این یکی دو سال اخیر به شدت افزایش یافته ، حتی به شکل رسمی هم قابل پیگیری و اسیب شناسی نیست. مگر با گزارشهای مستند وشواهد شاهدین و یا مهاجرانی که خود این راه را طی کرده و در کمپهای ویژه ٫ ساکن بوده اند .
هرساله هزاران نفر در جستجوی شرایط بهتر کار و زندگی ، امنیت جانی ویافتن ازادی ، صلح و ارامش ، سختی راه دشواری را بر خود هموار می کنند که امار نشان می دهد در بیش از ٨٠ درصد موارد از سختی و خطرهای ان اگاهی ندارند.
با توجه به تجربیات فردیم و صحبتهای مستند و ضبط شده ای که با تعداد زیادی از مسافران این مسیر داشتم ، گمان می کنم براى تحلیل بهتر موضوع و اسیب شناسی ان بر کودکان و زنان ، میشود این مسیر را به سه بخش اصلی تقسیم کرد. براى بخش عمده ای از مهاجرین ٫ ترکیه دروازه عبور است ،از ان رو من راهی که باید توسط این مسافران طی شود و خطراتیکه در این مسیراین گروه را تهدید می کند بررسی میکنم. ان سه بخش اصلی شامل مسیری است که افراد طی میکنند براى رسیدن به یونان یا ترکیه ، در مورد زنان و کودکان مشخصن مبحث همراه مطرح میشود کودکان گاه تنها و یا با سرپرستی یک بزرگسال تن به مهاجرت میدهند ٫ بسیار پیش می اید که زنان در گریز از تبعات و اسیبهای نابرابری اجتماعی ، احکام قضایی ناعادلانه به علت فعالیتهایشان یا فرار از ازدواج های اجباری ، تجربه امکان زندگی ازاد و ارام به همراه کودکانشان یا به تنهایی راهی این مسیر دشوار میشوند.. بخش دوم ٫دوران سکونت این افراد است در ترکیه ویونان و جابجا شدن انها توسط قاچاقچیان انسان در داخل خاک این کشورها و خروج غیر قانونیشان از ترکیه ویونان و ورود به کشور امن نهایی است و در انتهای مسیر اسیب شناسی وضعیت این کودکان و زنان طی زمان اقامتشان در کمپهای ویژه ی مهاجران در کشور مقصد است. که باید در زمانی کافی تحلیل روانشناسانه، جامعه شناسانه بشود و همچنین ازجهت فقدان قوانین ،براى تحلیل نیاز به زمان بیشتری دارد .
مسیرهایی که قاچاقچیان انسان براى جابجا کردن مسافران انتخاب میکنند معمولن براى گریز از ایستهای مرزی و بازرسی و نیز گشتیهای احتمالی از قسمتهای صعب العبور طبیعت انتخاب میشود. از میانه رودخانه ها و سنگلاخها و مناطق جنگلی بکر . این مسیرهاکه به شکل پیاده یا با چهار پایان طی میشود توان فیزیکی بسیار بالایی را می طلبد که مطمئنن کودکان و تعدادی از زنان ، از ان بی بهره اند . کودکان روزها سرگردان و خسته بدون تغذیه و پوشش مناسب بدنبال بزرگترهای جمع ،خودشان را می کشانند بدون ان که بدانند چرا باید روزهای شیرین کودکیشان را در این تلخی جانکاه سپری کنند. انهایی که والدین یا اشنای بزرگسالی همراه دارند شانس بیشتری خواهند داشت ، اما براى کودکان و زنانی که اغلب به علت هزینه ی بالای این گونه سفر و مشکلات مالی خانواده و یا عدم رضایت سرپرستشان تنها به این سفر تن میدهند وضعیت اسفناکتر است. زنان و کودکان اغلب طعمه خوبی هستند براى سوء استفاده قاچاقچیان جهت حمالی و کارگری در طول مسیر و یا سوء استفاده های جنسی ازارنده و گریز ناپذیر ، اغلبشان بر اثر تغذیه نامناسب به شدت بیمار میشوند و میترسند بیماری و دردشان را بروز دهند. و تنها امکان درمانی داروهاییست که مسافران دیگر همراه دارند . در طول مسیر ، کودکان خردسال براى امنیت دیگر اعضای گروه در حال حرکت مجبور به خوراندن داروهای خواب اور قوی توسط والدینشان هستند. من در تجربه فردی خودم در طول سفر شاهد بودم که خانواده هایی برای انکه کودکان خردسال و نوزاد همراه داشتند از ادامه مسیر پیاده روی در کوه باز ماندند و توسط قاچاقچی همانجا رها شدند. بعدها براى شش نفر دیگر که دو تا ی انها سالمند و بقیه کودک بودند همین حادثه درجنگلی، درقسمتهای ساحلی شهر ازمیر ترکیه اتفاق افتاد انها در سرمای بهمن ماه در جنگل رها شدند.
