اندر شباهت جمهوری اسلامی و برخی از منتقدان اش

در روز یکشنبه ۲۶ آگوست ۲۰۱۸، برای شنیدن صحبتهای سخنرانان یک جلسه که به مناسبت سی امین سالگرد کشتار بزرگ زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ در تورنتو برگزار شده بود، رفته بودم. سال های متمادی است که به این نکته فکر می کنم که چرا برگزار کنندگان این جلسات، یک چکیده از سخنرانی ها را منتشر نمی کنند تا اولا سخنرانان حداقل در حد تهیه یک چکیده منسجم، در مورد سخنرانی خود و رابطه آن با موضوع جلسه ای که برگزار می شود فکر کرده باشند و ثانیا علاقه مندان از قبل بدانند که سخنرانان در چه موردی صحبت می کنند و بر آن اساس تصمیم بگیرند که می خواهند در آن جلسه شرکت نمایند یا خیر.

این جلسه دو سخنران داشت:

مهرداد وهابی؛ استاد اقتصاد دانشگاه پاریس و پژوهشگر چپ؛ عنوان سخنرانی: اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران

حسین رئیسی؛ وکیل حقوق بشر و استاد دانشگاه کارلرتون- اتاوا؛ عنوان سخنرانی: ساختار قضائی جمهوری اسلامی در مواجهه با قتل عام زندانیان سیاسی دهه ی شصت.

ابراهیم رئیسی، با استناد به اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و کنوانسیون حقوق مدنی و سیاسی تلاش کرد که برای شرکت کنندگان توضیح دهد که کشتار بزرگ تابستان ۶۷، اقدامی فراقضائی بوده و بر خلاف آئین دادرسی میباشد. در آن صورت دیگر روشن نبود که آیا مثلا اعدام های گسترده در اوایل دهه شصت را نیز میتوان قتل های فراقضائی در نظر گرفت یا خیر؟ متاسفانه سخنرانی ایشان غیر منسجم و سرسری تهیه شده بود.

سخنران دوم مهرداد وهابی، استادی با تالیفات متعدد بود. اینرا در معرفی ایشان دانستم. ایشان در مورد اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران داد سخن دادند. انتظار داشتم که به ترتیبی نشان خواهند داد که چگونه کشتار های دهه شصت، به ویژه کشتار بزرگ تابستان ۶۷ در شکل گیری “سرمایه داری سیاسی” که گویا ایشان تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام داده اند، تاثیر داشته اند. دریغ از یک اشاره. همانطور که ایشان در اول سخنرانی خود گفتند، ایشان نمی دانستند که چرا به چنین جلسه ای دعوت شده اند! و من حیران که چرا چنین سخنرانی را قبول کرده اند؟!

برخلاف روش معمول خود، تصمیم گرفتم که در جریان پرسش و پاسخ، به گردانندگان جلسه که زحمت کشیده بودند با دعوت و احتمالا قبول مخارج دو سخنران “استاد دانشگاه”، برنامه خود را پربارتر نمایند، پیشنهاد بدهم که از این پس از سخنرانان خود بخواهند که یک چکیده از سخنرانی خود را ارائه دهند تا با انتشار آن، به علاقه مندان این حق را بدهند که با توجه به موضوع سخنرانی ها و انسجام چکیده سخنرانی در جلسه شرکت کنند یا نکنند، یا حتی در زمان سخنرانی یک سخنران، به دلیل عدم علاقه از سالن خارج شوند. گمان می کردم که دو سخنران دانشگاهی حتما با پیشنهاد من موافق اند.

من انتظار پاسخی را نداشتم، چرا که یک پیشنهاد ساده ارائه داده بودم؛ همین و بس. اما با کمال تعجب شاهد بودم که آقای وهابی شروع به پاسخ دادن کردند. گفتند که ایشان مطالب بسیاری منتشر کرده اند و به اندازه یک رزومه کارهای مهم خود را به من گوشزد کردند و گفتند که من میتوانستم که با مراجعه به این کتب و مقالات فراوان، بدانم که ایشان چه می گویند. از حیرت خشکم زده بود. واقعا پاسخ “استاد برجسته ما” به پیشنهاد ساده من، این بود؟ آیا ایشان جسارت داشتند که در یک جلسه جدی با “خار جی ها” نیز چنین مبتذل پاسخ گویند.

شاید تداوم جمهوری اسلامی، سبب شده است که برخی از منتقدان آن نیز به موجوداتی شبیه به خود او بدل شوند.

الله و اعلم

جعفر بهکیش- ۲۶ آگوست ۲۰۱۸

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)