یادداشت: از سال ۲۰۱۲ تا به اکنون، هر دو-سه سال یکبار، در دانشگاه هامبورگ کنفرانسی تحت عنوان «ضدیت با مدرنیتهیِ سرمایهداری» با محوریت -مبارزه کُردها برای خودرهایی از هر نوع ستمی- برگزار میشود. اندیشمندان، متفکران، فعالان سیاسی و اجتماعی در سرتاسر جهان چه با حضور خود و چه از دور در این کنفرانس شرکت میکنند و به تشریح جنبش آزادیبخش ملی کُردها –بویژه در روژئاوا- در رابطه با مدرنیتهیِ کاپیتالیستی میپردازند. این کنفرانس تا کنون سه بار در سالهای ۲۰۱۲ با محوریت «ضدیت با مدرنیتهی سرمایهداری: مفاهیمهای جایگزین و جستجوی کُردها»، در سال ۲۰۱۵ تحت عنوان «ضدیت با مدرنیتهی سرمایهداری: تشریح مدرنیتهی سرمایهداری – برپاییِ کنفدرالیسم دموکراتیک» و در سال ۲۰۱۷ هم همین چند ماه پیش با عنوان «ضدیت با مدرنیتهی سرمایهداری: کشف مدرنیتهی دموکراتیک ـ مقاومت، شورش و آفرینش تازه» در دانشگاه هامبورگ برگزار شده است. متن حاضر هم مربوط به کنفرانس سال ۲۰۱۲ است جایی که آنتونیو نگری و امانوئل والرشتاین اگر چه در کنفرانس حضور نداشتند اما از دور پیام خود را به جنبش آزادیبخش کُردها آراسته کردند. به امید گشوده شدن دروازههای تئوریکِ بیشتری بر تاریخ فراموششدهیِ کُردستان، متن را به شما عزیزان تقدیم میکنیم.
آنتونیو نگری
پیام تبریک
دوستانِ عزیزم؛
من بسیار در حسرتم از اینکه آنجا با شما نیستم. برخی مسائل و مشکلات مربوط به تندرستی، مانعِ من از مسافرت هستند: با اینحال روحم با شما است.
اخبار مربوط به آنچه را که در چند ماه اخیر، در کُردستان و ترکیه اتفاق افتاده است، میخوانم [که باید بگویم مطبوعات اروپا مختصر به این مسائل میپردازند]؛ یکبار دیگر دریافتم که شما را مبارزهای است که در چندین سطح در تداوم است. از یکسو مطالبه حقوق برای بودن بعنوان یک انسان وجود دارد، در حالیکه از سویی دیگر یک آگاهی وجود دارد، مبتنی بر اینکه حتی اگر این حقوق برای بودن به رسمیت شناخته شوند، بدون یک تغییر مترقیانه بهگونهای رادیکال در ترکیه، خطر فقط در معنای رسمی آن دورنگه داشته میشود. از اینرو نبرد شما مبارزه برای یک جامعهای دیگر است، مبارزهای که به واسطه پیوند دوباره حقوق جمعی به پیش میرود؛ و علاوه بر آن یک شیوه متفاوت برای فهم توسعه اقتصادی و استفاده از منابع است، یک مبارزه برای برپا کردن یک حکمرانی در فراسوی دولت_ملت، یک حکمرانی که میتواند سرمایهداری را به چالش بکشاند؛ نظامی که با وجود بودن در بحران هنوز هم بشدت تعدیگر است.
این کنفرانس تاکنون یکی دیگر از نشانههای انضمامی رغبت شما برای بحث درباره بحرانهای سرمایهداری و چشماندازهایی برای چپ است. اما فراتر از همه، رغبت به بحث گذاشتن مدلی از جامعه است که ما آرزوی خلق کردن آن را داریم. مردم کُردستان یک تاریخ چند هزار ساله از فرهنگ و مقاومت را با خود دارند. نتایج انتخابات در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۲، انتظارات و امیدها را بالا برد. اما این امیدها دوباره غرقِ در خون شدهاند. هزاران سیاستمدار کُرد، روشنفکر، روزنامهنگار، وکیل، فعالان جامعه مدنی و مدافعانِ حقوق بشر در کُردستان دستگیر شدهاند. تمام بخشهای جامعه کُردستان همراه با چپ در ترکیه، زیر حملات بوده و باقی میمانند. این کنفرانس پاسخی دیگر به کسانی است که خواهان سکوت شما هستند. ما با شما هستیم در قلبمان و فراتر از همه با یک حمایت سیاسی آگاهانه.
