روز حسابدار و هفته جهانی حسابداری

بنا به توصییه فدراسیون بین‌المللی حسابداران (آیفک)، از سال ۲۰۰۷ مقارن با سی‌امین سال تاسیس‌ این فدراسیون ، بازه زمانی ۱۱ تا ۱۷ آذر هر سال را به‌عنوان هفته جهانی حسابداری اعلام و حسابداران جهان این هفته را به برپائی جشن و همایش و معرفی نقش حسابداری در سلامت اقتصادی جوامع می پردازند. درایران نیز از چند سال پیش به همت نهادهای حرفه ای پانزدهم آذرماه هرسال بعنوان روزحسابدار معرفی گردیده که علیرغم کوتاهی دولت ها در برسمیت شناختن این روز مهم در تقویم کشور ، جامعه حسابداری کشور با برپائی جشن ماندگاری این روز را به نمایش می گزارد.

نگارنده سال گذشته در جشن باشکوه روز حسابدارکه در اصفهان برگزار شد اعلام داشتم تحقیقات جدید در جهان نشان می دهد «حسابداری علم مهندسی ساخت و ساز مالی و حسابرسی علم مهندسی ناظر براین ساخت و ساز تلقی می شود» با این تعریف دیگر حسابداری فقط جمع آوری اطلاعات ، طبقه بندی و تلخیص و استخراج گزارش مالی نیست بلکه این پیش پا افتاده ترین وظایف حسابداری در عصر حکمرانی خوب است .

بازار  حرفه حسابداری در جهان با رقمی حدود ۵۰۸ میلیارددلار که پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۳ به رقم ۶۴۵ میلیارددلار برسد ،  حدود ۵.۶ میلیون حسابدار حرفه ای را در خود جای داده است که این مختصات نشان از توسعه حرفه حسابداری در نقش های حسابدار، تکنیسین مالی ، حسابرس ، بازرس تقلب ، رئیس حسابداری ، حسابدار مدیریت ، حسابدار خبره مالی ، مدیر مالی و… دارد.

 جامعه حسابداری ایران که تبلور آن را می‌توان در نهادهای حرفه‌ای همچون انجمن حسابداران خبره ایران، جامعه حسابداران رسمی ایران، انجمن حسابداری ایران، انجمن حسابرسان داخلی ایران، انجمن مدیران مالی و سازمان حسابرسی و دیوان محاسبات عمومی و تعداد ۴۵۰ هزار دانشجوی رشته حسابداری مراکز دانشگاهی و با انبوهی از استادان این رشته مشاهده کرد، ثروت بیکرانی است که دولت باید به‌عنوان نیروی انسانی تجدیدپذیر به آن بنگرد. همچنین از آن به‌عنوان اهرم توسعه و شفاف‌سازی به منظور ایجاد زیر‌ساخت‌های درست اقتصادی مبتنی بر بازار کارآ استفاده کند.

حسابداری از ارکان نظام پاسخگویی و پایگاه حکومت‌های مردم‌سالار در اجرای حکمرانی خوب است. نتایج تحقیات جهانی نشان داده که رابطه مثبت و معنی‌داری بین حسابداری اجتماعی متضمن توسعه پایدار و حسابداری مدیریت زیست‌محیطی وحفظ توسعه پایدار در جوامع مختلف وجود دارد. زیرا الزامات حسابداری اجتماعی در چارچوب توسعه پایدار مبتنی بر شفافیت، پاسخگویی، رعایت قانون و مقررات، رقابت عادلانه و رعایت حقوق ذی‌نفعان جز از طریق حسابداری و حسابرسی امکان‌پذیر نیست.

حسابداری اجتماعی مبتنی بر توسعه پایدار  که عموما به‌عنوان حسابداری اجتماعی، حسابداری مسوولیت اجتماعی و زیست‌محیطی شناخته شده و گزارشگری خاص آن‌که شامل مسوولیت اجتماعی و زیست‌محیطی شرکت‌ها با تاکید بر شاخص‌های مالی و غیرمالی صورت می‌گیرد، امروزه خواسته و مطالبات اصلی مردم است. زیرا گزارش‌ها مبین فعالیت‌هایی است که تاثیر مستقیمی بر جامعه، محیط‌زیست و عملکرد اقتصادی یک سازمان دارد. به همین علت حسابداری توسعه پایدار عملا نوعی حسابداری مدیریتی برای تصمیم‌سازی داخلی و ایجاد سیاست‌های جدید در مورد سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی و غیر‌اقتصادی است که با حقوق و منافع عمومی سروکاردارند.