براى ما و گروه همراه مان تقریبن یک هفته به طول انجأمید تا از مرز ایران به شهر وان در ترکیه برسیم (که این زمان براى گروههای مختلف متغیر است ) و در تمام این مدت غذا تنها نان و ماست بود و به حمام هم دسترسی نداشتیم .
مسافران که اغلب در دسته های ١۵ تایی یا کمی کمتر حرکت می کننند ٫گاه مجبورند شب را درمکانهای بسیار نامناسب مانند طویله، بیابان یا زیربارش باران بدون پناهگاه سرکنند و اغلب کودکان همراه این گروهها به خصوص در ماههای سرد سال در تمام طول سفر بیمارند. میشوند. پیش می اید که قاچاقچی مسافرانش را به پلیس بفروشدو مطمئنن هیچ کدام از این دو، نه پلیس و نه قاچاقچیان انسان نگران سلامتی کودکان بی گناهی که میان این سودا گری بزرگترها مانده اند، نیستند . زنانی که تنها سفر میکنند اغلب در محدودیت و مسولیت فرزند یا فرزندانشان اسیر و درگیر میمانند ونگرانیشان چندین برابر است . علاوه بر مشکلاتی که در طبیعت براى این مسافران وجود دارد احتمال تعقیب و گریز یا تیر اندازی توسط پلیس نیز از اسیبهای گریز ناپزیر این نوع سفر است. در این گونه مواقع کودکان به عنوان سپر بازدارنده پلیس مورد سوء استفاده قرار میگیرند. که البته بعدها دیدم براى قاچاقچیان این رسم معمولی است .
اما رسیدن به ترکیه و سکونت در خانه هایی که قاچاقچیان از قبل تدارک دیده اند تا مسافران را براى مدت نا معلوم در ان اسکان دهند نیز اغاز دور جدیدی از مجموعه خطرهایی است که کودکان را تهدید میکند.در اینجا دو انتخاب وجود دارد :
اعلام پناهندگی به دفاتر سازمان ملل
و هزینه کردن مبالغ هنگفت براى ادامه ی سفر به شکل قاچاقی و غیر قانونی
براى کسانی که در ترکیه به سازمان ملل اعلام پناهندگی نکنند، چون اوراق هویتی ندارند هیچ امکاناتی در مورد اسکان و تغذیه و استفاده از خدمات پزشکی و دارو وجود نخواهد داشت . من خود تجربه داشته ام که خانواده ها بعضن ۴٠ تا ۵٠ نفر، براى مدتها در خانه ای کوچک محبوس میشوند وگاه براى ماهها تنها از عدس و ماست و ماکارانی تغذیه می کنند. براى کودکانی که شیرخشک یا غذای کمکی می خورند و یا از پوشک استفاده می کنند وضعیت بسیار دشوار است خانواده ها مجبورند بهای چندین برابر پرداخت کنند تا بتوانند این نیازها را توسط قاچاقچیان براورده کنند.
گذشتن زمان واکسیناسیون ، عدم دسترسی به امکانات اموزشی و مشکلات روحی ناشی از محبوس ماندن در اتاقهای کوچک والدین را در سفری که بازه ی زمانیش نامعلوم است کلافه و گیج میکند.