امانوئل والرشتاین
درباره ضدیت با مدرنیتهیِ سرمایه داری
من به این کنفرانس مهم تبریک میگویم و تاسف میخورم که نمیتوانم با شما باشم. شما کنفرانسی را سازماندهی کردهاید که عهدهدار چهار مسئله عظیم است؛ در واقع مسائلی که امروز، مورد توجه قرار دادن آنها یک ضرورت است: جستجو برای یک علم اجتماعیِ نوپا، بحرانِ تمدن، خاورمیانهیِ نوین؛ و جستجو برای یک پارادایم نوین از مدرنیتهیِ دموکراتیک. این چهار مسئله عمیقا در اتباط باهم هستند و هیچکدام از چهار نفرمان، بدون نفر سوم نمیتواند یک تحیلی خردمندانه از این مسائل داشته باشد. در واقع یک نگاه همه جانبه به نظام جهانیِ مدرن، به گونهای اجتنابناپذیر؛ عقلانی، اخلاقی و سیاسی است. من در طول سالها تلاش کردهام که در این مباحثه [یا چنین مناظرههایی] شرکت کنم؛ بنابراین نمیتوانم هرچیزی را که فکر میکنم برای گفته شدن مهم است، اینجا خلاصه کنم، از اینرو اشاره کردن به مفروضات بنیادینی که به روشنتر شدن بحث کمک میکنند؛ تنها کاری است که میتوانم انجام دهم.
ـ سرتاسر جهان در یک نظام اجتماعی_تاریخی تداوم مییابد؛ یک نظام جهانیِ مدرن که استوار بر یک اقتصادِ جهانیِ سرمایهداری است. این نظام در منطقهای خاص از جهان، بخشهایی از اروپا و آمریکا در طول سده شانزدهم بوجود آمده است. سپس به لحاظ جغرافیایی برای در برگرفتن بیشتر دیگر بخشهای زمین گسترش یافت. در اواخر قرن نوزدهم، سراسر جهان از جمله امپراتوری عثمانی و خاورمیانه را هم احاطه کرد. این نظام از آن زمان تا به اکنون سرتاسر جهان را در بر گرفته است.
ـ مشابه هر نظامی بهغایت کوچک، تا بزرگترین نظامی [جهانشمول] که ما میشناسیم، از یک عمر برخوردار هستند. این عمر ابدی نیست و نمیتواند باشد. به لحاظ تحلیلی هر نظامی از سه لحظه برخوردار است: لحظه بوجود آمدن، لحظه زیستِ طبیعیشان که قوانین ما قادر به درک آن است؛ و در نهایت لحظهای از بحران ساختاری؛ که ما به این لحظه سوم رسیدهایم؛ در دقیقهای که تمام فرایندها به دور از تعادل حرکت میکنند. شاید برای ۵۰ سال است که در این لحظه زندگی میکنیم و برای ۳۰ تا ۴۰ سال دیگر این بحران همچنان تداوم داشته باشد.
ـ لحضه بحران ساختاری از یکسو برای کسانی که در آن زندگی میکنند وحشتناک است، زیرا لحظه بحران، نه تنها در میانمدت، بلکه در کوتاهمدت هم یک لحظه کاملا نامعلومی است. اما از سویی دیگر لحظهای نویدبخش است، برای اینکه هر اندک ورودی، توسط هر فرد یا گروهی میتواند در نتیجه نهاییِ مبارزه ما برای جایگزین کردن این نظام با یک نظام انسانیِ بهتر، مهم و تاثیرگذار باشد.