از طرف دیگر در شرایطی که درآمدهای مالیاتی کشور در چند سال اخیر بیش از درآمدهای نفتی بوده، امر حاکمیت مالیاتی در پرتو حسابداری مالیاتی  به‌منزله تامین مالی منابع دولت از ملت است که بنیاد رابطه ملت – دولت برآن استوار است که این موضوع نیز  جز از طریق حسابرسی مالیاتی بر چگونگی خرج‌کرد منابع مالیاتی تحقق نخواهد یافت. تخصیص بهینه منابع مالی کشور به‌ویژه در شرایط تحریمی و قیمت ارز و کمیاب بودن منابع ارزی نیز از اهم الزامات برقراری انضباط مالی در چارچوب نظامات حسابداری و حسابرسی عملکرد به منظور نظارت ملت بر دولت از طریق ناظران امین ملت – حسابرسان – است. زیرا هرگونه حسابرسی کارآ می‌تواند از هدردادن منابع مالی ملت که در اختیار دولت است، جلوگیری کند. در واقع اگر دولت را کارگزار ملت در خرج‌کرد منابع کشور بدانیم – که این چنین است -، ملت‌ها ناچارند به ناظران امین خود در قالب نهادهایی نظیر جامعه حسابداران رسمی، دیوان محاسبات عمومی و سازمان بازرسی کل کشور روی آورند. به‌طور مثال در حالی‌که مسائل زیست‌محیطی و معضلات آّب و خاک در کشور به‌عنوان یک تهدید ملی تلقی شده، یک راهکار برای تامین مالی و رفع معضلات مذکور این است که با استفاده از مالیات‌های اخذشده علاوه بر حفظ اقتصاد زیست‌محیطی به منظور افزایش درآمد، با برقراری حسابداری زیست‌محیطی و حسابداری مسوولیت‌های اجتماعی، بتوان سهم صاحبان کسب و کارها را در حفظ محیط‌زیست مشخص کرد. همچنین با توجه به مزایای دریافتی از جامعه با بازپرداخت این سهم به‌عنوان هزینه‌های اجتماعی در حفظ محیط‌زیست مشارکت فعال کرد که صد البته این مشارکت بر مبنای حسابداری زیست‌محیطی و الزامات قانونی آن انجام‌پذیر است.

از طرف دیگر در جهت اجرای نقش حاکمیت شرکتی« Corporate Governance»درفرایند حکمرانی خوب « Good Governance »در سازمان‌ها از جمله نظام بانکی کشور، ارتقای سلامت مالی و شفافیت اطلاعات، پیاده‌سازی استانداردهای داخلی و بین‌المللی در زمینه کنترل و حسابرسی داخلی که جملگی بسترساز اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مشارکتی مبتنی بر حسابداری اجتماعی « Social Accounting » هستند، نیاز به یک جامعه حسابرسی حرفه‌ای به شدت محسوس است.

بنابراین به نظر می‌رسد باید در جامعه حسابداران رسمی نگرش خود‌انتظام حاکم شده و با حساسیت زیاد از اجرای دقیق استانداردها و اصول حرفه‌ای توسط همه اعضا مستقلا مراقبت شود. تا به دقت  مواردی همچون کیفیت سود و کفایت ذخایر مربوط به دارایی‌ها و مطالبات، مورد بررسی خاص قرارگرفته و گزارشات حسابرسی قابلیت اتکا داشته باشند. همچنین منافع سپرده‌گذاران و سهامداران بانک‌ها ملعبه دست برخی مدیران و سهامداران سودساز قرار نگیرد، تا از تکرار آسیب‌هایی نظیر موسسات مالی بی اعتبار کاسب کار اجتناب شود.

از سوی دیگر نگاهی به محتوای کتاب هنر تحریم‌ها و کتاب تازه انتشار اتاق جنگ خزانه‌داری آمریکا، نقش حرفه حسابداری و مالی را پیرامون کنترل جهان و تراکنش‌های مالی و سیطره حسابرسی جنگ نشان می‌دهد. این کتاب نقش حساس حسابداری و فناوری تکنولوژیک را در جنگ های مالی به نمایش می‌گذارد. در واقع دیگر نمی‌توان پذیرفت که دولت‌ها درجهان برای نظارت بر فعالیت‌های اقتصادی مخرب ناتوان هستند، جز اینکه بخش‌هایی از دولت خود در این تخریب سهیم و شریک  باشند. حسابداری و حسابرسی همچون نورافکن قدرتمندی همه زوایای تاریکخانه‌های پولشویی را روشن و دسیسه‌های آنان را آشکار می‌سازد. زیرا حسابداران و حسابرسان با تلفیق هوش مصنوعی و سیستم‌های خبره عملا دولت‌ها را قادر می‌سازند، بر تراکنش‌های مالی که اساس فعالیت‌های درست و نادرست اقتصادی است، نظارت فعال داشته باشند.

جامعه حسابداری ایران که تبلور آن را می‌توان در نهادهای حرفه‌ای همچون جامعه حسابداران رسمی ایران ، انجمن حسابداران خبره ایران، انجمن حسابداری ایران، انجمن حسابرسان داخلی ایران، انجمن مدیران مالی  و دیوان محاسبات عمومی می توان مشاهده کرد نیروئی است که اگر بدرستی و با ظرفیت کامل مورد استفاده قار بگبرد ، می تواند در حل مشکلات ساختاری اقتصادی تاثیر گزار و شفافیت را برآشیانه کسب و کارهای کشور مستولی سازد. پیشنهاد نگارنده آن است که با توجه به اولویت فعلی اقتصاد که همانا برقراری انضباط مالی بر بستر شفاف سازی و پاسخگوئی است ، حسابداران سراسر کشور با برپائی جشن روز حسابدار به تبین فرایند این موضوع پرداخته ودر این جشن از استادان فرهیخته که در اعتلای حرفه حسابداری تلاش ورزیده و همچنین دانشجویان ممتاز این رشته در مقاطع تحصیلی دانشگاهی و به ویژه زنان فعال در این رشته قدردانی و سپاسگزاری شود.

غلامحسین دوانی

عضو جامعه حسابداران رسمی ایران

عضو انجمن حسابداران خبره امریکا

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)