زندگی ٢٠ روزه در کمپهای ایزوله و کنترل شده ی ترکیه که جایی شبیه بندهای عمومی زندان بود نیز براى کودکان شرایط بسیار غیر استانداردی دارد. عدم دسترسی به حمام، هوا خوریهای محدود به ٢ یا ٣ ساعت در روز ، تغذیه نامناسب ، محرومیت از دیدار پدر( اگر همراه خانواده باشند)بیماریهای پوستی و کابوسهای شبانه، از مشکلاتی است که انجا شاهدش بودم .
سفر کردن با کامیون ، که افراد کف ان جاسازی میشوند بدون دسترسی به امکان دستشویی و خطر خفگی و یا سفر دریایی با کشتیهای کهنه و فرسوده ماهیگیری روشهاییست که براى رسیدن به کشور مقصد وجود دارد. اما نامعلوم بودن زمان حرکت و زمان طول سفر امکان برنامه ریزی و پیش بینی هزینه ها را از مسافرین میگیرد و بعضن انها را در تنگنای سختی قرار میدهد و گاه انها را مجبور به کارهایی مانند تن فروشی یا توزیع و جابجایی مواد مخدر می کند . چرخه ای که گاه قربانیانش دختران نوجوانند و یا پوشک و قنداق کودکان معصوم . بدون انکه لحظه ای به خطرهای احتمالی ان فکر شود. گروگانگیری مسافرین و قطع بعضی اندام انها و فرستادن براى خانواده ها با هدف ایجاد رعب و وحشت هم از روایات دردناک دیگر این سفر است.
مادری را می شناختم که تنها ٫همراه پسر معلولش مدتها در ترکیه سرگردان بود،و در یکی از همین جابجاییها مجبور شده بود ۴ شب را با پسر بیمارش در یک سرپناه پلاستیکی در جنگل سرکند ویاتمام پول یک نوجوان افغان را که به بهای یک سال کارگری در ترکیه جمع کرده بود ٫ قاچاقچیان در ازای پاسپورت یک سگ خانگی از او گرفته بودند.
انانیکه باقایقهای کهنه و فرسوده سفر می کنند اغلب می دانند که این سفر بسیار خطر ناک است ٫ امار کشته شدگان در حوادث دریایی ثبت و ضبط است. اگر قایق توسط پلیس ساحلی تعقیب شود مسافران و ترجیحن کودکان در اب انداخته میشوند تا سرعت پلیس را کم کنند . این امکان وجود دارد که اعضای خانواده برا ی مدتها هم را گم کنند و بچه ها از والدینشان جدا شوند . دریا زدگی و خطر غرق شدن هم بزرگ و کوچک نمیشناسد.
البته این ها کودکان خوش شانسی بوده اند که همین تن و روح نحیف و بیمار را به مقصد رسانده اند ، چون بسیاری هستند که در این مسیر جان میدهند و بعد دولتها در برنامه های نمایشی برایشان گل به امواج بی رحم دریا میسپارند و گاه حتی اندام کوچک و معصومشان هیچ وقت پیدا نمیشود .
مهاجرت غیر قانونی با هر دلیلی که باشد رودخانه ای است خروشان که کسی نمیداند به دریا میرسد یا نه ،اما ماهیان بسیاری کوچک و بزرگ به امید رهایی و رسیدن به دریا در ان شنا می کنند و این میان ماهیگیران زیادی از نیروهای مرزی و پلیس ترکیه و ایران و یونان و ایتالیا و دیگر کشورها گرفته تا قاچاقچیان مواد مخدر و انسان و اعضای بدن ، از ماموران اطلاعات و امنیت ایران و ترکیه گرفته تا کارگران و کارمندان کمپهای ویژه ی پناهندگان ، همه و همه تورهای کوچک و بزرگشان را گسترده اند تا به قد توانشان از این رودخانه سود به جیب بزنند و انچه این میان دیده نمیشودقربانیان ارزو از دست داده اند ، ماهیهای کوچک و بی گناهی که حتی شنا کردن را هم خوب نمیدانند..