ـ ما به دو دلیل به این بحران رسیدهایم. نخست اینکه نظام، بسیار به دور از تعادل در حرکت است و همچنین بسیار بعید است که بتواند به حالت عملکرد طبیعیاش باز گردد. سرمایهداران دیگر قادر به انباشت سرمایه بی پایان نیستند. این نه تنها در ضدیت با سرمایهداری است، بلکه طرفدارانش در صدد پیدا کردن یک بدیل برای آن هستند. علت دیگر هم این است که عمدتا بعنوان یکی از پیامدهای انقلاب جهانی ۱۹۶۸، انقلابی که هنوز در تداوم است؛ کسانی که ما آنها را ۹۹درصدی مینامیم، دیگر معتقد نیستند که آینده ناگزیر ازان آنها است. آنها به خوبی دریافت کردهاند که ما در وضعیتی از پایان سرمایهداری زندگی میکنیم بدون مطمئن بودن از وجود یک بدیل برای نظام.
ـ بحران ساختاریِ سرمایهداری، نشان نوسانات طوفانی بزرگ و مداوم را بر خود دارد، نشانی که در اقتصاد جهانی، ارزهای جهانی، معاهدههای ژئوپلیتیکی و ثبات رژیمهای موجود نمود مییابد. منظور ما از آشفتگی که در مورد آن صحبت میکنیم، همین است. یک وضعیت آشفته که به شدت از لحاظ فکری مبهوتکننده، از لحاظ اقتصادی فلجکننده و از لحاظ اخلاقی متناقض است. ما در حال تجربه چالش ژاکوبنیسم در هر دولتی هستیم و نیاز داریم مسیرهای نوینی همسو با واقعیتهای کشورهای چند ملیتی پیدا کنیم.
بنابراین: چه سرانجامی ممکن است از این وضعیت که شرح آن رفت، دریافت کنیم؟ اول از همه، ما باید تلاش کنیم که این وضعیت نوین را به گونهای بنیادی و خردمندانه فهم کنیم. این کنفرانس خواهان کمک به این وظیفه است و من آن را گرامی میدارم. دوما؛ ما باید بفهمیم که جهان مواجه با یک انتخاب اخلاقیِ بنیادین است. آشفتگی برای همیشه تداوم نخواهد یافت. ما به یک نقطه خواهیم رسید که در آن دو نظام جهانی نوین پدیدار خواهند شد. یکی از این نظامها بدترین سیمای سرمایهداری را [سلسلهمراتب، استثمار و تخاصم] در یک فرم نوین غیرسرمایهداری بازتولید میکند؛ دیگر نظام هم برای نخستین بار در تاریخ به نسبت برابرخواه و دموکراتیکتر است: در میان این نظامها برآیندِ دیگری وجود ندارد. سوما؛ هرگاه ما انتخاب اخلاقی خود را انجام دادیم، باید یک استراتژی سیاسی خلق کنیم، که برای پیروز شدن به ما کمک خواهد کرد. به باور من چنین چیزی باید در یک اتحاد گسترده، نیروهای چپ سرتاسر جهان را در بر بگیرد. من خواستار در هم آمیختن سه وظیفه هستم: صداقت تحلیلی، انتخاب اخلاقی و یک استراتژی سیاسی معتبر.
* ویراست متن امانوئل والرشتاین و پیام تبریک آنتونیو نگری به کنفرانس:
«ضدیت با مدرنیته سرمایه داری: مفاهیمهای جایگزین و جستجوی کُردها»
اسناد کنفرانس دانشگاه هامبورگ: فوریه ۲۰۱۲
★ دانلود مجموعه سخنرانی های کنفرانسِ سال ۲۰۱۲ در قالب کتاب:
Challenging Capitalist Modernity: Alternative Concepts and the Kurdish Quest
Hamburg University, 3–۵ February 2012
نویسندگان: آنتونیو نگری ـ امانوئل والرشتاین
برگردان: مبین رحیمی و جلال رحیمی
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر میکنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و میخواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.