پرسش اساسی: ما چراوجود داریم و نظاره می کنیم؟
در اوین چه گذشت؟
با گوش دادن به سخنان این مادر شجاع و داستان تلاش این دوزندانی سیاسی به یاد رمان فلسفی سارتر افتادم. در کانون تهاجم وحوش الیگارشی مذهبی به زندان که مرزهای جدیدی از جنایت سیاسی را رقم زدند وبرگ جدیدی از فقدان اخلاق سیاسی و تحقیر و توهین به کرامت انسانی افرادی بی دفاع از خود به نمایش گذاشتند، انسان های تنهایی را می بینیم که جامعه نمی تواند به کمک آنان بشتابد.
با مروری بر رمان سارتر، می توانیم تنهایی زندانیان سیاسی و مقاومت انان را بهتر درک کنیم.
باروی کارامدن نازیسم در آلمان و فروافتادن جهان در جنگ خونین و سایه شوم نفرت و ادم کشی، بین سال های ۱۹۳۸ تا ۱۹۵۰، بسیاری از فیلسوفان و متفکران را به عواقب مدرنیسم و اسیب شناسی ان کشاند : سارتر، کامو، مالروو در آثار خود این گونه واکنش نشان دادند.
ویژگی مهم آثار سارتر برخورد با مسئله‌ی تنهایی انسان و نیز لزوم آزادی و انتخاب و به تبع آن قبول مسئولیت این انتخاب ها بود. مدرنسیم از دل خود هیولاهای جدیدی را مانند هیتلر، موسیلینی، فرانکو و..را به جهان عرضه نمود. انسان مدرن احساس تنهایی می کرد، در حالی که دیگر چیزی برای هدایتش وجود نداشت. “این احساس تنهایی و مسئولیت توأمان، دلهره آور بود. این مسئله یکی ازستون های بزرگ ادبیات سارتر است.”
تهوع حاوی مفاهیم پیچیده فلسفی در قالب رمان است که درسال ۱۹۳۸ نوشته شده است، این رمان یکی از محوری‌ترین آثار مکتب اگزیستانسیالیسم است. ژان پل سارتر در سال ۱۹۶۴ به خاطر این رمان برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات شد اما از پذیرش جایزه سر باز زد زیرا گرفتن جایزه از نوبل شیمی دان و مخترع سلاح های ادم کش را دور از شخصیت انسانی خویش می دید.
این رمان در واقع دفترچه یادداشت شخصی به نام “آنتوان روکانتن” است که با ثبت وقایع از دیدگاه خود، مفاهیمی از قبیل آزادی، تخیل، زمان، پدیدارشناسی و… را پیش می کشد. مفاهیمی که سارتر در کتاب “هستی و نیستی” و دیگر آثار تحلیلی-فلسفی خود نیز عنوان کرده است.
آنتوان روکانتن قهرمان و به نوعی ضد قهرمان رمان تهوع است. مردی سی ساله و مجرد که در ابتدای رمان در شهر بوویل سکونت داشته و مشغول تحقیق و پژوهش به منظور نگارش کتابی در خصوص یکی از شخصیت های بزرگ قرن هجدهم فرانسه به نام “مارکی دورولبون” است. روکانتن مردی تنها است که شهرش را دوست ندارد. او در این انزوا رفته رفته در برخورد با اشیاء دچار حالت تهوع می شود. نخستین تهوع او در ساحل دریا، هنگامی که سنگریزه‌ای در دست می گیرد رخ می دهد. بعدها این تهوع به امور دیگر نیز سرایت می کند. آنتوان روکانتن در تنهایی خویش به پرسش‌های بنیادی در خصوص هستی شناسی بر می خورد. سوال اساسی رمان تهوع این است: «ما چرا وجود داریم؟»
در انتهای رمان روکانتن راه برون رفت از تهوع را باز می یابد و بعبارتی دیگر پاسخ‌های کاربردی برای سوالات هستی شناسانه‌ی خود پیدا می کند.
برای بررسی رمان تهوع نخست باید به شناختی اجمالی از شخصیت مبهم آنتوان روکانتن دست یابیم. اما پرسش اساسی اینجاست: آیا ما می‌توانیم کسی یا چیزی را بشناسیم؟ اگر پاسخ مثبت است، چگونه؟
شاید در شرایط امروز ما، همه مانند داستان مرغان وهدهد، از تفرقه و اختلاف های جاری وسیاسی و بپرهیزیم و حول خلع ید ازولایت فقیه متحد گردیم.
منبع:
نقد رمان سارتر: https://fardmag.ir /
نادروهابی، پاریس، ۴ ابان ۱۴۰۱ خورشیدی( ۲۶ اکتبر ۲۰۲۲)
سخنان مادر شجاع :
https://www.bbc.com/persian/iran-63382823
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.