اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد. این پدیده یک بیماری مزمن است که معمولاً شامل چرخه ی لغزش دوباره و بهبودی می شود و اگر درمان نشود یا با آن مقابله نشود پیشروی می کند. مشخصه ی اصلی آن، ناتوانی در دوری از استفاده از مواد، میل شدید به مصرف، اختلال در کنترل رفتار، عکس العمل احساسی ناسالم، و پایین آمدن درک از مشکلات اساسی است.
هنوز کاملاً مشخص نیست که چه عاملی باعث اختلال اعتیاد است. ولی عواملی همچون ژنتیک، تأثیر مواد، نفوذ افراد همنشین، فشار روانی، برخی اختلالات روانی، و شرایط اضطراب آور می توانند به شکل گیری اختلال سوء مصرف مواد کمک کنند.
این بیماری با خود شرم حاصل از تابوی اجتماعی را نیز به همراه دارد و به همین دلیل بسیاری از افراد برای دوری از قضاوت دیگران از متخصصین کمک نمی گیرند.
استفاده ی ممتد از مواد خطرناک می تواند فیزیک مغز را به گونه ای تغییر دهد که برای فرد کنترل رفتار و مقابله با میل شدید به مصرف مواد بسیار دشوار شود. تعدادی از شایع ترین موادی که می توانند منجر به اعتیاد شوند در ادامه آورده ایم.
آمفتامین ها
آمفتامین محرک سیستم عصبی مرکزیست و به مصرف کننده موجی از انرژی و هیجان می دهد. آمفتامین باعث ترشح انتقال دهنده های عصبی دوپامین و نوراپینفرین می شوند. از جمله تأثیرات آن حس لذت، تقویت هوشیاری، توجه و تمرکز، همچنین مشکلات قلبی، پارانویا (بدبینی توهم آلود)، رفتارهای خشونت آمیز، حالت تهوع و سردرد است. سوء مصرف مکرر و طولانی مدت این ماده می تواند اثرات مخرب دیگری همچون علائم روان پریشی، حملات عصبی، و سوء تغذیه را به همراه داشته باشد.
وابستگی سیستم عصبی به آمفتامین می تواند باعث شود که فرد مصرف کنند دائماً دوز مصرف را بالا ببرد تا نتیجه ی قبل را از آن بگیرد. ممکن است فرد به طور مداوم آن را مصرف کند تا آن حس اصطلاحا در فضا بودن را از دست ندهد. سوء مصرف این ماده معمولاً با یک سقوط (علائم پس از فروکش کردن اثرات مواد) همراه است که در آن فرد به شدت احساس خستگی، افسردگی و اضطراب می کند و به این ترتیب میلش برای مصرف دوباره بالا می رود.
بنزودیازپین ها
بنزودیازپین ها گروهی از داروها شامل مانند والیوم و زاناکس هستند که به طور گسترده برای درمان اختلال اضطراب، بی خوابی، عارضه ی پس از ترک الکل و اختلالات دیگر تجویز می شود. در حالی که این ماده برای درمان این اختلالات بسیار مؤثر است ولی می تواند اعتیاد آور باشد.
به دلیل وابستگی مغز به این ماده، معمولاً طول تجویز آن طولانی است و پزشک به طور تدریجی دوز دارو را کم می کند تا به صفر برسد و به این ترتیب از بروز عوارض ناشی از ترک ناگهانی در فرد جلوگیری شود.
متادون
متادون یک نوع ماده ی مخدر مصنوعی مشابه اپیوییدها (مشتقات تریاک) است که می تواند عوارض ناشی از ترک آنها را کم کند، میل به مصرف مواد را کاهش دهد، و اثرات اپیوییدها مانند تریاک و هروئین را کاهش دهد.
مصرف متادون به طور کلی امن است، در صورتی که با تجویز پزشک صورت بگیرد. ولی مصرف خودسرانه می تواند اعتیاد آور باشد، به همین خاطر مصرف دارویی آن با مراقبت و کنترل انجام می گیرد. قطع یک باره ی متادون می تواند عوارض ناشی از ترک مانند اضطراب، تحریک پذیری، آبریزش بینی، تعریق، لرز، درد، بی خوابی، حالت تهوع/ استفراغ و اسهال را به همراه داشته باشد.
نیکوتین
نیکوتین ماده ای شیمیایی است که حاوی نیتروژن است و توسط چندین گیاه تولید می شود از جمله گیاه تنباکو. بیش از یک میلیارد نفر در کره ی زمین از طرق مختلف نیکوتین مصرف می کنند. نیکوتین به دلیل بالا بردن سطح انتقال دهنده های عصبی دوپامین در مغز هم تأثیر برانگیزاننده بر سیستم عصبی مرکزی دارد هم تأثیر آرامش بخش. این ماده می تواند به اندازه ی هروئین اعتیاد آور باشد. از جمله تأثیرات مخرب آن بر روی سیستم قلبی عروقی است، همچنین ریسک سرطان ریه و سکته ی مغزی را بالا می برد و موجب خشکی و ظهور زودهنگام چین و چروک در پوست می شود.
از جمله آثار ترک این ماده پس از استعمال مداوم آن، تمایل شدید به استعمال آن، احساس پوچی، اضطراب، افسردگی، نوسان خلق، تحریک پذیری و دشواری در توجه و تمرکز است.
الکل
الکل بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر کند کننده دارد و به دلیل افزایش ترشح انتقال دهنده های عصبی دوپامین و اپی نفرین، مصرف کم آن حالت سرخوشی و آرامش به فرد می دهد. در صورتی که مصرف الکل در یک نوبت از حد خاصی فراتر برود می تواند به کندی زبان، از دست دادن تعادل در حرکات و راه رفتن و اختلال در توانایی قضاوت، حالت تهوع و استفراغ در فرد منجر شود. زنان سیس جندر با میزان الکل کمتری در بدن شان تأثیرات روانی و فیزیکی آن را تجربه می کنند. این به دلیل درصد چربی بالاتر و درصد آب کم تر در بدن آنها نسبت به مردان سیس جندر است که نتیجه ی آن جذب بیشتر الکل در بدن و نگهداری طولانی تر آن است. همینطور در بدن مردان سیس جندر آنزیمی که الکل را قبل از رسیدن به جریان خون می شکند بیشتر یافت می شود. متأسفانه هنوز تحقیقات کافی در زمینه ی تأثیر الکل بر بدن افراد ترنس جندر انجام نشده است.
از جمله تأثیرات بلند مدت مصرف الکل، بالا رفتن ریسک بیماری های قلبی، سرطان، یرقان و سیروزی شدن کبد (مرگ سلول های کبدی)، زوال عقل و حافظه در صورت مصرف زیاد و مداوم الکل می باشد. سندرم جنین الکلی در زنان بارداری که در سه ماهه اول بارداری شان الکل مصرف کرده اند، میتواند به انواعی از نقایص شناختی و فیزیکی در نوزاد منجر شود.
در صورت مصرف مداوم الکل امکان اعتیاد به آن بالا می رود و هنگامی که فرد مصرف آن را قطع کند اثرات ناشی از وابستگی فیزیکی به الکل را در بدن تجربه خواهد کرد. در صورتی که وابستگی بدن به الکل بالا باشد ممکن است ترک ناگهانی الکل خطر جانی نیز داشته باشد. بسیاری افراد برای رفع افسردگی، اضطراب و از بین بردن احساسات ناخوشایند از الکل استفاده می کنند، در حالی که در بلند مدت این ماده افسردگی و اضطراب را تشدید می کند.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)